تاریخچه ی:
عبدالله بن عباس
تفاوت با نگارش: 1
| - | عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب، پسر عموی رسول خدا (ص )، محدث، مفسر، فقیه و مورخ صدر اسلام و از اصحاب پیامبر و امام علی علیه السلام بود. او سه سال قبل از هجرت در شعب ابوطالب متولد شد. والدین عباس م رسول خدا (324 ق) و ((ام فضل - لباته|ام فضل ))لباب الکبری (م. 3 ق) قبل (و به قولی بعد) از هجرت مسلمانان شدند. |
+ | عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب، پسر عموی رسول خدا، محدث، مفسر، فقیه و مورخ صدر اسلام و از اصحاب پیامبر و ((حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام| امام علی علیه السلام)) بود. او سه سال قبل از هجرت در ((شعب ابوطالب)) متولد شد. پدرش ((عباس بن عبدالمطلب|عباس)) عموی رسول خدا و مادرش ((ام فضل (لبابه)|ام فضل )) بودند.
رسول خدا برای ا نین عا کرد:« __اللهم فقهّه فی الدین و علّمه التأویل__» (خدایا! او را علم دین بیاموز و بر ((تأویل)) کتاب (قرآن) آگاه ساز.)
ه هنگام رحت پیامبر، سیزده ساله و بنا به روایتی پانزده ساله بود. با این وصف هوشی سرشار و حافظه‌ای قوی داشته که احادیث فراوانی از رسول خدا نقل کرده است.
عبدالله از کودکی در محضر امام علی علیه السلام تحت تعلیم و ارشاد بود و ((تفسیر)) قرآن و فقه و ((حکمت)) را از آن امام آموخت.
ابن عباس در زمان خلافت امام علی علیه السلام در سمت سردار سپاه، استاندار و سفیر امام ایفای وظیفه کرد. در جنگ‌های ((جنگ جمل|جمل ))، ((جنگ صفین|صفین ))، ((گزارشی از جنگ نهروان|نهروان )) با ((ناکثین - قاسطین - مارقین|ناکثین، قاسطین و مارقین)) جنگید. در نبرد صفین فرمانده جناح چپ سپاه بود که جمعی از مشاهیر اسلام و صحابه همچون ((حضرت امام حسین علیه السلام|حسین علیه السلام))، ((محمد بن حنفیه))، پسران عباس، پسران ((جعفر بن ابیطالب|جعفر)) و ... در آن جناح می‌جنگیدند.
وی بعد از ((عثمان بن حنیف|عثمان بن حنیف )) و پس از نبرد جمل، به استانداری ((بصره)) و ((خوزستان)) و ... منصوب گردید. ((ابوالاسود دئلی )) شاعر و ((زیاد بن ابیه|زیاد بن ابیه )) را در بصره به نیابت گماشت که اولی عهده دار امامت در نماز و دومی مأمور جمع‌آوری ((خراج)) بود؛ خود او نیز غالباً در خدمت امام علی علیه السلام بود.
در جنگ صفین، وقتی ((اشعث بن قیس|اشعث بن قیس کندی )) و عراقیان حضرت علی علیه السلام را ناگزیر به قبول ((جنگ صفین و ماجرای حکمیت|حکمیت )) کردند، امام علی، عبدالله بن باس را نماینده تام الاختیار خود معرفی کرد؛ ولی به اصرار منافقان و اغیان ((ابو موسی اشعری|ابو موسی اشعری )) به این سمت برگزیده شد. />بعد از شهادت امام علی، ابن عباس در خدمت ((حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام|امام حسن علیه السلام)) بود و در مجلس ((صلح امام حسن علیه السلام|صلح او با معاویه)) حضور داشت. وی پس از ردّ درخواست معاویه جهت همکاری با او، در مکه مقیم شد و به تدریس و ارشاد پرداخت.
ابن عباس به هنگام حرکت ((حضرت امام حسین علیه السلام)) به عراق در مکه بود. او دو بار با امام ملاقات نمود و وی را از سفر به عراق بر حذر داشت؛ ولی امام حسین علیه السلام فرمود: « پسرعمو، می‌دانم که تو ناصح و مشفق من‌ای؛ لیکن اسباب سفر آماده کرده‌ام و تصمیم به حرکت دارم.»
بعد از شهادت امام حسین، ((عبدالله بن زبیر|عبدالله بن زبیر )) در حجاز به قدرت رسید و دعوی خلافت کرد؛ ولی مرجعیت ابن عباس در مکه، مقام او را تحت الشعاع قرار داد. از این رو عبدالله بن زبیر بر او حسد برد و او را به ((طائف)) تبعید کرد.
