تاریخچه ی:
سلجوقیان
تفاوت با نگارش: 5
| V{maketoc} | | V{maketoc} |
| !سلجوقیان | | !سلجوقیان |
| « 590- 429 ق / 1194 -1038 م» | | « 590- 429 ق / 1194 -1038 م» |
- | دولت سلجوقی که توسط دو برادر، ((چغری بیگ)) و ((طغرل سلجوقی |طغرل بیگ)) ترکمان به دنبال غلبه نهایی ایشان بر ((مسعود غزنوی)) به وجود آمد، هر چند از لحاظ نظامی بر عناصر ترک و ترکمان متکی بود، اما از نظر اداری و سیاسی به همان اندازه دولت غزنوی، صبغه ایرانی داشت که بر بستری و آل سلاجقه نیز همچون ((غزنویان)) خود را وارث آیین و رسوم ((سامانیان)) میدانستند. |
+ | دولت سلجوقی که توسط دو برادر، چغری بیگ و طغرل بیگ ترکمان به دنبال غلبه نهایی ایشان بر ((مسعود غزنوی)) به وجود آمد، هر چند از لحاظ نظامی بر عناصر ترک و ترکمان متکی بود، اما از نظر اداری و سیاسی به همان اندازه دولت غزنوی، صبغه ایرانی داشت که بر بستری و آل سلاجقه نیز همچون ((غزنویان)) خود را وارث آیین و رسوم ((سامانیان)) میدانستند. |
- | در باب خاستگا پیدایش ای قم گگونیهایی که ی کوچ و مهرتهای متوالی در مرا صحراای ی میه ی آنها یش د، الات موث و قابل اعتمادی در ست ی. ررسی قوال موخا و ایت اری و یزانسی قدیم هم در این بر کک یادی ب پوهشگر نمیکند. ا این همه از جموعه وایت میتوان نتیجه گرف ک این قوم پی از عه ل و چری، مسلمان بودهاند. شاید یش از مسنی هم مدتی ((مه نسری مسیحی)) شتهند و در زمان ارتباط با خانان خزر که د وایات مربو به سبقه حل ((سلقیان)) ارت رفته، یک چند م تحت تأثیر آیین و فرهنگ یهو بوده باشند. ابت در این اه ک قطعی نمیوان د ام قرین نشن میدهد که هیچ یک این گرایشهی ذهبی، رگز موجب آن نشد که این وایف از راهزنی و قتل و غارت دست بردارند. با آن که اتباط با دشاا و سرکردگا رک و تازیک در ع سامنین و زنوین، موجبات آشنایی آنها را با شیو عیشتی برتر از شباکاری و بیابانگردی نان ، ام ویف وقی همچنان ((خوی)) بیاانگردی خود را اس اشتد. |
+ | ی قر س آن که کو رل در خرا ا گف، قلم نینا ا ((یو)) تا ((فرت)) فرس ا ا و ای ا در ب گرت دی ونه یک اندا ی ایری پ از چهر سده ک از س ((سیان)) میشت حدود ایران ر که به د وی افتاده بو به وسه سسایان اند حتی فرهنگ ایانی یراث ای ا د ار ن نش ک. گرچه یه رمانوایی آنها با ا لوک اوایی مک گی و جنگهای بی و و بیابانگردی ی او ان ((اکانیا)) د. |
- | صاحب (__سلجوقنامه__)، تیره سلجوقیان را از فرزندان و بازماندگان توقشور میش پسر گوگجو خواجه میداند. برخی مورخان، سلجوقی را پسر دُقاق یا تُقاق «= کمان» دانستهاند. دُقاق جزو امیران دست نشانده بیغو، فرمانده دشت ترکستان و مردی محتشم و با احترام بود. چون دلاوری و بی باکی زیادی از خود نشان داد، او را تَمَرمالیغ «= سخت کمان» میخواندند. | |
- | !توجه بیغو به سلجوق پسر دُقاق | |
