تاریخچه ی:
متوکل خلیفه عباسی
تفاوت با نگارش: 8
| | + | V{maketoc} |
| | __''متوکل خلیفه عباسی «232 - 247 ق / 847 - 861 م»__'' | | __''متوکل خلیفه عباسی «232 - 247 ق / 847 - 861 م»__'' |
| - | دهمین نفر از خلفای عباسی (متوکل) پسر ((معتصم)) و. زندگی او آکنده از شرارت نفس و ظلم و ستم مخصوصاً به علویان و.
پیوسته زائران مشاهده مشرّفه را تحت فشار قرار می داد و فتح بن خاقان -که وزیرش بود- با او هم دستی می کرد. در روایتی از ((حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیر المومنین علیه السلام)) نقل شده است که فرمود: دهمین نفر از خلفای عباسی کافرترین آنهاست.
متوکل در سال 236 دستور داد که حرم مطهر و بارگاه ((لقب سیدالشهداء|حضرت سید اشهداء علیه السلام)) را با زمین هموار سازند و برای زراعت آب بر آن بست؛ ولی هر چه تلاش کردند آب به سمت روضه منوره جاری نشد و فقط اطراف قبر اّن حضرت می‌چرخید. این مسئله مایه حیرت مردم شده بود؛ بدین جهت به سرزمین مقدس ((کربلا)) و روضه منوره حائر می‌گویند. r />متوکل دشمنی سرسختانه‌ای با امیرالمؤمنین و اهل بیت و بهطور کلی با شیعیان داشت؛ به گونه‌ای که سخت‌ترین روزگار شیعه، دوران خلافت متوکل بوده است.
امام هادی علیه السلام به دستور متوکل از مدینه به ((سامراء)) -مرکز خلافت- احضار و در اّن جا تحت محدودیت شدید و اّزار فراوان قرار گرفت و تا پایان عمر مجبور به اقمت در اّن شهر شد.
شوخی های خطرناک از برامه های رایج دوران حکومت متوکل بود؛ همانند رها کردن ((شیر)) در مجلس، رها کردن مار در آستی افراد، شکستن ظرف پر از ((عقرب)) در مجلس و ...
مدت سلطنت متوکل هارده سال و نه ماه و نه روز طول کشید تا این که جمعی از اتراک با همکاری پسرش ((منتصر)) به قصر متوکل حمله ور شدند و او را به همراه وزیرش ((فتح بن خاقان)) در شب چهارشنبه، سوم ((ماه شوال|شوال)) سال 247، کشتند. |
+ | دهمین نفر از خلفای عباسی (متوکل) پسر ((معتصم)) ت زندگی او آکنده از شرارت نفس و ظلم و ستم مخصوصاً به علویّین ت.
پیوسته زائران مشاهده مشرّفه را تحت فشار قرار می داد و فتح بن خاقان که وزیرش بود با او همدستی می کرد در روایتی از ((حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیر المومنین علیه السلام)) نقل شده ست که حضرت رموده است: __~~green:دهمین نفر از خلفای عبای کارترین آنهاست. ~~__ |
| - | با جلوس متوکل به جانشینی برادرش ((واث)) ، لفت ب مرحله ازهای رسید که موماً آن را مرحله احطاط شردهاند. او ز آغا خلافت خو، از آزارها شکههیی که رای آزایش عقیده د مو ملوق بودن قرن ه مردم میدادند، جلوگیی کرد و اجازه دا که سد اب نصر خزاعی به خاک سرده شود.