عبدالله به طائف منتقل شد و با این که نابینا شده بود تا آخر عمر در آن شهر دست از ارشاد و تعلیم خلق نکشید. |
| - | ل خدا ی لله عی له وم برای و دا ک و فمو: « الهم فقهّه فی این و لمه اتویل» خای او عل دین یموز بر ((ی)) کتاب (ر) گاه ا. وی هگا حلت پیب ا لیه ه ولم سیزده سا و به قولی پانز ل بد. ا این ف و سرشا ه قویی دا که ادی فاانی ا رول د ی الل علیه له وم نقل کرد ات.
>>عبدلله از کوی در مر یر اممنین ی یه السل علیم و ااد بود و فیر قرآ و فقه و کم ا ضرت آمو. صحاب پیامبر لی الله علیه و له وسلم ا بر و ر می گفتند. |
+ | اء ب دینار ای ی‌کد ک بدالله عبا د طائف یمر بود. می از بزرگا شهر به دیدارش رند و ز اختلا اّت ر خلفت شکای نمون. عبداله نفس بلندی کی و گفت:
از یغمبر ا شید که رمو: «عی هماه ق ات و هرا لی است. بد ز ن اا لیفه ن ست. ر کس به او مسک جوید، رستگار ی‌شد و هر کس از رش ل ماید چار گمراهی ی‌گدد.» /> ا ای ه سختی گرست دستها به مان بلند کد و گف: « __الهم انی اقر الیک بمحمد و آل ممد ی اتقرب الیک بولایة اشیخ علی ب بی طالب__»؛ ی دعا را آن قدر تکرار نمود تا بر زین افاد... و وفات یافت.
ابن عباس د 71 یا 72 الی در ئف در گشت در من ا ب اک سرده شد.
عبدالله س فدی شیعی و پاک‌تقاد بود و ای فقی او نیز از فقه ((یه)) دا نو. ر م اام لی علیه لسلا ری روده ت: |
| - | ب باس در عد خلات اما ی لیه السا یسته مزم آن د و ر ست رد ساه، ااندا یر ایی وظیفه ک. او در گهای ((گ مل|جم )) ((جگ صفی|صفین ))، ((گزاری از جگ هروان|هوا )) ناکثی، قطین مارین گید.
ر رد صین منه چپ سپا ود که می از ماهی الام صحاه همچون سین عیه الام، ((مد بن نفیه)) را عبا سرا جعفر و. . . در او می نگیند. |
+ | __وی سل اله م ن هله ******* و فارس ا ی هل م منز__
__فدونـکه ن کت ی هاـا ******* ا کن ایف ر ا __
رجم: ی صی رول اه در خاناده و آن هنگام ک من ل من مبارز ی‌بید ی یم پس دان و از ت مه اگ مای ال قام می‌یی که چون یغه یر ا سرری د ا. |
| - | وی بعد از ((عثمان بن حنیف|عثمان بن حنیف ))و پس از نبرد جمل به استانداری بصره و خوزستان و. . . منصوب گردید. او ((ابوالاسود دئلی ))شاعر و ((زیاد بن ابیه|زیاد بن ابیه ))را در بصره به نیابت گماشت که اولی عهده دار امامت در نماز و دومی أمور جمع خراج بود؛ و خود او غالباً در خدمت امام علی علیه السلام به سر می برد.
بعد از صفین وقتی ((اشعث بن قیس|اعث بن قیس کندی ))و عراقیان حضرت علی لیه لسلام را نازیر به قبول ((جنگ صفین و ماجرای حکیت|حکمیت ))کردند، آن حضرت عبدالله بن عباس را به نمایندگی تام ااتیار خود معرفی کرد. ولی به اصرار نفقان و ا غیان، ((ابو موسی اشعری|اب موسی اشعری ))ه این مت برگزیده شد.
بعد از شهادت اام حسن (ع )، اب عباس در خدمت امام حسن علیه السلام بود و در مجلس صلح او با معاویه حور داشت. وی پس از ردّ درخواست معاویه جهت همکاری با او، در مکه مقیم گشت و به تدریس و ارشاد پرداخت.
ابن عباس به هنگام حرکت امام حسین (ع )، به عراق، در مکه بود. او دو بار با آن حضرت ملاقات نمود و وی را از سفر عراق بر حذر داشت ولی امام حسین علیه السلام فرمود: ای پسر عمو، می دانم تو ناصح و مشفق من می باشی لیکن اسباب سفر آمده و تصمیم به حرکت دارم اخبار بدرقه ابن عباس از امام حسین علیه السلام در مقاتل مسطور است.