- | پس از مرگ دُقاق، فرزند وی، سلجوق مورد توجه بیغو قرار گرفت و با لقب سباشی «= جلو دار لشکر» مفتخر شد. سلجوق چون خود را به بیغو بسیار نزدیک میدید، به خود اجازه داد، روزی در حرمخانه پادشاه رفته، بالاتر از زنان و فرزندان وی بنشیند. زنان بیغو این رفتار «ناپسند» را به پادشاه بردند و از وی تنبیه او خواستار شدند. چون سلجوق از عزم پادشاه در سیاست کردن خود، مطلع شد، با صد تن از خویشان و دلاوران و جنگجویان خود به همراه بار و بنه، ترکستان را ترک گفت و رهسپار ماوراءالنهر شد و راه ((سمرقند)) در پیش گرفت. به گفته (میر خواند) چندی در جند اقامت کرد و در همانجا بود که اسلام آورد. | |
- | !نبرد سلجوق با ایلک خان |
+ | !قدرت گیری سلجوقیان !!آغاز کار سلجوق پس از مرگ دُقاق، فرزند وی، سلجوق مورد توجه بیغو قرر رفت و با لقب سباشی «= جلو دار لشکر» مفتخر شد. سلجوق چون خود را به بیغو بسیار نزدیک میدید، به خود اجازه داد، روزی در حرمخانه پادشاه رفته، بالاتر از زنان و فرزندان وی بنشیند. زنان بیغو این رفتار «ناپسند» را به پادشاه بردند و از وی تنبیه او خواستار شدند. چون سلجوق از عزم پادشاه در سیاست کردن خود، مطلع شد، با صد تن از خویشان و دلاوران و جنگجویان خود به همراه بار و بنه، ترکستان را ترک گفت و رهسپار ماوراءالنهر شد و راه ((سمرقند)) در پیش گرفت. چندی در جند اقامت کرد و در همانجا بود که اسلام آورد.
!!اعتبار نظامی سلجوق |
| در همین ایام و اقامت وی در جُند بود که برخی از طوایف ترک، از امیر جُند، درخواست باج و خراج کردند. سلجوق وی را از پرداخت باج بر حذر داشت و با دلاوران خود، با سپاهیان ایلک خان به جنگ پرداخت و آنها را متفرق کرد. از آن پس، سلجوق اعتبار و قدرت زیادی کسب کرد و اغلب امیران و پادشاهان در دفع «کفار» از وی استفاده میکردند، چنان که، ابراهیم سامانی نز در نبرد با ایلک خان از سلجوق یاری طلبید. | | در همین ایام و اقامت وی در جُند بود که برخی از طوایف ترک، از امیر جُند، درخواست باج و خراج کردند. سلجوق وی را از پرداخت باج بر حذر داشت و با دلاوران خود، با سپاهیان ایلک خان به جنگ پرداخت و آنها را متفرق کرد. از آن پس، سلجوق اعتبار و قدرت زیادی کسب کرد و اغلب امیران و پادشاهان در دفع «کفار» از وی استفاده میکردند، چنان که، ابراهیم سامانی نز در نبرد با ایلک خان از سلجوق یاری طلبید. |
- | !پسران سلجوق |
+ | !!پسران سلجوق |
| سلجوق چهار پسر داشت به نامهای؛ اسرافیل، میکائیل، موسی بیغو و یونس. میکائیل و موسی بیغو در روزگار جوانی در یکی از جنگها، زخم سختی برداشته و کشته شدند. میکائیل خود دارای دو پسر به نامهای؛ طغرل بیگ و چغری بیگ بود. همین دو برادر بودند که توانستند در عهد مسعود غزنوی، پایههای دولت سلجوقیان را مستحکم سازند. | | سلجوق چهار پسر داشت به نامهای؛ اسرافیل، میکائیل، موسی بیغو و یونس. میکائیل و موسی بیغو در روزگار جوانی در یکی از جنگها، زخم سختی برداشته و کشته شدند. میکائیل خود دارای دو پسر به نامهای؛ طغرل بیگ و چغری بیگ بود. همین دو برادر بودند که توانستند در عهد مسعود غزنوی، پایههای دولت سلجوقیان را مستحکم سازند. |