سس اعتقاد داشتن به مخلوق بودن قرن و بحث در اصول تی دین را منو ساخت بدین ترتیب، اصول کلی معتزی ا محکوم کرد. />رای آن که مبارزه ب طاا مؤثرتر سازد، از گروی طیبا لمای ینی دعوت کرد ک ر منبرها به صول اید معتزلیان یا طرداران مذهب ختیار و تفویض بدازند. />واکنش مخالف بت به معتزلیان با تدبیرهایی ک بر ضد شیعیا اتخاذ شده بود، همراه شد. آراگا حضرت سید الشهدا «ع» در رلا ویان و با خاک یکسان «236 / 851 ». امام دهم، حضرت دی «» را از مدینه به سامرا آوردند. مم نازیر تا آخر عمر در این ه دگی کرد. سرنجام خلیه فرما دد که هر کس ب یکی از اصحاب پیر «ص» اسائه ادب کن، به مات مرگ با تازیانه محو شود. |
+ | __متوکل در سا 236 تر اد که رم طر و ااه (( یاشهد|ر ید الهدا یه اسام)) ر با ین مور ساختد و مور راعت آب ب ت وی ه لا کردد بها به م و منره اری د و ف ارا بر ا حضرت می ری و این م مایه حیرت دم ده بود دین ه سرمی مد ((کربا)) و ه منوه ا می وید. __ |
| - | افزون بر این، متوکل د بین سال های 235 - 239 ق / 850 - 853 م، فرمان هایی ادر ک که ر طبق آن، مسیحیان و یهودیان ناگزیر دند نشانههایی را ک پیشتر برای باز شاخته شدن آنان از ملمانان وضع ده بو و غالبً از مراعات آنها خودداری میکردند، کاملاً رعایت کنند؛ به‌خصوص از ین که ر دستگاه‌های اداری شاغل باشند یا فرزندان و را به آموزشگا‌هایی بفرستند که ن ربی را گیرد من ش و مقو از این ه سختگیری آ ود ک هودا و رسیان کاملا از سلمانان جدا شوند؛ ولی در عین حال آزادهایی ک از صدر اسلام ز آنها ورا بدند به ا و ق بمن.
ا ود این اید گفت که فرمن متوکل در حق تمای مسیحیان یکان ا نمید زیا هنگمی که قطیانی در مصر مسئول اا‌گیری‌های بالا و پایین رتن سطح آب رود نیل بودند، از کار برنار کردند و حفر ترعه در عرا ا ب میحیان رد و همچنین ریاست خادمن خلیفه در کاخش ب هه شصی سیحی بود. |
+ | ~~green:متوکل دمنی رانه ای ا ایراممنین و هلبی و بور کلی با ییان دا به گنه ای که ری ر شی وان خات وک ود س.~~ />__اما ادی علیه اسلام ه ور موکل ا دینه به ((ا))، مک لا اضار و در انا مدوی ید و اا راوان رار رفته، ا یان ر بور به اقام در ان ه شد.__ |
| - | ن که متوکل سیات دیی مال با یشیی ود ا اختیار کرده ب، م یروی ق و لیقه نا برای ختن بناای شه دس اشت. |
+ | م لطنت متوکل چها د ال نه ماه ه ز ول کشید ا این که با مک پرش ((منصر)) جعی از اتراک قصر متوکل مله و شدند و ا را به همراه وزی ((فتح بن خاان)) شب ارشنبه، سوم ((مه و|وال)) سال 247، کشتند. |
| - | ر ((ساراء))، توکل پس از ساخن کاخی در کنار قصر سابق خلیفه و یک مسجد بسیا بزرگ که مناره آن به نام «مَلویّه» با پلههای مارپیچ گرداگرد آن هرت داشت و هنوز باقی است، با این وجود در پایان لطنت خود مجموعه ساختمان های معتصی را ترک گف و هر تازهای در شمال سامرا بنا کرد و آن را به نام خود جعفریه نامید.
در این شهر کخ تازه خلافت، مسجد جامع، خانهها و سرباز خانههایی ساخته شد. همچنین برای پران خود کاخ های مجلل ا کرد که بعضی از آن ا در جنوب مجموعه قدیمی ای شتند.
