تاریخچه ی:
شیمی دارویی
تفاوت با نگارش: 2
- | شیمی دارویی |
+ |
||__~~green:شیمی دارویی~~__ ، گسترهای از علوم دارویی است که اصول ((شیمی)) و محیط ((زیست شناسی)) را برای ایجاد واکنشی که میتواند منجر به مواد دارویی جدید شود، بکار میبرد.|| |
- | تعاریف اولیه از شیمی دارویی: شیمی دارویی جنبه ای از علم شیمی است که درباره کشف ، تکوین ، شناسلیی و تغییر روش اثر ترکیبات فعال زیستی در سطح مولکولی بحث می کند و تاثیر اصلی آن بر داروهاست ، اما توجه یک شیمی دان دارویی تنها منحصر به دارو نبوده و به طور عموم دیگر ترکیباتی که فعالیت زیستی دارند باید مورد توجه باشند. />شیمی دارویی علاوه بر این شامل جداسازی و تشخیص و سنتز ترکیباتی است که می توانند در علوم پزشکی برای پیشگیری و بهبود و درمان بیماریها به کار روند. با توجه به مطالب بالا می توان گفت که شیمی دارویی گستره ای از علوم دارویی است که اصول شیمی و محیط زیست شناسایی را برای یجاد واکنشی که می تواند منجر به مواد داروی جدید شود به کار می برد. سیر تاریخی شیمی دارویی: آغاز درمان بیماریها با دارو در قدمت خود محو شده است. اولین داروها منشا طبیعی داشته و عمدتا از گیاهان استخراج می شدند و برای درمان بیماریهای عفونی به کار رفته اند. قرنهایش از این چینیها ، هندیها واقوام نواحی مدیترانه ، با مصارف درمانی برخی گیاهان و مواد معدنی آشنا بوده اند. به عنوان مثال برای درمان مالاریا از گیاه چه انگشان ( Changshan ) در چین استفاده می شد. اکنون ثابت شده است که این گیاه حاوی آلکالوئیدهایی نظیر فبریفوگین است. />سرخپوستان برزیل اسهال و اسهال خونی را با ریشه های اپیکا که حاوی ستن است درمان می کردند. اینکاها از پوست درخت سین کونا برای ردمان تب مالاریا استفاده می کردند. در سال 1823 کینین از این گیاه استخراج شد. بقراط در اواخر قرن پنجم قبل از میلاد استفاده از نمکهای فلزی را تویه کرد و درمان های طبی غرب را نزدیک به 2000 سال تحت نفوذ خود قرار داد. تاریخ معرفی شیمی دارویی به عنوان علم: اولین فارماکوپه در قرن 16 و قرنهای بعد منتشر شد. گنجینه عوامل دارویی سرشار از داروهای جدید با منشا گیاهی و معدنی معرفی شدند. در اواخر قرن 19 شیمی دارویی با کشف پل ارلیش که او را پدر شیمی درمانی جدید می نامند در ارتباط با اینکه ترکیبات شیمیایی در برابر عوامل عفونی ویژه ای از خود سمیت انتخابی نشان می دهنددچار یک تحول شگرف شد. در همین دوران امیل فیشر نظریه قفل و کلید را یک تغییر منطقی برای مکانیسم عمل داروها بود ارائه داد. />تحقیقات بعدی ارلیش و همکارانش منر به کشف تعدا زیاد از عوامل شیمی درمانی جدید شد که از آن میان آنتی بیوتیکها و سولفامیدها از همه برجسته تر بودند. جنبه های بنیادی داروها: سازمان بهداشت جهانی دارو را به عنوان ( هر ماده ای که در فرایندهای دارویی به کار رفته و سبب کشف یا اصلاح فرایندهای فیزیولوژیک یا حالات بیماری در جهت بهبود مصرف کننده شود. ) تعریف نموده است. و فراورده های دارویی را تحت عنوان ( یک شکل دارویی که حاوی یک یا چند دارو همواره با مواد دیگری که در فرایند تولید به آن اضافه شود. ) معرفی می کند. * شکل داروها بسیاری از داروها حاوی اسیدها و بازهای آلی می باشند. دلایل متعددی مبنی بر اینکه این ترکیبات در داروسازی و پزشکی باید به فرم نمک مصرف شود عبارتند از : * بهبود نواحی زیستی از طریق اصلاح جذب ، افزایش قدرت و گسترش اثر * کاهش سمیت کاربرد داروها بر اساس مقاصد خاصی به کار می رود که عبارتند از : # تامین مواد مورد نیاز بدن مثل ویتامینها # پیشگیری از عفونتها مثل سرم های درمان و واکسنها # سمیت زدایی مانند پاد زهرها # مهار موقتی