خصوصیات گیاه‌شناسی
بادام زمینی گیاه بومی برزیل بوده و از آنجا به نقاط دیگر دنیا راه یافته است. آب و هوای گرم برای کشت این گیاه مناسب می‌باشد. بادام زمینی گیاهی است یکساله دارای ساقه‌ای راست که ارتفاع آن در حدود 30 سانتیمتر می‌باشد. برگهای آن مرکب از دو زوج برگچه است گلهای آن دو نوع متفاوت به رنگ زرد می‌باشد که پس از تلقیح ، دم گل خم شده و به سطح خاک می‌رسد و سپس به تدریج در خاک فرو رفته و میوه در داخل خاک تشکیل می‌شود.
میوه بادام زمینی به طول تقریبی 4 سانتیمتر است و دارای پوسته شکننده به رنگ خاکستری مایل به زرد می‌باشد. بر روی پوسته یک تا سه برجستگی مشاهده می‌شود که هر یک محل دانه‌ها را نشان می‌دهد. دانه بادام زمینی تقریبا مانند
فندق به رنگ سفید مایل به زرد بوده ولی تخم مرغی شکل است. پوسته نازکی دانه را پوشانده که به رنگ قرمز قهوه‌ای است.
انواع بادام زمینی
چهار گونه از بادامهای زمینی محبوبیت بیشتری دارند:
اسپانیایی ،
رونده ،
ویرجینیا و
والسینا. علاوه بر اینها انواع قرمز و سفید تنسی هم وجود دارند. گونه‌های خاصی از آنها را به سبب تفاوتهای طعم ، مقدار روغن ، اندازه و شکل کاربردهای خاصی دارند. در بسیاری از موارد مصرف ، انواع مختلف آنها قابل معارضه می‌باشند بیشتر بادامهای زمینی که با پوسته داد و ستد شده‌اند از نوع ویرجینیا و برخی از گونه‌های والنسیا هستند.
این گونه‌ها به علت اندازه درشت و ظاهر جذاب پوسته آنها انتخاب شده‌اند. از بادام زمینی اسپانیایی بیشتر در شیرینیهای بادام زمینی ، مغزهای شور و خمیر بادام زمینی استفاده می‌شود و بیشتر انواع رونده آن در تهیه خمیر بادام زمینی کاربرد دارند. گونه‌های مختلف این میوه بر حسب نوع رشد شاخه‌ها و طول آنها متمایز می‌شوند و برای هر نوع از بادام زمینی گونه‌های بسیار زیادی وجود دارد.
کشت
گل
Arachis fabaceae روی سطح زمین بوجود آمده و پس از پژمرده شدن ، ساقه آن رشد کرده به طرف پایین خم می‌شود و تخمدان را وارد خاک می‌کند. زمانی که دانه رسیده، رنگ بخش داخلی غلافها به نام پوشش دانه از سفید به قرمز مایل به قهوه‌ای تغییر می‌کند. هنگام برداشت محصول ، کل گیاه را که شامل بیشتر ریشه‌ها است از خاک جدا می‌گردد. رنگ غلافها ابتدا نارنجی رگه‌دار با گلهای شبیه نخود و گلبرگهای زرد رنگ است که بر روی خاک در خوشه‌های کناری رشد می‌کنند.
پس از
خود گرده افشانی گیاه (بادامهای زمینی خود آمیزه‌های کامل هستند) گلهای آن کم‌رنگ می‌شوند. ساقه‌های موجود در پایه‌های تخمدانها که قلاب نامیده می‌شود به سرعت دراز شده و با چرخش به سمت پایین موجب نفوذ دانه‌ها به عمق چند اینچی خاک می‌گردد تا شرایط رشد کامل آنها فراهم شود. وظیفه غلافها جذب مواد غذایی است. این میوه دارای پوسته‌های چروک‌داری است که ما بین دو تا سه عدد دانه محصور شده‌اند. دانه رسیده این میوه همانند سایر دانه‌های نبشی از قبیل لوبیاست اما بر خلاف پوشش دانه‌های سخت نبشها ، دارای پوششی به ضخامت کاغذ بر روی دانه می‌باشد. بادام زمینی در نور و خاک کشاورزی شنی حاوی خاک رس ، شن و مواد گیاهی بهتر رشد می‌کنند.
