V{maketoc}

__سدیم__ - ((منیزیم)) ((لیتیم|Li)) __Na__ ((پتاسیم|K))       {picture=Na_TableImage.png} ((جدول استاندارد|جدول کامل)) __عمومی__ ((فهرست نام عناصر|نام)), ((فهرست علائم عناصر |علامت اختصاری)), ((فهرست شماره عناصر |شماره)) Sodium, Na, 11 ((گروه جدول تناوبی|گروه)) ((فلز قلیایی)) ((گروه جدول تناوبی|گروه)), ((دوره جدول تناوبی|تناوب)), ((بلوک جدول تناوبی|بلوک)) ((عنصر گروه1|1 «IA))), ((عنصر دوره3|3)) , ((atomic orbital|s)) (( جرم حجمی)), ((درجه سختی موهز|سختی)) 968 ((کیلوگرم برمتر مکعب|kg/m3)), 0.5 ((رنگ)) سفید نقره ای {picture=125pxNa2C11.jpg} __خواص اتمی__ ((وزن اتمی)) 22.989770 ((واحد جرم اتمی|amu)) ((شعاع اتمی)) (calc.) 180 (190)(( پیکومتر|pm)) ((شعاع کووالانسی)) 154 pm (( شعاع وندروالس)) 227 pm (( ساختار الکترونی)) ~np~[~/np~((neon|Ne))~np~]~/np~3s1 ((electron|e-)) بازای هر ((سطح انرژی)) 2, 8, 1 ((درجه اکسیداسیون)) ((«اکسید))) 1 ((«باز «شیمی»|باز))قوی) ((ساختار کریستالی)) مکعبی body centered __خواص فیزیکی__ (( حالت ماده)) جامد ((«مغناطیسی))) (( نقطه ذوب)) 370.87 ((کلوین|K)) (207.9 °((فارنهایت|F))) ((نقطه جوش)) 1156 K (1621 °F) ((حجم مولی)) 23.78 ((scientific notation|ש»10-6 ««متر مکعب بر مول|m3/mol)) (( گرمای تبخیر)) 96.96 ((کیلو ژول بر مول|kJ/mol)) (( گرمای هم جوشی)) 2.598 kJ/mol ((فشار بخار)) 1.43ױ0-5((پاسگال «unit»|Pa)) at 1234 K ((سرعت صوت)) 3200 ((متر بر ثانیه|m/s)) at 293.15 K __متفرقه__ ((الکترونگاتیویته)) 0.93 ((«درجه پاولینگ))) ((ظرفیت گرمایی ویژه)) 1230 ((ژول بر کیلوگرم-کلوین|J/«kg*K))) ((رسانائی الکتریکی)) 21 106/m ((اهم)) ((رسانایی گرمایی)) 141 ((وات بر متر-کلوین|W/«m*K))) 1st ((پتانسیل یونیزاسیون)) 495.8 kJ/mol 2nd پتانسیل یونیزاسیون 4562 kJ/mol 3rd پتانسیل یونیزاسیون 6910.3 kJ/mol 4th پتانسیل یونیزاسیون 9543 kJ/mol 5th پتانسیل یونیزاسیون 13354 kJ/mol 6th پتانسیل یونیزاسیون 16613 kJ/mol 7th پتانسیل یونیزاسیون 20117 kJ/mol 8th پتانسیل یونیزاسیون 25496 kJ/mol 9th پتانسیل یونیزاسیون 28932 kJ/mol 10th پتانسیل یونیزاسیون 141362 kJ/mol __پایدارترین ایزوتوپها__ ((ایزوتوپ|ایزو)) ((وفور طبیعی|NA)) ((نیمه عمر)) (( روش فروپاشی |DM)) (( انرژی فروپاشی |DE)) ((مگا |M))(( الکترون ولت |eV)) (( محصول فروپاشی |DP)) 22Na ((رادیوایزوتوپ مصنوعی|{syn.})) 2.602 ((year|y)) ((electron capture|epsilon)) 2.842 ((neon|22Ne)) 23Na __100%__ Na با12 نوترون ((ایزوتوپ پایدار|پایدار)) است ((SI)) واحدهای ((دما وفشار استاندارد |STP)) استفاده شده، مگر آنکه ذکر شده باشد.

سدیم یک ((عنصر شیمیایى)) ((جدول تناوبی)) است که نماد آن Na و ((عدد اتمی)) آن 11 میباشد. سدیم یک ((فلز)) واکنش دهنده نرم و مومی شکل است که به گروه ((فلز قلیایی |فلزات قلیایی)) که از نظر ترکیبات طبیعی فراوان هستند(خصوصا ((آب نمک)) و ((هالید))ها) تعلق دارد. این عنصر بسیار واکنش دهنده میباشد و با شعله زرد رنگی میسوزد در ((آزمایش‌های مربوط به هوا)) ((اکسید)) میشود و به شدت با(( آب)) واکنش میدهد از این رو باید همیشه در زیر نفت یا ((روغن)) نگهداری شود.

