{img src=img/daneshnameh_up/8/8e/mexicocitypollution.jpg}

!مقدمه کلی
منظور از آلودگی ورود عناصر و ترکیبات تازه به محیط و یا تغییر نسبت ((عنصر شیمیایی|عناصر)) و ترکیباتی است که در ساختار طبیعی محیط شرکت دارند. مثلا ((سرب)) در ترکیب طبیعی اتمسفر وجود ندارد، ورود آن در اتمسفر ، نوعی آلودگی است. __CO₂__ ترکیبی است که با نسبتی مشخص در ترکیب اتمسفر شرکت دارد. افزایش نسبت این ترکیب در جو ، نوعی آلودگی تلقی می‌شود. خطرناکترین آلودگیهای محیط ، ناشی از کاربرد موادی هستند که بشر در طول یک سده گذشته و بویژه در بیست و سی سال اخیر به منظور مبارزه با حشرات ، بیماریهای انگلی گیاهان و همچنین حشرات ناقل بیماریهای حیوانی و انسانی بکار برده است.

همچنین استفاده اسراف آمیز از سوختهای فسیلی ، کاربرد ((مواد شیمیایی)) بسیار متنوع در صنعت استخراج و تصفیه فلزات و صنایع دیگر بویژه آزمایشهای اتمی در جو زمین ، عناصر و ترکیبات جدیدی را وارد محیط کرده‌اند که قبلا ((اکوسیستم)) طبیعی کره زمین با آنها روبرو نبوده است.
!طبقه‌بندی آلاینده‌ها
تمامی آلاینده‌های هوا را می‌توان بر اساس منشاء ((ترکیبات شیمیایی|ترکیب شیمیایی)) و حالت فیزیکی‌شان طبقه‌بندی نمود. این طبقه‌بندیها برای تنظیم بحث و بررسی در زمینه عوامل آلودگی هوا بکار می‌روند. آلاینده‌ها بسته به منشاءشان به __دو گروه اولیه و ثانوی__ تقسیم می‌شوند. آلاینده‌های اولیه از قبیل دی‌اکسید سولفورها (__SO₂__ ) ، اکسیدهای نیتروژن ( __NO₂__ ) و ((هیدروکربنها)) (__HC__) ، آن دسته از آلاینده‌ها هستند که مستقیما وارد اتمسفر شده‌اند و به همان شکل آزاد شده نیز در اتمسفر یافت می‌شوند. آلاینده‌های ثانوی نظیر ((اوزون)) (__O₃__ ) و پراکسی استیل نیترات (__PAN__) آن دسته از آلاینده‌ها هستند که در اتمسفر توسط یک واکنش فتوشیمیایی در اثر ((هیدرولیز)) و یا ((اکسیداسیون-احیا|اکسیداسیون)) تشکیل می‌شوند.


{img src=img/daneshnameh_up/8/89/air-pollution.jpg}

!ترکیب شیمیایی آلاینده‌ها
آلاینده‌ها اعم از گروه اولیه و ثانوی می‌توانند بسته به ترکیب شیمیایی‌شان به __دو گروه آلی یا معدنی__ تقسیم شوند. ترکیبات آلی حاوی ((کربن)) و ((هیدروژن)) و بسیاری از آنها دارای عناصری مانند ((اکسیژن)) ، ((نیتروژن)) ، ((گوگرد)) و ((فسفر)) می‌باشند. هیدروکربنها ، ترکیبات آلی هستند که تنها دارای کربن و هیدروژن‌اند. ((آلدئیدها)) و ((کتونها)) دارای اکسیژن ، کربن و هیدروژن هستند. سایر ترکیبات آلی مهم در مورد آلودگی هوا عبارتند از: ((اسید کربوکسیلیک|کربوکسیلیک اسیدها)) ، ((الکل|الکلها)) ، ((اتر|اترها)) و ((استر|استرها)) و ((آمین|آمین‌ها)) و ترکیبات آلی گوگردار. مواد معدنی یافت‌شونده در هوای غیر آلوده عبارتند از کربن ، منوکسید (CO) ، ((دی‌اکسید کربن)) (CO₂)، کربناتها ، اکسیدهای سولفور ، اکسیدهای نیتروژن ، اوزون ، هیدروژن فلوراید و هیدروژن کلراید.
!طبقه‌بندی آلاینده‌ها بر حسب حالت ماده
!!ذرات آلاینده‌ها
عبارتند از ((حالات ماده|جامدات)) و ((حالات ماده|مایعاتی)) که شامل ~~green:غبار ، دودهای غلیظ ، دود ، خاکستر ، غبار مه آلود و اسپری~~ هستند. تحت شرایط مناسب ذرات آلاینده‌ها از اتمسفر جدا و ته‌نشین می‌شوند.
!!آلاینده‌های گازی
آلاینده‌های گازی که سیالهای بی‌شکل‌اند، کاملا فضای آزاد شده در آن را اشغال می‌کنند و بسیار شبیه به هوا عمل نموده ، از اتمسفر جدا نمی‌شوند. در میان آلاینده‌های معروف گازی از ~~green:اکسیدهای کربن ، اکسیدهای سولفور ، اکسیدهای نیتروژن ، هیدروکربنها و اکسید کننده‌ها ~~می‌توان نام برد.
!طبقه‌بندی ذرات
#خواص فیزیکی که عبارتند از اندازه ، شکل ، ته‌نشین شدن و کیفیت نوری