بعد از شهادت امام حسین (ع )، ((عبدالله بن زبیر|عبدالله بن زبیر ))در حجاز به قدرت رسید و دعوی خلافت ر ولی مرجعیت ابن عباس در مکه مقام او را در تحت الشعاع قرار داد. از این رو بر او حسد برده او را به طائف تبعید کرد.
عبدالله به طائف منتقل شد و ا اینکه نابینا شده بد تا آخر عمر در آن شهر دست از ارشاد و تعلیم خلق نکشید. عطاء بن دینار روایت می کند که عبدالله بن عباس در ((طائف|طائف ))بیمار بود، جمعی از بزرگان شهر به دیدار او آمده و از اختلاف امّت در خلافت شکوه نمودند. عبدالله نفس بلندی کشید و گفت: از پیغمبر خدا شنیدم که فرمود: علی همراه با حق است و حق همراه علی است و او امام و خلیفه من بعد از من است.
هر کس به او تمسک نماید رستگار می شود و هر کس از او تخلف نماید دچار گمراهی می گردد و . . . او پس از این سخن به سختی گریست. . . و دستها را به آسمان بلند کرد و گفت: « اللهم انی اتقرب الیک به محم و آل محمد، انی اتقرب الیک به ولایة الشیخ علی بن ابی طالب» این دعا را آن قدر تکرار نمود تا بر زمین افتاد. . . و وفات یافت. به هر روی ابن عباس در سن 71 یا 72 سالگی در طائف در گذشت و در همان جا مدفون شد.
عبدالله ن عباس فرد شیعی و پاک اعتقاد بود و آرای فقهی او نیز از فقه شیعه جدا نیست. وی متعه نساء را در دست و حلال، مسأله عول در ارث را باطل می داند و همانند شیعیان فتوی می دهد. او در مدح امام علی علیه السلام می سراید:
وصّی رسول الله من دون اهله ******* و فارسه ان قیل هل من منازل
فدونـکه ان کنت تبغی مهاجـرا ******* اشم کنصل السیف عبر حلاحل
یعنی: علی وصی رسول الله در خانواده او، و یک سوار آن حضرت بود در آن هنگام که دشمن هل من مبارز می گفت؛ پس دامن او را از دست مده اگر مهاجری والا مقام می جویی که چون تیغه شمشیر قاطع و سروری دلاور است.
در برخی از متون دینی روایاتی نقل شده که ابن عباس در هنگام امارات بصره اموالی را از بیت المال ربوده و به حجاز برده و مورد سرزنش امیر المؤمنین علیه السلام قرار گرفت.
با توجه به علو مقام عبدالله بن عباس نزد امیر مؤمنان علی علیه السلام و حضور او در نبردهای جمل، صفین و نهروان، و نیر ملازمت او با حسین (ع )، و نقل روایات فراوانی در مناقب و فضایل امام علی (ع )، علمای بزرگ شیعه همچون ((سید مرتضی ))، ((سید ابن طاوس ))، ((علامه حلّی ))، ((شهید ثانی ))، ((علامه شوشتری ))و ((خویی ))، این اخبار اه را ضعیف و مردود دانسته اند. |
+ | در برخی از متون دیی روایای نقل ده ک ابن عباس در هنگام اات بصر، اموای ر ا بیت اما ربود و به حاز برد و مورد سرش امیر الممنین علیه السلام قرار گرفت.
با توه به بندی مقام عبدالله بن عباس نزد علی علیه السلام و حور او در نبردهای جمل، صفین و نهروان، و نیز ملازمت او با حسین علیه السلام و نقل روایات فراوانی در مناقب و فضایل امام علی، علمای بزرگ شیعه همچون ((سید مرتضی ))، ((سید ابن طاوس ))، ((علامه حلّی ))، ((شهید ثانی ))، علامه شوشتری و خویی، این گونه رای را ضعیف و مردود دانسته‌اند. |
| | منابع : | | منابع : |
| - |
اعیان الشیعه، ج 8، ص 55،
>>قاموس الرجال، ج 6، ص 418،
>>الاستیعاب، ج 2، ص 350،
>>الاصابه، ج 2، ص 330،
>>معجم رجال الحدیث، ج 10، ص 229،
>>اسد الغابه، ج 3، ص 290، |
+ | اعیان الشیعه، ج 8، ص 55،
قاموس الرجال، ج 6، ص 418،
الاستیعاب، ج 2، ص 350،
الاصابه، ج 2، ص 330،
معجم رجال الحدیث، ج 10، ص 229،
اسد الغابه، ج 3، ص 290، |