- | به هر حال نیم قرن پس از آن که حکومت طغرل در خراسان پا گرفت، قلمرو جانشینان او از ((جیحون)) تا ((فرات)) و از فارس تا شام و آناطولی را در بر گرفت و بدین گونه یک سلاله غیر ایرانی پس از گذشت چهار سده که از سقوط ((ساسانیان)) میگذشت، حدود ایران را که به دست وی افتاده بود به وسعه عهد ساسانیان رساند و حتی فرهنگ ایرانی و میراث ساسانی را در سراسر آن نشر کرد. گرچه شیوه فرمانروایی آنها، با نظام ملوک الطوایفی، مرکز گریز و جنگهای بی وقفه و بیابانگردی، بیشتر یادآور دوران ((اشکانیان)) بود. |
+ | |
- | !رابطه فانوایان سلجوقی با خلفای ((بغداد)) رابطه سلجوقیان با رهبر اسمی عالم اسلام؛ یعنی خلیفه بغداد نیز مبتنی بر یک سیاست روشن و پیروی از یک سلسله اصول دیپلماسی نبود. از همان عهد طغرل تا پایان فرمانروایی قوم، پادشاهان سلجوق، وقتی محتاج به تأیید خلیفه بودند، نسبت به وی اظهار فروتنی و خاکساری میکردند و هنگامی که از حمایت او بی نیاز، با وی دعوی رقابت و همسری داشتند و احیاناً برخوردهایی خشونت آمیز نشان میدادند. خلیفه عباسی در دوران اقتدار این قوم، اگر چه مثل دوران ((آل بویه)) مورد تحقیر و اهانت دایم نبود، اما با تعظیم و تکریم ظاهری هم که از سوی سامانیان و غزنویان در حق وی اظهار میشد، مواجه نبود. در اغلب مواقع در این دوران، خلیفه بغداد همچون «فرمانروای واتیکان» قدرتش محدود به قلمرو کوچک خویش و نظارت بر امور شرعی بود، و حتی اتابکان و ((خوارزمشاهیان)) نیز، خلیفه را تنها در همین محدوده مورد تأیید قرار میدادند. |
+ | !رابطه این سلجوقی با خلفای ((بغداد)) رابطه سلجوقیان با رهبر اسمی عالم اسلام؛ یعنی خلیفه بغداد نیز مبتنی بر یک سیاست روشن و پیروی از یک سلسله اصول دیپلماسی نبود. از همان عهد طغرل تا پایان فرمانروایی قوم، پادشاهان سلجوق، وقتی محتاج به تأیید خلیفه بودند، نسبت به وی اظهار فروتنی و خاکساری میکردند و هنگامی که از حمایت او بی نیاز، با وی دعوی رقابت و همسری داشتند و احیاناً برخوردهایی خشونت آمیز نشان میدادند. |
- | !داوم احوال عهد سلجوقیا به لله های عدی />در واقع وقتی تاریخ از دوران لجوقین یاد میکند، اابکان، خوارزمشاهیان و ت غزنویان لاهور و غوریا را هم این دوران منب یدارد، چرا که امتدد یام آنها در این صر و تی بعد از این وان، چیزی به جز ادامه اواع و حوال عه سلجوقیا نیست و کثر عوامل سیاسی و اجتماعی هد سلجوقیان تا مدتها بعد هم در احوال این سلالهها باقی ماند؛ همان گونه که سلاین سلجوق خلفای بغداد چون ((مسترشد)) و ((راشد)) را از فکر مداخله در امور خارج از حوزه امور شرع مانع شدند، اتابک آذربایجان - ((شس لدین ایلدگز)) - سیاست را کار پادشاهان میدانست و خلیفه را تنها در امور مربوط به شرع محق میشناخت. محمد خوارزمشاه هم در برابر ناصرِ خلیفه با شونت و اهانت رفتار میکد و ت در عز او و در خامه دادن به ((خلافت)) عباسیان نیز اراده خود را آزاد مییافت. |