یک عملکرد طبیعی ، مانند بیهوش کننده ها # تصحیح اعمالی که دچار اختلال شده اند و . . . فعالیت زیستی داروها: عملکرد داروها در سه مرحله مشاهده می شود # تجویز دارو ( فروپاشی شکل دارویی مصرف شده ) # سی نیتک دارو ( جذب ، توزیع ، متابولیسم و دفع دارو ) # نحوه اثر دارو ( پدده های شیمیایی و بیو شیمیایی باعث ایجاد تغییرات زیستی مود نظر می شوند. ) دارو نماها: داروهایی هستند که اثرات ویژه ای بر ارگانیسم دارند اما درمان کننده بیماری خاصی نیستند. نمونه هایی از این داروها عبارتند از مورفین ( مسکن ) ، کوکائین ( بیهوش کننده ) ، آتروپین ( ضد تشنج ) و . . . استفاده از این داروها ممکن است به بهبودی یک بیماری عفونی میکروبی یا ویروسی کمک کند اما دارو مستقیما روی ارگانیزم بیماریزا عمل نمی کند در صورت که در درمان شیمیایی عامل بیماریزا هدف اصلی نیست. طبقه بندی داروها: />دارو ها را بر اساس معیارهای گوناگون طبقه بندی می کنند که عبارتند از: # ساختمان شیمیایی # اثر فارماکولوژی # مصارف درمانی # ساختمان شیمیایی درمانی ، تشریحی # مکانیسم عمل در سطح سلول نامگذاری داروها: />ه دارو دارا سه یا چن نام می باشد که عبارتند از: # شماره رمز یا رمز انتخابی # نام شیمیایی # نام اختصاصی غیر علمی ( تجاری ) # نام غیر اختصاصی ژنریک # نامهای مترادف نام شیمیایی دارو نامی است که بدون ابهام ساختمان شیمایی دارو را توصیف و آن را دقیق و کامل معرفی کند و بر اساس قونین نامذاری ترکیبات شیمیایی نامگذاری می شود. |
+ |
{img src=img/daneshnameh_up/3/37/book_inside-cv_bk.jpg}
|
!تعاریف اولیه از شیمی دارویی شیمی داروی جنبهای از ((علم شیمی)) است که درباره کشف ، تکوین ، شناسایی و تغییر روش اثر ترکیبات فعال زیستی در سطح ((مولکول|مولکولی)) بحث میکند و تاثیر اصلی آن بر داروهاست، اما توجه یک شیمیدان دارویی تنها منحصر به ((دارو)) نبوده و بطور عموم ، دیگر ترکیباتی که فعالیت زیستی دارند، باید مورد توجه باشند. شیمی داروی علاوه بر این ، شامل ((جداسازی مواد|جداسازی)) و تشخیص و سنتز ترکیباتی است که میتوانند در __علوم پزشکی__ برای پیشگیری و بهبود و درمان بیماریها بکار روند. !سیر تاریی شیمی دارویی آغاز درمان بیماریها با دارو ، در قدمت خود محو شده است. اولین داروها منشاء طبیعی داشته و عمدتا از گیاهان استخراج میشدند و برای درمان بیماریهای عفونی بکار رفتهاند. قرنها پیش از این ، __چینها__ ، __هندها__ و __اقوام نواحی مدیترانه__ ، با مصارف درمانی برخی گیاهان و مواد معدنی آشنا بودهاند. به عنوان مثال ، برای درمان مالاریا از __گیاه چهانگشان__(__Changshan__) در چین استفاده میشد. اکنون ثابت شده است که این گیاه ، حاوی آلکالوئیدهایی نظیر __فبریفوگین__ است. > >سرخپوستان برزیل ، اسهال و اسهال خونی را با ریشههای __اپیکا__ که حاوی __ستن__ است، درمان میکردند. __اینکاها__ از پوست درخت __سین کونا__ ، برای درمان تب مالاریا استفاده میکردند. در سال 1823 ، __کینین__ از این گیاه استخراج شد. ((بقراط)) در اواخر قرن پنجم قبل از میلاد استفاده از نمکهای ((فلز|فلزی)) را تویه کرد و درمانهای طبی غرب را نزدیک به 2000 سال تحت نفوذ خود قرار داد. !تاریخ معرفی شیمی دارویی به عنوان علم اولین __فارماکوپه__ در قرن 16 و قرنهای بعد منتشر شد. گنجینه عوامل دارویی سرشار از داروهای جدید با منشاء گیاهی و ((شیمی معدنی|معدنی)) معرفی شدند. در اواخر قرن 19 ، شیمی دارویی با کشف "__پل ارلیش__" که او را __پدر شیمی درمانی جدید__ مینامند، در ارتباط با اینکه ((ترکیبات شیمیایی)) در برابر عوامل عفونی ویژهای از خود سمیت انتخابی نشان میدهند، دچار یک تحول شگرف شد.