!خصوصیات قابل توجه

سدیم مانند دیگر ((فلز قلیایی |فلزات قلیایی)) نرم سبک وزن سفید مایل به نقره ای و واکنش دهنده میباشد و از این جهت هرگز به صورت آزاد در طبیعت یافت نمیشود. سدیم در(( آب)) غوطه ور شده و آن را تجزیه کرده ((هیدروژن)) آزاد میکند و ((هیدرواکسید)) می سازد. سدیم در آب فورا آتش میگیرد ولی در ((آزمایش‌های مربوط به هوا))ی معمولی در دمای زیر 388 ((کلوین)) آتش نمیگیرد.

!کاربردها

سدیم در حالت فلزی عنصر لازم برای ساختن ((استر|استر ها)) و ترکیبات ((آلی)) میباشد. این عنصر قلیایی بوجود آورنده ((کلرید سدیم)) NaCl که برای ((زندگی)) حیاتی است نیز میباشد. کاربردهای دیگر عبارتند از:
* استفاده در برخی از ((آلیاژ|آلیاژها)) برای بهبودی ساختارشان
* استفاده در ساخت ((صابون)) و ترکیبش با ((اسید چرب |اسیدهای چرب))
((NaK)) آلیاژسدیم و ((پتاسیم)) یک ماده مهم ((منتقل کننده)) ((حرارت)) است.

!تاریخچه

مدت زمان زیادی است که سدیم (soda) بصورت ترکیبی شناخته شده است. این عنصر در سال ((1807))توسط(( Sir Humphry Davy)) از طریق عمل(( الکترولیز)) ((هیدروکسید سدیم)) جدا شد. در اروپای ((قرون وسطی)) ترکیبی از سدیم با نام لاتین Sodanum برای تسکین ((سردرد)) استفاده میشد. نماد جدید سدیم Na از ((لاتین جدید)) Natrium که در ((زبان یونانی)) که نوعی ((نمک)) طبیعی است می آید گرفته شده است.

!پیدایش

سدیم در ((ستاره |ستارگان)) فراوان است و این فراوانی در ((خط طیف |خطوط طیفی)) D در نور ستارگان مشهود تر میباشد. سدیم حدودا 2.6% از پوسته ((زمین)) را به خود اختصاص داده است که چهارمین عنصر از نظر فراوانی در پوسته زمین و فروانترین فلز قلیایی میباشد. این عنصر هم اکنون به صورت اقتصادی از عمل ((الکترولیز)) ((کلرید سدیم)) تولید میشود. این روش ارزان تر از روش الکترولیز ((هیدرواکسید سدیم)) میباشد. قیمت هر ((پوند)) سدیم فلزی حدودا 15 تا 20 سنت (در سال(( 1997))) میباشد. ولی هر پوند سدیم ACS آزمایشگاهی حدودا 35 دلار قیمت دارد که از نظر حجمی ارزان ترین فلز میباشد.

!ترکیبات

نمک طعام یا ((کلرید سدیم)) معمول ترین ترکیب سدیم میباشد. اما سدیم در ((کانی|کانی ها))ی بسیار دیگری از قبیل ((آمفیبول)) ((کریولیت)), ((هالیت)), ((soda niter)), ((زئولیت)) و ... بوجود می آید. ترکیبات سدیم برای صنایع شمیایی ((شیشه)) سازی فلزی ساخت کاغذ صنعت نفت ساخت صابون و نساجی کاربرد دارد. صابون معمولا یک ((نمک)) سدیم از اسیدهای چرب میباشد.

ترکیبات سدیم که برای صنایع گوناگون بسیار مهم میباشند عبارتند از: (Na((Cl))), soda ash (Na₂((CO))₃), baking soda (Na((H))CO₃), caustic soda (NaOH), Chile saltpeter (Na((N))O₃), di- and tri-sodium phosphates, sodium thiosulfate (hypo, Na₂((S))₂O₃ * 5H₂O), and borax (Na₂((B))₄O₇ * 10H₂O).

!ایزوتوپها

برای این عنصر 13 ((ایزوتوپ)) شناسایی شده است که تنها ایزوتوپ پایدار آن Na-23 میباشد . سدیم همچنین دو ایزوتوپ ((رادیو اکتیو)) نیز دارد که عبارتند از: Na22 با ((نیمه عمر)) 2.605 سال و Na24 با ((نیمه عمر)) 15 ساعت.

!هشدارها

سدیم در حالت پودر در آب خاصیت انفجاری خواهد داشت و با عناصر دیگر به راحتی تجزیه و ترکیب میشود. همیشه باید با ان عنصر با مراقبت کامل کار کرد. سدیم همیشه با