+ | لیه ای در دوران قدا این قوم، اگر ه م دوران (( بیه)) د رای عف نو، اما ا عی و کریم اهری هم که ا سوی سامانیان زنویان در حق وی اهار مید، واه نبود. |
- | !انتظام ملوک الطوایفی از طریق قدرت فاقه سلان ملوک اوایفی رایج در این صر م از طریق قدرت فائقه سلطان حت نارت بد. چیزی که ین نرت را تا پایان عهد سلجوقیان تأمین کرد، ترتیات دیوانی و نظام داری بود که ر چد شاادگان و حکام - ملوک لطوایف - ه آسای به آن گدن نمینهادند، اما به هر صورت نوعی انتظام قابل قبول را در سراسر قلمرو ل لجوق برقار میداشت. ز سوی یر، خوی یبانی امیان رکی سلجوق و ((قرت مطلقه)) و عشق به غار و استبداد این امیا، نظام دیوانی و صاحبان دیون ا که به هر تقدر نم و نسق و حساب و کتاب از لوازم و ضرورتهای شغ آان بود، این وزیران و یوانیا را در قابل سلطان قرار میداد زیرا استبداد اِعمل قدرت بدون حسابرسی و حساب دهی پادشاهان، نظام دیوانی ر نمیتافت. به همین جهت بارها پادشاهان سلجوق وزیران خود را کشتد و یا به کشتن دادند و یا به دست دشمنان سپردند و اموالشان را مصادره کردند. |
+ | در ال موا در این ران یفه اد قدرت مدود به و کوچک وی نارت بر امو ری ود، و ی ااک و ((وارمایان)) نی، لی را نا در می مدوده مور یید قرار یدادند. |
- | !ناسازگاری سلجوقیان زندگی شهری | |
- | زندگی شهری و پذیرش نظم و قانون با طبیعت بدوی و خوی بیابانی و ایلاتی آنها سازگار نبود و قید و بند و لوازم و طبعات آن را حرمت نمینهادند. جالب این که برخی از سلاطین سلجوقی، در رفع این تناقض از خود ذوق و قریحهای نشان دادند، چنان که طغرل بیک برای ایجاد یک دولت ترکمانی لازم دید تا برادرش چغری را از فکر غارت خراسان بر حذر دارد. اما حضور یک دولت مرکزی و اقتدار مطلقه شاهانه با نظام دیوانی به ارث رسیده نیز نتوانست بر این طبع مال اندوزی و غارتگری خوی ترکمانان فائق آید. | |
- | ! نظام ((اطاع)) و سستی ، بنیان های حکومت />با تعه و رایج شد نظام اقطاع، بزرگان و امیران خود را ر مرای قانونی ادخته و نم قان و حکومت، ااهای ستبدانه را مروع و مقبول سازند. در ین لی که بنیانهای حکومت را نیز ت و بی دوم مون. ب هر ال این نان راهزن و یابانگر، بعد از غلبه بر مسعود، در مرو و همین نشابور خطبه لطنت به نم خود خواندند و آغاز فرمنروایی آل سلجوق را اعلام داشتند. این جابجایی سطنت از غزنویان ه سلجوقیان ت کم برای مردم ران با وجود استمرر برخی ا مایب و میبتای گذشت که نشی از طبیعت این قوم و استبداد مطلقه، حاکم بر ایران بود محاسن و منفعتهایی