V{maketoc}
__جدول تناوبی عناصر شیمیایی__ نمایشی از عناصر شیمیایی است که براساس ساختار ((الکترون|الکترونی)) مرتب شده است، بطوریکه بسیاری از ((خاصیت شیمیایی|خواص شیمیایی)) بصورت منظم در طول جدول تغییر نماید. جدول اولیه بدون اطلاع از ((ساختار)) داخلی ((اتم|اتمها)) ساخته شد: اگر عناصر را بر حسب جرم اتمی آنها مرتب نمائیم، و آنگاه نمودار خواص معین دیگر آنها را بر حسب جرم اتمی رسم نمائیم، میتوان نوسان یا ''تناوب'' این خواص را بصورت تابعی از ((جرم اتمی)) مشاهده نمود. اولین کسی که توانست این نظم را مشاهده نماید، یک شیمیدان آلمانی به نام ((Johann Wolfgang D?einer)) بود. او متوجه تعدادی تثلیث از عناصر مشابه شد:
||::__نمونه تثلیث ها__::
عنصر|جرم اتمی|چگالی|------ |عنصر|جرم اتمی|چگالی
Cl|35.5|1.56 g/L|------ |Ca|40.1|1.55 g/cm
3
Br|79.9|3.12 g/L| ------|Sr|87.6|2.6 g/cm
3
I|126.9|4.95 g/L| ------|Ba|137|3.5 g/cm
3||
و به دنبال او، شیمیدان انگلیسی ((John Alexander Reina Newlands)) متوجه گردید که عناصر از نوع مشابه در فاصلههای هشت تایی یافت می شوند، که آنها را با نتهای هشتگانه موسیقی شبیه نمود، هرچند که ''قانون نتهای'' او مورد تمسخر معاصرین او قرار گرفت. سرانجام شیمیدان آلمانی ((Lothar Meyer)) و شیمیدان روسی ((Dmitry Ivanovich Mendeleev)) تقریبا بطور همزمان اولین جدول تناوبی را، با مرتب نمودن عناصر بر حسب جرمشان، توسعه دادند( ولی مندلیف تعداد کمی از عناصر را خارج از ترتیب صریح جرمی، برای تطابق بهتر با خواص همسایگانشان رسم نمود – این کار بعدها با کشف ساختار الکترونی عناصر در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم توجیه گردید). فهرست عناصر بر اساس ((نام))، ((علامت اختصاری)) و ((عدد اتمی)) موجود میباشد. شکل زیر جدول تناوبی عناصر شناخته شده را نمایش میدهد. هر عنصر با عدد اتمی و علامتهای شیمیایی. عناصر در یک ستون ("((گروه))") از لحاظ شیمیایی مشابه می باشند.
((گروه جدول تناوبی|__گروه__)) |
(( قلیائی فلزی|__1__)) |
(( قلیائی خاکی |__2__)) |
|
((گروه 3 عناصر|__3__)) |
((گروه 4 عناصر|__4__)) |
((گروه 5 عناصر|__5__)) |
((گروه 6 عناصر|__6__)) |
((گروه 7 عناصر|__7__)) |
((گروه 8 عناصر|__8__)) |
((گروه 9 عناصر|__9__)) |
((گروه 10 عناصر|__10__)) |
((فلز گرانبها|__11__)) |
((گروه 12 عناصر|__12__)) |
((گروه برم|__13__)) |
(( گروه کربن|__14__)) |
((نیکتوژن|__15__)) |
((چالکوژن|__16__)) |
((هالوژن|__17__)) |
((گاز کامل|__18__)) |
(( ردیف جدول تناوبی|__ردیف __)) |
|
(( ردیف 1 عناصر |__1__)) |
1 ((Hydrogen|H)) |
|
2 ((Helium|He)) |
(( ردیف 2 عناصر |__2__)) |
3 ((Lithium|Li)) |
4 ((Beryllium|Be)) |
|
|
5 ((Boron|B)) |
6 ((Carbon|C)) |
7 ((Nitrogen|N)) |
8 ((Oxygen|O)) |
9 ((Fluorine|F)) |
10 ((Neon|Ne)) |
(( ردیف 3 عناصر |__3__)) |
11 ((Sodium|Na)) |
12 ((Magnesium|Mg)) |
|
|
13 ((Aluminium|Al)) |
14 ((Silicon|Si)) |
15 ((Phosphorus|P)) |
16 ((Sulfur|S)) |
17 ((Chlorine|Cl)) |
18 ((Argon|Ar)) |
(( ردیف 4 عناصر |__4__)) |
19 ((Potassium|K)) |
20 ((Calcium|Ca)) |
|
21 ((Scandium|Sc)) |
22 ((Titanium|Ti)) |
23 ((Vanadium|V)) |
24 ((Chromium|Cr)) |
25 ((Manganese|Mn)) |
26 ((Iron|Fe)) |
27 ((Cobalt|Co)) |
28 ((Nickel|Ni)) |
29 ((Copper|Cu)) |
30 ((Zinc|Zn)) |
31 ((Gallium|Ga)) |
