کروماتوگرافی جذب سطحی (Adsorption Chromatography)
تعریف
کروماتوگرافی جذب سطحی نمونهای از
کروماتوگرافی مایع – جامد است که در آن عمل جداسازی به علت متفاوت بودن جذب سطحی اجزای مختلف مخلوط و فاز ساکن (جامد) انجام می گیرد .
ستون کروماتوگرافی جذب سطحی
برای
جداسازی یک مخلوط ، می توان از ستون استفاده کرد. داخل این ستون با جامد فعالی مانند
آلومین (فاز ساکن) پر شده است و با حلالی مانند
هگزان (فاز متحرک) پوشیده شده است. هرگاه نمونه کوچکی از مخلوط در بالای ستون قرار گیرد ، نواری از ماده جذب شده تشکیل می شود،
حلال با عبور خود از میان ستون اجزای مخلوط را با خود حمل می کند.
جداسازی کامل
سرعت حرکت هر جزء به میزان جذب سطحی آن بر روی ماده داخل ستون بستگی دارد. به این ترتیب مادهای که کم جذب شده است
سریع تر از مادهای که زیاد جذب شده است ، حرکت می کند. واضح است که اگر اختلاف بین جذبهای سطحی به حد کافی زیاد باشد جداسازی کامل انجام خواهد گرفت. اجزایی که
قابلیت جذب بالاتری دارند در قسمت بالای ستون و اجسامی که کمتر جذب می شوند در قسمتهای پایین ستون ، جذب خواهند شد.
نیروهای بین اجزا
این نیروها ممکن است یا از نوع
نیروهای واندروالسی ، مانند نیروهایی که در مورد آلومین است یا از نوع
نیروهای الکترستاتیک باشند ، مانند
جداسازی یونها به وسیله
کروماتوگرافی تبادل یونی که در آن فاز ساکن یک ماده مبادله کننده
یون است ، یا ممکن است ا ز یک ستون که از ماده مناسب متخلخلی پر شده ، برای جدا کردن مواد حل شده بر اساس اندازه
مولکول آنها استفاده کرد ، مانند
کروماتوگرافی ژلی.
کروماتوگرافی لایه نازک نمونه ویژه ای از کروماتوگرافی جذب سطحی است ، که در این روش به جای اینکه جاذب را در یک ستون استوانهای پر کنیم، آن را به صورت لایه نازک ر روی یک صفحه شیشهای یا لایه پلاستیکی یا
ورقه فلزی قرار می دهیم.
روش های جذب سطحی ، برای جداسازی انواع مختلف
ترکیبات شیمیایی بهتر هستند. ظرفیت یک ستون جذب سطحی ، در واحد حجم ، غالبا بزرگتر از ظرفیت یک ستون تقسیمی بوده وگاهی این اختلاف خیلی زیاد است.
مباحث مرتبط با عنوان