نیز به همراه داشت. چ میران اولیه قوم که بیت شدگان وزیرانی ا کفایت مدبر و توا همچون خواجه عمید املک کندری، و واجه نم املک طوسی بدند، ین میزان رک و ای منافع دراز مدت دت خود را داشتند که خش از اموال بستانده شده را صر رعایا، تعمیر جادا، امنیت اا ساخت له و رباطها کنند ز آن که بدون نظارت آنها ر احال رعایایی که میباید بر وفق آیی کم، افع می نیروی نظامی آن را تأمین کنند ممکن نو. |
+ | !انتظام لوک اوایی ا ریق دت ان وک اایی رای در ین هم از یق قدت ه لطان نار بود. چیزی که ین نار را تا ایان هد سلجوقیان مین کرد، تریبا یوی نام اداری بود که هر چد اهدگان و کا - ملوک اوای - ه ای ب ن رد نمیادند، اما به هر صرت انتا ا ول را د رار لمرو آ رار مید. |
- | !کوم سلجوقین ورن ز عظمت و بات نسبی />در فاصله زمانی ین روی کار آدن سلجوقیان «حدود 430 ق / 1038 م» ا برچیده شدن دولت خوارزمایان «616 ق / 1219 م» تمدن و فرهنگ ایران یک دوران عت و ثبات بالنسبه پ ونق را تجربه کرد، گرچه ضعف و فتور نظام جتماعی و عدم همپایی آن با چنین شکوفایی، ادامه و رشد آن را عقی گذاشت، اما این دوره را میتوان هد کلاسک فرهنگ ر تاریخ ایران اسلامی لقی کرد. دوران درخشندگی علوم و فهنگ المی، اا الی از اعتاء مت و شکوه، ا عاری از امید به ارتقء. ایجاد مدارس کابخاهها و خانقاهها و اها و مساجد، اکر شهرهای راسان و عراق - ولیات جبال - را به صورت مراکز فعال علمی و مهبی درآورد و در بسط و توسعه فهنگ عصر تأثیر فن گذاشت. ادبیات و شعر هم مورد وجه پادشاهان وقع شد و رواج فوق العاده آن حتی عماء صوفیان را هم به شعر و شاعری جلب کرد و تأثیر معاف اهل مدرسه و اهل انقاه را در سبک بیان شعر و حتی در محتوای آن ((ظاهر)) داشت. تعداد زیادی کتاهی لمی در زمینههای گونون دا و معار ریج عصر هم به فرسی و نیز ه بی نیف و امع شد. ثروت و سخاو تعدادی رجال دولت و پادشاهان موب حظ هنی موثی گرید و به برخی از آنان مجال نیل به توسعه و کما اد. |
+ | سوی ر، وی یابانی امیان ترک آ سلجوق و ((قرت مقه)) و ع به رت و اتبداد ای امیران، نام یوانی و اا یا که هر تقیر و نسق و ا و کا ا لوازم و رورتهی نان بود این ویران و دیایان را در مقال سلان قرار میداد زیرا اداد و اما قدر بون بی و سا دهی پادشاهان ظ یوی ر بر نمیتا. |
- | البته در ایجاد تنظیم امانها و نهدایی که ر این عصر بالنسبه شکل ک یفت و تا مدتها بعد از عصر سلجوقیان هم همن الو اقی ماند، پادشهان ین سلسله و امیران رک ترکمن نقشی نداتند، اا تأثی نها د ایجاد منی نسی که دم و توسعه ای هاد بدان وبسته بود، قابل ملاه د. |
+ | به همین جت اها این سلی وزیران د ا کشن و یا کتن داند ی ه دت دمنن سپد و ااان ا مصاه کرد. |
