سعد بن دلیم ابن حارثه خارجی، ملقب به ابوثابت، از صحابه مهم پیامبر بود. او رئیس قبیله خزرج و از امرا و بزرگان مدینه در دوره جاهلیت و همچنین اسلام به شمار می‌رفت. سعد به دلیل داشتن مهارت در کتابت، تیر اندازی و شنا به «کامل» مشهور بود. در بیعت عقبه رئیس انصار بود و در جنگ احد و جنگ خندق و جنگ‌های دیگر در سپاه اسلام شرکت داشت. پس از رحلت پیامبر، انصار در سقیفه گرد آمدند و سعد درباره برتری انصار بر مهاجرین سخن گفت، اما با ورود کسانی چون عمر و ابوبکر که اختلاف دیرینه میان اوس و خزرج را یادآوری کردند، ورق برگشت و کسی با سعد بیعت نکرد. او ذلت انصار را پیش بینی کرد، سپس به شام رفت و در سال 15 هجری در زمان خلافت عمر در همان جا در گذشت.
مشهور است که او به امر عمر به قتل رسید و شایع شد که توسط طایفه جن کشته شده است.
پسر او، قیس بن سعد، از یاوران مخلص امام علی و امام حسن علیهماالسلام شد.

منابع:
لغت نامه دهخدا.