کلیات گیاه شناسی
سنبل الطیب گیاهی است علفی و چند ساله که ساقه آن بطور عمودی تا ارتفاع دو متر بالا می رود . این گیاه بصورت وحشی در جنگل های کم درخت ، در حاشیه جویبارها و گودال ها در بیشتر مناطق
آسیا و
ایران می روید .
سنبل الطیب دارای بویی مطبوع است و گربه بوی این گیاه را از فاصل دور تشخیص داده بطرف آن یم رود و در اطراف آن به جست و خیز می پدرازد و از بوی آن مست می شود.
گلهای سنبل الطیب برنگ سفید یا صورتی و بصورت خوشه ای می باشد .
قسمت مورد استفاده این گیاه ریشه آن است و معمولا از ریشه گیاهی که بیش از سه سال عمر دارد استفاده می شود .
سنبل الطیب پس از خشک شدن برنگ قهوه ای در می آید . طعم آن تلخ ولی خوشبو و معطر است . عطر آن پس از خشک شدن بیشتر می شود .
ترکیبات شیمیایی
ریشه سنبل الطیب حاوی 1%
اسانس است . این اسانس درریشه تازه بیشتر است و بتدریج که ریشه خشک می شود مقدار اسانس آن کاهش یافته ولی بوی آن قوی تر می شود . اسانس تازه برنگ سبز مایل به زرد است ولی در اثر ماندن غلیظ میشود .
آثار دارویی ریشه تازه آن سه برابر خشک شده آن است . سنبل الطیب باید در حرارت کم خشک شود و در حرارت بالا تمام اثر دارویی آن از بین می رود .
خواص داروئی
ریشه سنبل الطیب از نظرطب قدیم ایران گرم و خشک است خواص مهم آن به شرح زیر می باشد
- اثر ضد تشنج ددر
- در رفع ناراحتی های عصبی و هیستری مفید است
- ضد اسپاسم و آرام بخش است
- تب بر است
- در معالجه صرع اثر مفید ددر
- بیخوابی را درمان می کند
- ضد کرم معده و روده است
- گاز معده را از بین می برد
- ضد هیجان است
- میگرن را برطرف می کند
- سرددرهای ناشی از سیگار کشیدن و مصرف الکل را رفع می کند
- برای برطرف کردن دلهره و تشویش و نگرانی مفید است
- در درمان بیماری مالیخولیا اثر مفید ددر
- در برطرف کردن ددر سیاتیک موثر است
- ددر معده را برطرف می کند
- سکسکه مداوم را از بین می برد
- تقویت کننده ینروی جنسی است
- ترشح ادرار را زیاد می کند
- ددر سینه را برطرف می کند
- استفراغ را برطرف می کند
- دهان را خوشبو می کند
- در معالجه مرض قند موثر است
- گرد سنبل الطیب را روی زخم ها بپاشید ا التیام یابند .
طرز استفاده
- گرد سنبل الطیب : ریشه سنبل الطیب را خرد کرده و در حرارت 40 درجه خشک کنید . سپس آنرا آسیاب کنید و از الک ریز در کنید . این گرد بعنوان ضد تشنج بکار می رود . مقدار مصرف آن 5-10 گرم در ورز است .
- مخلوط سنبل الطیب : 4 گرم گرد ریشه سنبل الطیب را با 4 گرم رازیانه و 4 گرم قند سائیده و مخلوط کنید این مخلوط را چهار قسمت کرده و در طول روز بفواصل مساوی بخورید .
- تنطور والریان : 100 گرم ریشه سنبل الطیب را خرد کرده و در نیم لیتر الکل طبی 60 درجه بریزید و بگذارید بماند . هر ورز چند بار انرا بهم بزنید و پس زا 15 روز آنرا صاف کرده و در شیشه دربست نگهداری کنید .مقدار مصرف آن 10-30 قطره می باشد.
چون سنبل الطیب برای کلیه مضر است باید آنرا با
کتیرا خورد .