در ایران پیش از عصر ظهور اوستا سال به دو بخش تقسیم می‌شد که آغاز یکی اعتدال ربیعی و یا بهاری بود . ( یعنی آغاز بهار )و آغاز دیگری اعتدال خریفی یا پایییزی(یعنی آغاز پائیز ) و هر دو را با جشن و شادی و مراسم مذهبی برگزار می‌کردند
چرا چنین جشن هایی ریشه گرفت ؟. به احتمال بسیار این جشنها که با توجه به وضع طبیعی سرزمین ایران و همچنین توجه به جنبه مذهبی در بزرگداشت طبیعت بوده است . و البته تناسب وضع سال و ضرورت های کشاورزی – شبانی نیز در آن رعایت شده بود . همین جنبه تناسب ، موجب شد تا همچنان میان ایرانیان رایج بماند و زرتشتیان نیز آنرا حفظ کردند و تا کنون دوام آورده است.
نسبت این جشن با آئین میترا : جشن خزان که در آغاز پائیز برگزار می‌شد ، از همان روزگار دیرین ویژه و با یادمان بغ مهر و یا میترا قرین بود . این آئین در دوران هخامنشیان با نام میتراگان مشهور بود . مراسم میتراگان هنگامی برگزار می‌شد که پائیز آغاز شده بود و این بدان علت بود که خورشید در آئین میترا با خورشید واقعی پیوستگی داشت ( که همان معنای لغت "مهر" آفتاب می گردد ) به عبارت دیگر میترا یا همان خورشید ، چنین هنگامی از سال (آغاز پائیز ) وظایف خود را در طول زمان میان اقوام پرستندة خود که کشاورز – شبان بودند به انجام رسانده بود. چرا که محصولات زراعی که به وضعیت تابش خورشید بستگی داشتند ، برداشت شده بودند . خرمن محصول بدست آمده بود و گله و حشم نیز بر اثر چرای کامل و درست ، پروار شده بودند. در این هنگام خورشید گرامی داشته می شد .
توصیف ابویحان بیرونی از این عید : ابوریحان بیرونی در توصیف این عید می‌گوید: «… و این عید مانند دیگر اعیاد برای عموم مردم است و تفسیر آن دوستی جان است و گویند نام آفتاب است و چون در این روز آفتاب برای اهل عالم پیدا شده ، به همین جهت این این روز را جشن می‌گیرند».
چگونگی برگزاری این جشن : به جهت کامیابی کشاورزان و شبانان در زمان ، این عید گرامی داشته می شد و مراسمی بسیار در دشت و صحرا بر پا می‌شد که سرودهای نیایش مهر – خورشید همسرایی می شد . یعنی بسیاری مردم بصورت دسته جمعی شعر و سرود هایی را می خواندند و برای میترا قربانی می‌کردند تا سپاسگزاری خود را بیان کنند .
همچنین رسم بود کشاورزان روستایی پس از برداشت محصول، در این روز هدایایی به نام ایزدمهر به درمهر یا آتشکده برده و با نام خدای مهر وایزدان دیگر قربانی می‌کنند.
از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
