تاریخچه ی:
ضروب شانزده گانه در قیاس اقترانی
تفاوت با نگارش: 1
| V{maketoc} | | V{maketoc} |
| !تعریف ضرب یا اقتران | | !تعریف ضرب یا اقتران |
- | هر یک از ((اشکال چهارگانه قیاس اقترانی)) دو ((قیاس|مقدمه)) دارند که ((قیاس اقترانی|صغری)) و ((قیاس اقترانی|کبری)) نامیده می شوند. هر یک از این دو مقدمه می تواند به چهار نحو یعنی یکی از قضایای محصوره چهارگانه باشد. |
+ | هر یک از ((اشکال چهار گانه قیاس اقترانی)) دو ((قیاس|مقدمه)) دارند که ((قیاس اقترانی|صغری)) و ((قیاس اقترانی|کبری)) نامیده می شوند. هر یک از این دو مقدمه می تواند به چهار نحو یعنی یکی از قضایای محصوره چهارگانه باشد. |
| به عبارت دیگر، صغری یا کبری، هر یک می تواند یکی از این چهار نوع قضیه باشد: | | به عبارت دیگر، صغری یا کبری، هر یک می تواند یکی از این چهار نوع قضیه باشد: |
| *((قضیه موجبه کلیه)) | | *((قضیه موجبه کلیه)) |
| *((قضیه موجبه جزئیه)) | | *((قضیه موجبه جزئیه)) |
| *((قضیه سالبه کلیه)) | | *((قضیه سالبه کلیه)) |
| *((قضیه سالبه جزئیه)) | | *((قضیه سالبه جزئیه)) |
| حال، وقتی صورت های چهارگانه صغری را در کنار صورتهای چهارگانه کبری قرار دهیم، از ضرب آن ها شانزده حالت و صورت برای هر قیاس اقترانی بدست می آید. (از ضرب 4× 4 ) که این مطلب در مورد همه شکل های چهارگانه قیاس صادق است. | | حال، وقتی صورت های چهارگانه صغری را در کنار صورتهای چهارگانه کبری قرار دهیم، از ضرب آن ها شانزده حالت و صورت برای هر قیاس اقترانی بدست می آید. (از ضرب 4× 4 ) که این مطلب در مورد همه شکل های چهارگانه قیاس صادق است. |
| هر یک از این حالت ها یا صورت ها __ضرب__ یا __اقتران__ یا __قرینه__ نامیده می شود. | | هر یک از این حالت ها یا صورت ها __ضرب__ یا __اقتران__ یا __قرینه__ نامیده می شود. |
| به سخن دیگر، __ضرب یعنی صورتی که از تالیف دو مقدمه به وجود می آید.__ | | به سخن دیگر، __ضرب یعنی صورتی که از تالیف دو مقدمه به وجود می آید.__ |
| بنابراین، هر یک از اشکال چهارگانه قیاس دارای شانزده (صورت) است. | | بنابراین، هر یک از اشکال چهارگانه قیاس دارای شانزده (صورت) است. |
| !ضروب منتج (نتیجه دهنده) و ضروب عقیم (بی نتیجه) | | !ضروب منتج (نتیجه دهنده) و ضروب عقیم (بی نتیجه) |
| هر یک از اشکال چهارگانه قیاس دارای شانزده ضرب است؛ اما از این شانزده ضرب فقط بعضی حالت ها هستند که همیشه نتیجه می دهند(منتج هستند) و بقیه ضروب، عقیم می باشند. | | هر یک از اشکال چهارگانه قیاس دارای شانزده ضرب است؛ اما از این شانزده ضرب فقط بعضی حالت ها هستند که همیشه نتیجه می دهند(منتج هستند) و بقیه ضروب، عقیم می باشند. |
