ترجیع بند از چند شعر تشکیل شده است که هر کدام از این قطعه شعرها دارای قافیه و وزن یکسان هستند و در آخر هر رشته شعر یک بیت یکسان با قافیه ای جداگانه تکرار می شود.
بهترین ترجیح بندهای مربوط به ((سعدی ))، ((هاتف )) و ((فرخی )) است.
{img src=http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/show_image.php?id=20473}
|
از ترجیع بندهای معروف ادبی فارسی ترجیع بند ((هاتف)) است که بیت ترجیع آن این است:
~~green:::که نیکی هست و هیچ نیست جز او ----- وحده لا اله الا هو ::~~
__نمونه ای از ترجیع بند از دیوان سعدی__
~~green:دردا که به لب رسید جانم ----- آدخ که ز دست شد عنانم
کس دید چو من ضعیف هرگز ----- کز هستی خویش در گمانم
پروانه ام اوفتان و خیزان ----- یکبار بسوز و وارهانم
گر لطفی کنی به جای اینم ----- ورجور کنی سرای آنم
بنشینم و صبر پیش گیرم ----- دنباله کار خویش گیرم
زان رفتن و آمدن چگویم ----- می آیی و می روم من از هوش
یاران به نصیحتم چه گویند ----- بنشین و صبور باش و مخروش
ای خام، من این چنین در آتش ----- عیبم مکن در برآورم جوش
تا جهو بود به جان بکوشم ----- و آنگه به ضرورت از بن گوش
بنشینم و صبر پیش گیرم ----- دنباله ی کار خویش گیرم
ای بر تو قبای حسن چالاک ----- صد پیرهن از جدائیت چاک
پیشت بتواضع است گویی ----- افتادن آفتاب بر خاک
ما خاک شویم و هم نگردد ----- خاک درت از جبین ما پاک
مهر از تو توان برید هیهات ----- کس بر تو توان گزید حاشاک~~
~~red:بنشینم و صبر پیش گیرم ----- دنباله ی کار خویش گیرم~~
~~red:**~~ توضیح: به علت طولانی بودن ترجیع بند تنها قسمتهایی از آن انتخاب شده است که نشان دهنده ساختار شعری ترجیع بند باشد.