|
{img src=img/daneshnameh_up/0/02/badamzaminy1.JPG
|
آنها به پنج ماه هوای گرم و بارش سالانه 20 تا 40 اینچ یا آبیاری معادل این مقدار نیاز دارند. غلافها 120 تا 150 روز پس از کاشت دانه‌ها به رشد کامل می‌رسند. اگر محصول را خیلی زود برداشت کنند این غلافها رشد کامل نکرده‌اند، اگر آنها را خیلی دیر برداشت کنند این غلافها در ساقه پاره شده و در خاک باقی خواهند ماند. نگهداری نادرست بادام زمینی می‌تواند منجر به آلودگی آنها به
Fungus Aspergillus Flavus که ماده سمی
آفلاتوکسین آزاد می‌کند، می‌شود.
خواص داروئی
بادام زمینی از نظر طب قدیم ایران متعادل است. چون بادام زمینی دارای پروتئین می‌باشد بنابراین از نظر غذایی بسیار مهم است.
- برای تقویت ریه و طحال مفید است.
- کلسترول خوب خون را بالا می‌برد.
- درد معده را از بین می‌برد.
- نرم کننده سینه است.
- سرفه خشک را برطرف می‌کند.
- شیر را در مادران شیرده زیاد می‌کند.
- ملین است.
- بسیار مقوی است.
- برای تقویت قوای دماغی مفید است.
- به هضم غذا کمک می‌کند.
استفاده‌های غذایی
بادام زمینی را اغلب به همراه نمک سرخ می‌کنند اما به شکل خام یا به صورت پخته در آب و نمک نیز خورده می‌شود. همچنین با آن می‌توان خمیر بادام زمینی ، شیرینی بادام زمینی و محصولاتی دیگر تهیه کرد. از روغن آن نیز به علت طعم ملایم و اینکه فقط در دماهای نسبتا بالا می‌سوزد در آشپزی استفاده می‌کنند. اگر چه بسیاری از مردم از خوردن غذاهای تهیه شده با بادام زمینی لذت می‌برند، بعضی افراد نسبت به آن حساسیت شدید دارند بطوری که خوردن یک عدد از آن برای آنها خطرناک است.
این افراد حتی نسبت به استشناق گرده بادام زمینی نیز واکنشهای خطرناکی نشان می‌دهند. به همین علت از این میوه کمتر در هواپیماها استفاده شده و محصولات تهیه شده با آن در بسیاری از حوزه‌های آموزشی به منظور حفاظت از دانش آموزان حساس به آن ممنوع گشته است. روغن بادام زمینی نسبت به کل مغز آن از پروتئین کمتری برخوردارند بنابراین افراد بسیار کمی به آن حساسیت دارند. امروزه دارویی آزمایشی به نام
NX-901 جهت از بین بردن این حساسیت ساخته شده است.
کاربردهای دیگر بادام زمینی
از بادام زمینی‌های نا مرغوب یا انواعی که برای بازار خوراکیها مناسب نیستند در تولید روغن بادام زمینی و دانه و علوفه دامی استفاده می‌شود. بادام زمینی کاربردهای متعددی در صنعت دارد. رنگها ، لاک و الکل ، روغنهای روان کننده، چرم لباس ، جلادهنده‌های لوازم منزل ،
حشره کشها و نیترو گلیسیرین از روغن بادام زمینی تهیه می‌شود. صابون از روغن صابونی شده ساخته می‌شود و بسیاری از لوازم آرایشی حاوی روغن بادام زمینی و مشتقات آن می‌باشند.
قسمت پروتینی این روغن در ساخت برخی از فیبرهای نساجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از پوسته‌های بادام زمینی در تولید پلاستیک ، تخته دیواری ، ساینده‌ها و سوخت استفاده می‌گردد. همچنین از آنها در ساخت
سلولز که در ابریشم مصنوعی و کاغذ بکار می‌رود و مواد لعاب‌دار مانند چسب استفاده می‌شود. قسمتهای فوقانی گیاه بادام زمینی در تهیه علوفه بکار می‌رود. باقیمانده کیک پروتینی حاصل از پردازش روغن ، به عنوان غذای حیوانات و به عنوان کود کاربرد دارد.
مباحث مرتبط با عنوان