| برای نتیجه دادن هر شکل از اشکال چهارگانه، شرایطی وجود دارد که هر ضربی (از 16 ضرب آن شکل) واجد آن شرایط باشد، در آن صورت منتج است و هر ضربی که فاقد حتی یکی از آن شرایط باشد، عقیم است. | | برای نتیجه دادن هر شکل از اشکال چهارگانه، شرایطی وجود دارد که هر ضربی (از 16 ضرب آن شکل) واجد آن شرایط باشد، در آن صورت منتج است و هر ضربی که فاقد حتی یکی از آن شرایط باشد، عقیم است. |
| البته دو شرط عمومی نیز وجود دارد که در همه حالات منتج اشکال چهار گانه، صادق است. | | البته دو شرط عمومی نیز وجود دارد که در همه حالات منتج اشکال چهار گانه، صادق است. |
| این دو شرط عبارتند از: | | این دو شرط عبارتند از: |
| 1- هر دو مقدمه (صغری و کبری) با هم ((جزئیه)) نباشند. | | 1- هر دو مقدمه (صغری و کبری) با هم ((جزئیه)) نباشند. |
| 2- هر دو مقدمه (صغری و کبری) با هم ((سالبه)) نباشند. | | 2- هر دو مقدمه (صغری و کبری) با هم ((سالبه)) نباشند. |
| برای اطلاعات بیشتر در این زمینه بنگرید به: | | برای اطلاعات بیشتر در این زمینه بنگرید به: |
| *((قواعد عمومی در قیاس اقترانی)) | | *((قواعد عمومی در قیاس اقترانی)) |
- | در قیاس ها یا اشکال منتج، روابط ((قیاس اقترانی|حدود قیاس)) (اکبر،اصغر، اوسط) با یکدیگر و طرز تالیف و تنظیم مقدمات به نحوی است که ضرورتا نتیجه معینی می دهند. یعنی با در دست داشتن مقدمات و با توجه به طرز تالیف آن ها تمام انسان ها به یک نتیجه معین می رسند. |
+ | در قیاس ها یا اشکال منتج، روابط ((قیاس اقترانی|حدود قیاس)) (((قیاس اقترانی|اکبر)) ((قاس اقترانی|اصغر))، ((قیاس اقترانی|اوسط)) ) با یکدیگر و طرز تالیف و تنظیم مقدمات به نحوی است که ضرورتا نتیجه معینی می دهند. یعنی با در دست داشتن مقدمات و با توجه به طرز تالیف آن ها تمام انسان ها به یک نتیجه معین می رسند. |
| به همین دلیل توجه عمده ((فهرست منطق دانان|منطق دانان)) به همین اشکال منتج است؛ یعنی می خواهند بدانند از کدام ضروب و حالت ها همواره نتیجه های ضروری بر می آید. | | به همین دلیل توجه عمده ((فهرست منطق دانان|منطق دانان)) به همین اشکال منتج است؛ یعنی می خواهند بدانند از کدام ضروب و حالت ها همواره نتیجه های ضروری بر می آید. |
| در ادامه همین مطلب و آگاهی از شروط منتج هر شکل از اشکال چهار گانه قیاس، مراجعه کنید به: | | در ادامه همین مطلب و آگاهی از شروط منتج هر شکل از اشکال چهار گانه قیاس، مراجعه کنید به: |
| *((شکل اول قیاس اقترانی)) | | *((شکل اول قیاس اقترانی)) |
| *((شکل دوم قیاس اقترانی)) | | *((شکل دوم قیاس اقترانی)) |
| *((شکل سوم قیاس اقترانی)) | | *((شکل سوم قیاس اقترانی)) |
| *((شکل چهارم قیاس اقترانی)) | | *((شکل چهارم قیاس اقترانی)) |
| !منابع | | !منابع |
| *مجموعه آثار(شهید مطهری)، صفحه 94 و 95 | | *مجموعه آثار(شهید مطهری)، صفحه 94 و 95 |
| *منطق مظفر، جلد 2، صفحه 30، 31، 33 | | *منطق مظفر، جلد 2، صفحه 30، 31، 33 |
| *کلیات منطق صوری، صفحه 317 و 318 | | *کلیات منطق صوری، صفحه 317 و 318 |