32 ((Germanium|Ge)) |
33 ((Arsenic|As)) |
34 ((Selenium|Se)) |
35 ((Bromine|Br)) |
36 ((Krypton|Kr)) |
(( ردیف 5 عناصر |__5__)) |
37 ((Rubidium|Rb)) |
38 ((Strontium|Sr)) |
|
39 ((Yttrium|Y)) |
40 ((Zirconium|Zr)) |
41 ((Niobium|Nb)) |
42 ((Molybdenum|Mo)) |
43 ((Technetium|Tc)) |
44 ((Ruthenium|Ru)) |
45 ((Rhodium|Rh)) |
46 ((Palladium|Pd)) |
47 ((Silver|Ag)) |
48 ((Cadmium|Cd)) |
49 ((Indium|In)) |
50 ((Tin|Sn)) |
51 ((Antimony|Sb)) |
52 ((Tellurium|Te)) |
53 ((Iodine|I)) |
54 ((Xenon|Xe)) |
(( ردیف 6 عناصر |__6__)) |
55 ((Cesium|Cs)) |
56 ((Barium|Ba)) |
* |
71 ((Lutetium|Lu)) |
72 ((Hafnium|Hf)) |
73 ((Tantalum|Ta)) |
74 ((Tungsten|W)) |
75 ((Rhenium|Re)) |
76 ((Osmium|Os)) |
77 ((Iridium|Ir)) |
78 ((Platinum|Pt)) |
79 ((Gold|Au)) |
80 ((Mercury «element»|Hg)) |
81 ((Thallium|Tl)) |
82 ((Lead|Pb)) |
83 ((Bismuth|Bi)) |
84 ((Polonium|Po)) |
85 ((Astatine|At)) |
86 ((Radon|Rn)) |
(( ردیف 7 عناصر |__7__)) |
87 ((Francium|Fr)) |
88 ((Radium|Ra)) |
** |
103 ((Lawrencium|Lr)) |
104 ((Rutherfordium|Rf)) |
105 ((Dubnium|Db)) |
106 ((Seaborgium|Sg)) |
107 ((Bohrium|Bh)) |
108 ((Hassium|Hs)) |
109 ((Meitnerium|Mt)) |
110 ((Darmstadtium|Ds)) |
111 ((Unununium|Uuu)) |
112 ((Ununbium|Uub)) |
113 ((Ununtrium|Uut)) |
114 ((Ununquadium|Uuq)) |
115 ((Ununpentium|Uup)) |
116 ((Ununhexium|Uuh)) |
117 ((Ununseptium|Uus)) |
118 ((Ununoctium|Uuo)) |
|
* __((لانتانید|لانتانیدها))__ |
57 ((Lanthanum|La)) |
58 ((Cerium|Ce)) |
59 ((Praseodymium|Pr)) |
60 ((Neodymium|Nd)) |
61 ((Promethium|Pm)) |
62 ((Samarium|Sm)) |
63 ((Europium|Eu)) |
64 ((Gadolinium|Gd)) |
65 ((Terbium|Tb)) |
66 ((Dysprosium|Dy)) |
67 ((Holmium|Ho)) |
68 ((Erbium|Er)) |
69 ((Thulium|Tm)) |
70 ((Ytterbium|Yb)) |
** __((آکتینید|آکتینیدها)) __ |
89 ((Actinium|Ac)) |
90 ((Thorium|Th)) |
91 ((Protactinium|Pa)) |
92 ((Uranium|U)) |
93 ((Neptunium|Np)) |
94 ((Plutonium|Pu)) |
95 ((Americium|Am)) |
96 ((Curium|Cm)) |
97 ((Berkelium|Bk)) |
98 ((Californium|Cf)) |
99 ((Einsteinium|Es)) |
100 ((Fermium|Fm)) |
101 ((Mendelevium|Md)) |
102 ((Nobelium|No)) |
(( گروه شیمیایی| گروههای شیمیایی جدول تناوبی))
(( قلیائی فلزی))ها |
(( قلیائی خاکی))ها |
(( لانتانید))ها |
(( آکتینید))ها |
((فلز انتقالی|فلزات انتقالی)) |
(( فلز ضعیف|فلزات ضعیف)) |
(( شبه فلز))ات |
(( غیر فلز))ات |
(( هالوژن))ها |
(( گاز کامل| گازهای کامل)) |
در اینجا روشهای دیگر برای نمایش جدول ارائه شدهاند:
(( جدول استاندارد )) - ((جدول تناوبی «جایگزین» | جدول جایگزین)) - ((جدول تناوبی «ضد» |جدول ضد)) - ((جدول تناوبی «بزرگ» |جدول بزرگ)) - ((جدول تناوبی «عظیم» |جدول عظیم)) - ((جدول تناوبی «عریض» |جدول عریض)) - ((جدول تناوبی «توسعه یافته» |جدول توسعه یافته)) - ((جدول تناوبی «ساختار الکترون» |جدول ساختاری)) - ((جدول تناوبی «فلزات و غیر فلزات» | فلزات و غیر فلزات))
کد رنگ برای اعداد اتمی:
*عناصر شماره گذاری شده با رنگ
آبی ، در دمای اتاق مایع هستند؛
*عناصر شماره گذاری شده با رنگ
سبز ، در دمای اتاق بصورت گاز می باشند؛
* عناصر شماره گذاری شده با رنگ سیاه، در دمای اتاق جامد هستند.
