حضرت مریم یکی از زنان بزرگوار و از شخصیت های درخشان جهان بشر یت است. او مادر پیامبر بزرگ خداوند ((حضرت عیسی علیه السلام)) است. حضرت مریم از کودکی در تحت تربیت انسان های والا و مربیان شایسته قرار داشت. در فرهنگ دین اسلام حضرت مریم از جمله معدود زنانی است که به مقام کمال و مطلوب دست یافته است.
در قرآن کریم مکرر از این بانوی بزرگ سخن به میان رفته است و پاکدامنی و عفت و حیاء و خود نگهداری و ایمان و فضایل برجسته اخلاقی او را تأیید کرده است به عنوان نمونه در سوره تحریم آیه 12 او را بعنوان نمونه و الگو برای تمام مومنان معرفی کرده است و پاکدامنی و طهارت او را گوشزد نموده است.

حضرت مریم دختر ((عمران)) و از نسل ((حضرت داود علیه السلام|حضرت داود)) است. مادرش حنّه نذر کرد که فرزندی که در شکم دارد را خدمتگزار ((مسجد الاقصی|بیت المقدس)) گرداند. روزها گذشت و حنه کودک خود را به دنیا آورد و با کمال تعجب دریافت که کودکش دختر است و خدمتگزاران بیت المقدس فقط از مردان باید باشند.
حنه گفت خدایا من دختر زائیده‏ام. من او را مریم می‏نامم مریم یعنی عابده و خادمه؛ عبادت کننده و خدمتگزار، و او و فرزندش را از شر شیطان در پناه تو در می‏آورم. خداوند هم دعای او را به نحو احسن قبول کرد.

حضرت مریم از ابتدا در تحت سرپرستی پیامبر زمان ((حضرت زکریا علیه السلام|حضرت زکریا)) قرار گرفت و پس از رشد ابتدایی، حضرت زکریا مریم را در حجره ای در بیت المقدس جای داد و مریم در آن حجره دائما به عبادت مشغول بود.

بیت المقدس که خانه خداست و زنان در حال ناپاکی ماهیانه نمی توانند در آن توقف کنند. اما خداوند حضرت مریم را از هر گونه آلودگی و ناپاکی، طاهر و مطهر فرمود و از مسجد بیرون نمی‏آمد و هرگاه حضرت زکریا بر او وارد می‏شد می‏دید که مریم در محراب عبادت است و غذائی برای او آماده شده. می‏پرسید: ای مریم این غذا از کجاست؟ مریم می‏گفت از جانب خداوند است که او البته هر کسی را که اراده فرماید بدون حساب روزی بخشد. (آیات 35 تا 37 سوره آل عمران).

مریم آنقدر به مقام قرب پروردگار نعمت و درجه پیدا کرد که ملائکه بر او نازل شدند و گفتند خداوند تو را برگزید و پاک و مطهر گردانید و تو را بر زنان عالمیان اختیار فرمود. ای مریم مطیع پروردگارت باش و برای او سجده کن و با رکوع کنندگان رکوع بجای آور. (سوره آل عمران آیات 42و43).
حضرت مریم همین طور که مشغول عبادت بود و در کنار شرقی مسجد از مردم عزلت گرفته بود و در پرده و حجاب معتکف شده بود. ناگهان با صحنه‏ای بسیار عجیب روبرو می‏گردد که جریانش را خداوند در سوره مریم از آیه 16 تا 36 بیان می‏کند. خداوند می‏فرماید: ما در این هنگام روح خود جبرئیل (علیه السلام) را به سوی مریم فرستادیم که او به صورت یک انسان خوش اندام بود.

مریم گفت به خداوند رحمن پناه می‏برم از تو اگر پرهیزگار باشی که باید هم پرهیزگار باشی. جبرئیل (علیه السلام) گفت من بشر نیستم. من فرستاده پرودگار توأم تا پسری پاکیزه به تو ارزانی دارم. مریم گفت من از کجا فرزند بیاورم در حالی که مرا بشری لمس نکرده و من تبهکار نیستم.

جبرئیل گفت: بله پروردگارت می‏گوید این کار بر من آسان است. مریم به فرزندی مبارک حمل برداشت و چیزی نگذشت که درد زایمان او را فرا گرفت و به اجبار به سوی درخت خشک خرمائی کشیده شد و گفت ای کاش مرده بودم و مردم مرا فراموش کرده بودند که ناگاه از زیر پایش صدایی برخاست که: محزون مباش! خداوند در زیر تو آبی قرار داده و این درخت خشکیده را هم حرکت بده تا خرمای تازه بر تو فرو ریزد. پس بخور و بیاشام که چشمت روشن باد و اگر کسی را دیدی که بر تو اعتراض داشت و از فرزند آوردنت پرسش کرد، بر او با اشاره بگو که من روزه صمت دارم- روزه‏ای که در مدت آن نباید تکلم کرد- و با کسی سخن نمی‏گویم.

مریم (علیهاسلام) حضرت عیسی (علیه السلام) را زایید و او را به آغوش کشید و بسوی قومش روان شد. مردم که حضرت مریم را با آن حال دیدند، گفتند چیز عجیبی است ای خواهر ((حضرت هارون علیه السلام|هرون)) پدر تو مرد بد کاری نبود و مادرت زن تبهکاری نبود. حضرت مریم اشاره کرد به کودک. گفتند با کودکی که در گهواره است چگونه سخن بگوئیم.

ناگاه حضرت عیسی به نطق درآمد و فرمود: من بنده خدایم که به من کتاب ((« انجیل|انجیل »)) عطا فرمود و مرا پیامبر قرار داده است و خداوند مرا هر جا که باشم مایه برکت فرموده و مرا به نماز و زکوة فرمان داده است و نیز دستور داده بر مادرم نیکوئی کنم و خداوند مرا ستمگر و بدبخت قرار نداده است. و با این ترتیب شک و ریب از دل پاکدلان زدوده شد و دیگر بار به قداست و طهارت حضرت مریم معتقد شدند. . .
آری حضرت مریم زنی است معصومه و پاک و او بزرگ زنان عصر خود بود ولی در حال نسبت به مقام ((حضرت فاطمه زهرا علیهاسلام|فاطمه زهرای اطهر)) که بزرگ همه زنان عالم و برترین زن از اهل بهشت است، افتخار خدمتگزاری دارد.

مراجعه شود به:
((کاملترین زنان عالم))

منابع:
تفسیرالمیزان، جلد 14، از ص 32 تا 48 و جلد 3 از ص 183 تا 200.