در همین دوران ، "__امیل فیشر__" ، نظریه قفل و کلید را که یک تغییر منطقی برای مکانیسم عمل داروها بود، ارائه داد. تحقیقات بعدی ارلیش و همکارانش ، منجر به کشف تعداد زیادی از عوامل شیمی درمانی جدید شد که از ن میان ، __آنتی بیوتیکها__ و __سولفامیدها__ ، ا همه برجستهتر بودند. |
| + |
| + | |
| + | | |
| + | {img src=img/daneshnameh_up/0/08/Pharmacy.gif} |
| + | |
| + | |
| + | | |
| + | !جنبههای بنیادی داروها |
| + | __~~green:سازمان بهداشت جهانی~~__ ، __دارو__ را به عنوان « ''__هر مادهای که در فرایندهای دارویی بکار رفته و سبب کشف یا اصلاح فرایندهای فیزیولوژیک یا حالات بیماری در جهت بهبود مصرف کننده شود.__'' » تعریف نموده است و فراوردههای دارویی را تحت عنوان « ''__یک شکل دارویی که حاوی یک یا چند دارو همراه با مواد دیگری که در فرایند تولید به آن اضافه میشود.__'' » معرفی میکند. |
| + | !شکل داروها |
| + | بسیاری از داروها ، حاوی __اسیدها و بازهای آلی__ میباشند. دلایل متعددی مبنی بر اینکه این ترکیبات در ((داروسازی)) و ((پزشکی)) باید به فرم نمک مصرف شوند، عبارتند از :
|
| + | *اصلاح خصوصیات فیزیکوشیمیایی ، مانند ((قابلیت انحلال مواد|حلالیت)) ، پایداری و حساسیت به نور و اثر بر اعضاء مختلف
|
| + | *بهبود نواحی زیستی از طریق اصلاح جذب ، افزایش قدرت و گسترش اثر
|
| + | *کاهش سمیت |
| + | !کاربرد داروها |
| + | داروها بر اساس مقاصد خاصی بکار میرود که عبارتند از :
|
| + | #تامین مواد مورد نیاز بدن ، مثل ویتامینها
|
| + | #پیشگیری از عفونتها ، مثل سرمهای درمانی و واکسنها
|
| + | #سمیتزدایی ، مانند پادزهرها
|
| + | #مهار موقتی یک عملکرد طبیعی ، مانند بیهوش کنندهها
|
| + | #تصحیح اعمالی که دچار اختلال شدهاند و ... . |
| + |
| + | |
| + | | |
| + | {img src=img/daneshnameh_up/a/aa/m-daroo-ghaza.gif} |
| + | |
| + | |
| + | | |
| + | !فعالیت زیستی داروها |
| + | عملکرد داروها در سه مرحله مشاهده میشود :
|
| + | *تجویز دارو (فروپاشی شکل دارویی مصرف شده)
|
| + | *((سینتیک داروها|سینتیک دارو)) (جذب ، توزیع ، متابولیسم و دفع دارو)
|
| + | *نحوه اثر دارو (پدیدههای شیمیایی و ((بیو شیمی|بیو شیمیایی)) که باعث ایجاد تغییرات زیستی مورد نظر میشوند.) |
| + | !دارو نماها |
| + | داروهایی هستند که اثرات ویژهای بر __ارگانیسم__ دارند، اما درمان کننده بیماری خاصی نیستند. نمونههایی از این داروها عبارتند از : ~~green:مورفین~~ (مسکن) ، ~~green:کوکائین~~ (بیهوش کننده) ، ~~green:آتروپین~~ (ضد تشنج) و ... . استفاده از این داروها ممکن است به بهبودی یک بیماری عفونی میکروبی یا ویروسی کمک کند. اما دارو مستقیما روی ارگانیزم بیماریزا عمل نمیکند، در صورتی که در درمان شیمیایی عامل بیماریزا هدف اصلی است. |
| + | !طبقهبندی داروها |
| + | داروها را بر اساس معیارهای گوناگون طبقهبندی میکنند که عبارتند از :
|
| + | #ساختمان شیمیایی
|
| + | #اثر فارماکولوژی
|
| + | #مصارف درمانی
|
| + | #ساختمان شیمیایی درمانی ، تشریحی
|
| + | #مکانیسم عمل در سطح سلول |
| + |
| + | |
| + | | |
| + | {img src=img/daneshnameh_up/5/57/92.jpg} |
| + | |
| + | |
| + | | |
| + | !نامگذاری داروها |
| + | هر دارو دارای سه یا چند نام میباشد که عبارتند از:
|
| + | #شماره رمز یا رمز انتخابی
|
| + | #نام شیمیایی
|
| + | #نام اختصاصی غیر علمی (تجاری)
|
| + | #نام غیر اختصاصی ژنریک
|
| + | #نامهای مترادف
|
| + | نام شیمیایی دارو ، نامی است که بدون ابهام ، ساختمان شیمیایی دارو را توصیف و آن را دقیق و کامل معرفی کند و بر اساس __قوانین نامگذاری ترکیبات شیمیایی__ نامگذاری میشود. |
| + | !مباحث مرتبط با عنوان |
| + | *((آنتی بیوتیک)) |
| + | *((پزشکی)) |
| + | *((دارو)) |
| + | *((داروسازی)) |
| + | *((ساختمان شیمیایی داروها)) |
| + | *((سولفامیدها)) |
| + | *((سینتیک داروها)) |
| + | *((فعالیت نوری)) |
| + | *((واکسن)) |
| + | *((ویتامینها)) |