- | !وزارت زیران ا کفیت و م ورد دورانی زرین ه هر حا ای نکه نیز ا فتیهای تاریخ ی مز و بوم است ک پ بارترین، پر آوازترین و طلاییترین اوا آ در پایان سدههای نخستنی سامی، مقارن رمانروایی قومی بیگانه، شن و نناخته و یبانگرد ود ک در ع سامایان و نوان بیتر به حال بیابانگردی و رازنی در اطرا ((بخارا)) و مزهای شمالی خراسان ر میکرند و هیچ گونه پیوند قابل ملاحظهای با تمدن و فرهنگ شهر نشینی نداشتند. عامل مه توفیق نها در نی ب این مویت یر منتظره، اتکاء آه بر ایمان مهبی و اعتمدشان بر دستگاه وارت ب که هر چند در اوخر چندان استوار نماد، در همان آغاز کار به استقرار دولت و ق و شوکت آنه کمک سیار کد. این که واجه نظام الملک وزیر در اواخر عمر که ز انب سلطان تهید ه عزل شد، فته بود «دلت ن تاج ب این وات وابسته است» نقش وزارت ا درتوسعه و تنظیم دول آها خاطر نشان میکرد و حوادث بعدی نیز نشان داد که خواجه گزاف نمیگفت. |
+ | !!زینای وی ((نا اا در سویان|اقا)) سستی یان ای حکومت />با وه و ای د ام اطا، برگان و ایرا خو را ر مجری قانونی انداه و ه نا انو کومت، اامات متدانه ا رو و مبول تن. ر ین الی که نیانهی وت ا ی سست و ی دو نمودند. |
- | !ک گیری یوا سالاری دلتی /> متی ک لطنت لاجقه به ایت ه وت و سازمان ی، مل تسع یفت، دوران فرمانروایی سلجویان دوران شکل گیری سنتهای ااری، و ی و توعه صنای و عا شد، ک معی خواه ام املک وی ر ی وفیق، نق یر قال اکار داشت. |
+ | هر ا ای ن یابد از سع، در مرو و نین نیشاور، ه لت ه نام ود خاند ا ماویی ل وق الا داشتند. |
- | نیجه آن که کوم سلوقیان ر مقایه با غزنویان که ه تکی بر یک ماشین نی و مب و تهاجمی بو و علاقهای ب ازندگی اهمیتی به حضور طولانی مت خود، در مناطق تحت نفو و یطرهاش نمیداد، بسیر موفقتر مل کرد. کوم ین فرمانیان غی ایرای نمونهی که در رعایت آ دات در حایت از کان شریعت، یلی بیش از آن چ حکومت غزنویان غا فرمرایی خویش، داعیه ن را داشتد و بر بل تبلیات میکوفتند، وفیق حاصل کرد نایی نیکو سنتهایی تمدن ساز ر همین دوره برای آیندگان به یدار گذاشتند. |
+ | ین ایی سلن ا غزنویان به قیان د کم بای د ایران ا وو اسمرر ی ا ای میهای ک اشی از یعت ین وم و اا مه اک بر یان ود ان و نفعتهایی نیز ه همراه داشت. |
- | !رمانروایان سلویان: |
+ | چ امیران اولیه قوم که تربیت شدگان وزیرانی با کفایت و مدبر و توانا همچون خواجه عمید الملک کندری، و خواجه نظام الملک طوسی بودند، این میزان درک و آگاهی منافع دراز مدت دول خود را داشتد که بخشی از اموال ستانده شده را صرف رعایا، تعمیر جادهها، امنیت راهها، ساختن پلها و رباطها کنند. |
- | *((رل سلجوی)) />*((ری یگ جق)) *((الب ارسلان لجوقی)) *((ملکشا لوقی)) *((رکیارق سلجوقی)) />*((محمد بن ملکشاه سجوقی)) *((نر سلجوقی)) *((محمود بن کشا لجوقی)) *((طغرل بن محمد بن ملکشاه سلجوقی)) *((مود بن محمد بن ملکشا لجوقی)) />*((ملکشاه ن محمود سوقی)) />*((م بن محمود سلجوقی)) />*((لیمان اه ن ممد سلجوقی)) *((سلطان ارسلان بن رل سجقی)) *((طغرل بن ارسلان وقی )) |