#خواص شیمیایی که عبارتند از ترکیبات آلی و معدنی


#خواص بیولوژیکی به صورت باکتریها ، ویروسها ، هاگها و غیره
!نحوه تشکیل ذرات
ذرات را می‌توان بر حسب نحوه تشکیل به صورت غبار ، دود ، دود غلیظ ، دود حاصل از خاکستر ، غبار مه آلود یا اسپری طبقه‌بندی نمود.
!!غبار
غبار عبارتست از ذرات کوچک جامد بوجود آمده از خرد شدن جرمهای بزرگتر در حین فرآیندهایی نظیر خرد کردن ، آسیاب کردن یا انفجار که ممکن است بطور مستقیم و یا غیر مستقیم در اثر بکار گیری موادی از قبیل ((زغال سنگ)) ، ((سیمان)) یا دانه‌ها وارد اتمسفر شوند.
!!دود
دود از ذرات ریز جامد از احتراق ناقص ذرات آلی نظیر زغال سنگ ، چوب یا تنباکو که عمدتا از کربن و سایر مواد قابل احتراق تشکیل یافته‌اند، تشکیل می‌شود.
!!دود غلیظ
دود غلیظ از ذرات جامد ریز از مایع شدن بخارات مواد جامد تشکیل می‌شود. دود غلیظ ممکن است در اثر ((تصعید)) ، ((تقطیر)) ، تکلیس شدن یا فرآیندهای ذوب فلزات بوجود آید.
!!دود ناشی از خاکستر
دود ناشی از خاکستر از ذرات غیر قابل احتراق ریزی که در گازهای حاصل از احتراق زغال سنگ بوجود می‌آید تشکیل یافته است.


{img src=img/daneshnameh_up/3/36/volcano.gif}

!!غبار مه آلود
غبار مه آلود از ذرات مایع یا قطرات تشکیل شده در اثر مایع شدن بخار ، پراکندگی یک مایع یا انجام یک ((واکنش شیمیایی)) بوجود می‌آید.


*__ذرات آلی موجود در اتمسفر:__ ~~brown:فنلها ، اسیدهای آلی و الکلها~~


*__معروفترین ذرات معدنی موجود در اتمسفر:__ ~~brown:نیتراتها ، سولفاتها و فلزات آهن ، سرب ، منگنز ، روی و وانادیم~~
!منابع تولید ذرات
ذرات ممکن است گرد گیاهان ، هاگها ، باکتریها ، ویروسها ، تک یاخته‌ایها ، قارچها و بقایای زنگ زدگی و غبار ناشی از فعالیتهای آتشفشانی و یا مواد مضر به سلامت انسانها (دود ناشی از خاکستر ، دود ، دوده‌ها ، اکسیدهای فلزی و نمکها ، فلزات روغنی یا قیری ، قطرات اسیدی ، سیلیکاتها و سایر غبارهای معدنی و دودهای غلیظ فلزی) باشند.
!استانداردها و کنترل ذرات
اگر چه کنترل ذرات در محل تولید آنها یا به کمک رقیق سازی انجام پذیر است، اما این اصل که رقیق کردن راه حل مشکل آلودگی است، دارای کاربرد نیست و نمی‌توان از آن به عنوان یک روش کنترل کننده مفید نام برد. تنها روش قابل قبول کنترل در محل تولید کننده آلودگی و متکی به اصول ته‌نشین سازی ، سانتریفوژ ، فشرده نمودن ، فیلتراسیون بارهای الکتریکی می‌باشند.
!مباحث مرتبط با عنوان
*((آلاینده‌های شیمیایی هوا))
*((آلودگی محیط زیست))
*((آلودگی هوا))
*((اتمسفر))
*((استاندارد‌های حفظ کیفیت هوا))
*((اثرات آلودگی هوا بر شرایط جوی))
*((باران اسیدی))
*((تاریخچه آلودگی هوا))
*((ترکیبات اتمسفر))
*((تصفیه هوا))
*((فرآیندهای تصفیه هوا))
*((کنترل آلودگی هوا))
*((مه دود نورشیمیایی))
*((منابع آلودگی هوا))
*((مواد آلوده کننده هوا))
*((هیدروکربنها))