فیش ناتمام است
که آن را ذووزنین و متلون و ملون یعنی گوناگون نیز گویند. شعری است که آنرا به دو وزن یا بیشتر توان خواند، مانند:
ای بت سنگین دل سیمین قفا ----- ای لب تو رحمت و غمزه بلا
چون کلمات آنرا سنگین و با اشباع کسره ها بخوانی بر وزن (فاعلاتن فاعلاتن فاعلن) می شود که آنرا بحر رمل شش رکنی یا مسدس می گویند.
و چون کلمات را سبک و بدون کشش صوت تلفظ کنی، بر وزن (مفتعلن مفتعلن فاعلن) است که آنرا بحر سریع می نامند.
مثال دیگر از همان قبیل:
غارت جان گرمی رفتار او ----- آفت دل نرمی گفتار او
طره او آفت هر سرکشی ----- غمزه او محنت هر سرخوشی
صد دل و جان خسته ابروش بود----- صد تن و سر، بسته گیسویش بود
(جامی)
اما مثال آنکه بر سه وزن خوانده شود، بر حسب اینکه حروف و حرکات را سنگین یا سبک تلفظ کنند:
لب تو حامی لواو خط تو مرکز لاله ----- شب تو حامل کوکب مه تو با خط هاله
(سلمان ساوجی)
اهلی شیرازی شاعر معروف قرن دهم هجری مثنویی به نام سحر حلال ساخته که همه ابیاتش دارای سه صفت جناس و
ذوقافیتین و ذوبحرین است. ابیات ذیل نمونه آن مثنوی است:
ساقی از آن شیشه منصور دم ----- در رگ و در ریشه من صور دم
ای همه عالم بر تو بی شکوه ----- شوکت خاک در تو بیش کوه
خواجه در ابریشم و ما در گلیم ----- عاقبت ای دل همه یکسر گلیم