*عناصر شماره گذاری شده با رنگ
قرمز ترکیبی بوده و بطور طبیعی یافت نمی شوند(همه در دمای اتاق جامد هستند.)
*عناصر شماره گذاری شده با رنگ
خاکستری ، هنوز کشف نشدهاند (و بصورت کم رنگ نشان داده شدهاند تا گروه شیمیایی را که در آن قرار می گیرند، مشخص نماید.(
و می توانید دراین کلید واژه [http://bmrl.med.uiuc.edu:8080/MRITable/MRItable.html|جدول|تناوبی] برای ((تشدید مغناطیسی)) را بیابید.
تعداد ((لایه الکترون)) در یک اتم تعیین کننده ردیفی است که در آن قرار می گیرد. هر لایه به زیرلایه های متفاوتی تقسیم میشود، که هر اندازه عدد اتمی افزایش می یابد، این لایه ها به ترتیب زیر:
1s
2s 2p
3s 3p
4s 3d 4p
5s 4d 5p
6s 4f 5d 6p
7s 5f 6d 7p
8s 5g 6f 7d 8p
...
براساس ساختار جدول پر میشوند. از آنجائیکه الکترونهای خارجی ترین لایه، خواص شیمیایی را تعیین مینمایند، این لایه ها در میان گروهای یکسان مشابه اند.عناصر همجوار با یکدیگر در یک گروه، علیرغم اختلاف مهم در ((جرم))، دارای خواص فیزیکی مشابه میباشند. عناصر همجوار با یکدیگر در یک ردیف دارای جرم های مشابه ولی خواص متفاوت میباشند.
برای مثال، عناصر بسیار نزدیک به ((نیتروژن)) (N) در ردیف دوم ((کربن))(C) و ((اکسیژن))(O) میباشند. علیرغم تشابه آنها در جرم ( که بصورت ناچیزی در ((واحد جرم اتمی)) تفاوت دارند)، دارای خواص بینهایت متفاوتی هستند، همانطور که با بررسی ((allotrope|فرمهای دیگر)) میتوان ملاحظه نمود: اکسیژن دو اتمی یک ((کاز)) است که سوختن را تشدید می نماید، نیتروژن دو اتمی یک گاز است که سوختن را تشدید نمی کند، و کربن یک ((جامد)) است که میتواند سوزانده شود( بله، میتوان ((الماس)) را سوزاند!).
در مقایسه، عناصر بسیار نزدیک به ((کلر)) (Cl) در گروه یکی مانده به آخر در جدول ((«هالوژن))ها) ((فلوئور))( F) و ((برم))( Br) میباشند. علیرغم تفاوت فاحش جرم آنها در گروه، فرمهای دیگر آنها دارای خواص بسیار مشابه میباشند: آنها بسیار ((خورندگی|خورنده)) ( بدین معنی که تمایل خوبی برای ترکیب با ((فلز))ات، برای تشکیل ((نمک)) ((هالاید فلز)))؛ کلر و فلوئور گاز هستند، درحالیکه برم یک ((مایع)) با تبخیر بسیار کم میباشد؛ کلر و برم بسیار رنگی هستند.
! رجوع کنید به:
* ((گروه جدول تناوبی))
* ((ردیف جدول تناوبی))
* ((گروه شیمیایی))
* ((بلوک جدول تناوبی))
* ((جدول ایزوتوپ«کامل)))
* ((جدول ایزوتوپ«مقطع)))
* ((کشف عناصر شیمیایی))
* ((فراوانی عناصر شیمیایی))
*((IUPAC)) (( روش اصولی نامگذاری عناصر)).
* ((چدول تناوبی شیمی-کیهانی عناصر در منظومه شمسی))
! ارتباطات خارجی
*[http://www.wou.edu/las/physci/ch412/perhist.htm|A Brief History of the Development of Periodic Table]
*[http://www.webelements.com Chemistry: WebElements]
*[http://quizhub.com/quiz/periodictable.cfm Periodic Table Game]
*[http://www.uky.edu/Projects/Chemcomics/ The Periodic Table of Comic Books] at the Department of Chemistry, University of Kentucky
*[http://www.science.co.il/PTelements.asp List of Periodic Table Elements that can be sorted by physical characteristics]
*[http://webmineral.com/chemical.shtml Periodic table with mineral emphasis]
*[http://www.theodoregray.com/PeriodicTable/ Wooden Periodic table with samples]
*[http://chemlab.pc.maricopa.edu/periodic/default.html The Pictorial Periodic Table] by Chris Heilman. Includes alternate styles: Stowe, Benfey, Zmaczynski, Giguere, Tarantola, Filling, Mendeleev