+ | و نر ا بر اوا یایی که یید بر یین حکوم منا مای و یوی می ن ا مین کنن کن ن. |
| + | |
| + | !وزارت وزیران با کفایت |
| + | به هر حال این نکته نیز از شگفتیهای تاریخ این مرز و بوم است که پر بارترین، پر آوازهترین و طلاییترین ادوار آن در پایان سدههای نخستنی اسلامی، مقارن فرمانروایی قومی بیگانه، بیابانگرد بود که در عهد سامانیان و غزنویان بیشتر به حال بیابانگردی و راهزنی در اطراف ((بخارا)) و مرزهای شمالی خراسان سر میکردند و هیچ گونه پیوند قابل ملاحظهای با تمدن و فرهنگ شهر نشینی نداشتند. |
| + | عامل عمده توفیق آنها در نیل به این موفقیت غیر منتظره، اتکاء آنها بر ایمان مذهبی و اعتمادشان بر دستگاه وزارت بود که هر چند در اواخر چندان استوار نماند، در همان آغاز کار به استقرار دولت و قدرت و شوکت آنها کمک بسیار کرد. |
| + | این که خواجه نظام الملک وزیر در اواخر عمر که از جانب سلطان تهدید به عزل شد، گفته بود |
| + | __«دولت آن تاج به این دوات وابسته است»__ |
| + | نقش وزارت را درتوسعه و تنظیم دولت آنها خاطر نشان میکرد و حوادث بعدی نیز نشان داد که خواجه گزاف نمیگفت. |
| + | در مدتی که سلطنت سلاجقه به حمایت دستگاه وزارت و سازمان دیوان، مجال توسعه یافت، دوران فرمانروایی سلجوقیان دوران شکل گیری سنتهای اداری، و عصر ترقی و توسعه صنایع و معارف شد، که مساعی خواجه نظام الملک طوسی در این توفیق، نقش غیر قابل انکار داشت. |
| + | نتیجه آن شد که حکومت سلجوقیان در مقایسه با غزنویان که تنها متکی بر یک ماشین جنگی و مخرب و تهاجمی بود و علاقهای به سازندگی و اهمیتی به حضور طولانی مدت خود، در مناطق تحت نفوذ نمیداد، بسیار موفقتر عمل کرد. |
| + | حکومت این فرمانروایان غیر ایرانی نمونهای شد که در رعایت آداب عدالت و در حمایت از ارکان شریعت، خیلی بیش از آن چه حکومت غزنویان، در آغاز فرمانروایی خویش، داعیه آن را داشتند توفیق حاصل کرد و نتایجی نیکو و سنتهایی تمدن ساز در همین دوره برای آیندگان به یادگار گذاشتند. |
| + | !((فرمانروایان سلجوقیان|فرمانروایان سلجوقی)) |
| !مطالب مرتبط با موضوع: | | !مطالب مرتبط با موضوع: |
| *((نظام دیوانی در عهد سلجوقیان)) | | *((نظام دیوانی در عهد سلجوقیان)) |
| *((میراث فرهنگی و تمدنی سلجوقیان)) | | *((میراث فرهنگی و تمدنی سلجوقیان)) |
| *((مشربهای مذهبی در عهد سلجوقیان )) | | *((مشربهای مذهبی در عهد سلجوقیان )) |
- | *((نام قطا در عهد سلجوقیان )) /> |
+ | *((مین ای در عهد سلجوقیان ))__ ( اقطاع )__ |
| + | !همچنین ببینید |
| + | *((خاستگاه و دین سلجوقیان)) |
| + | *((تداوم مناسبات سلجوقیان با خلفا در سلسله های دیگر)) |
| + | *((ناسازگاری سلجوقیان با زندگی شهری)) |
| + | *((حکومت سلجوقیان، دورانی از عظمت و ثبات نسبی)) |