بدین رتیب شر تاه ه طول حدود سی کیلومتر از فعالیت های ساختمانی و فرام آ که ه گفه وقایع گارن، بعده سعت بیشتری پیدا کرد. |
+ | ای خرناک ا برنامه های را دوران کومت متکل و همانند رها کدن ((شیر)) ر مجلس ا کردن ار د تین را، کستن ر ((عر)) د جلس. . .
|
| - | این کخ ها مهمانیهیی رگزا مید که یاد ها به عنون نمایشگاه هایی از تجلات بی نظیر در خاطرهها اقی مان. معروف ترین ین جشن ها مراسمی که در تنه سوران ((متز|ُعْتَزّ))، پسر خلیفه، برگزار شد.
ت ارعا ها، ک بنا بر سنت قدیمی به صر نظم داده میشد، با تشریفات پیچیده روز افزون همراه بود تا هر چه یتر عظمت و شکوه فمانروا در معرض مشاده همگن واقع شود.
در همین دوره د که مراعات قررات خاص برای حور در برار لیفه مرسوم شد، که یکی از آنها پوشیدن نیم تنه کوتاه سیاه بود. |
+ | !ا انا />ا و متکل که انین رادر ((وا)) شد، ات به ره ی تازهای ری که موما ن را مره احا مردهاند. |
| | + | !!برخورد با معتزلیان |
| | + | او از آغاز خلافت خود از آزارها و شکنجههایی که به مردم برای آزمایش عقیدهشان در مورد مخلوق بودن قرآن میدادند، جلوگیری کرد و اجازه داد که جسد ابن نصر خزاعی به خاک سپرده شود. |
| | + | سپس اعتقاد داشتن به مخلوق بودن قرآن و بحث در اصول سنتی دین را ممنوع ساخت، و بدین ترتیب اصول کلامی معتزلی را محکوم کرد. |
| | + | او برای آن که مبارزه با خطاها را مؤثرتر سازد، از گروهی خطیبان و علمای دینی دعوت کرد که در منبرها به رد کردن اصول عقاید معتزلیان یا طرفداران مذهب اختیار و تفویض بپردازند. |
| | + | !!بر خورد با شیعیان |
| | + | واکنش مخالف نسبت به معتزلیان، با تدبیرهایی که بر ضد شیعیان اتخاذ شده بود، همراه شد. آرامگاه حضرت سید الشهدا «ع» در کربلا ویران و با خاک یکسان شد «236 ق / 851 م»، امام دهم، حضرت علی هادی «ع» را از مدینه به سامرا آوردند که این امام ناگزیر تا زمان شهادتش در این شهر زندگی کرد؛ سرانجام خلیفه فرمان داد که هر کس به یکی از اصحاب پیامبر «ص» اسائه ادب کند، به مجازات مرگ با تازیانه محکوم شود. |
| | + | !!برخورد با مسیحیان و یهودیان |
| | + | افزون بر این، متوکل در بین سال های 235 - 239 ق / 850 - 853 م، فرمان هایی صادر کرد که بنابر آن فرامین، مسیحیان و یهودیان ناگزیر شدند که نشانههایی را که پیشتر برای باز شناخته شدن آنان از مسلمانان وضع شده بود و غالباً از مراعات آن ها خودداری میکردند، کاملاً مراعات کنند. |
| | + | به خصوص این که در دستگاه اداری وظیفهای بر عهده داشته باشند، یا فرزندان خود را به آموزشگاه هایی بفرستند که زبان عربی فرا گیرند، منع شدند و مقصود از این همه سختگیری آن بود که جهودان و ترسایان کاملاً از مسلمانان جدا باشند، ولی در عین حال آزادی هایی که از صدر اسلام از آن ها برخوردار بودند به حال خود باقی بماند. |
| | + | !!!یک استثناء |
| | + | با وجود این باید گفت که فرمان متوکل در حق تمامی مسیحیان یکسان اجرا نمیشده است، زیرا هنگامی که قبطیانی در مصر مسئوول اندازه گیری های بالا و پایین رفتن سطح آب رود نیل بودند، از کار برکنار کردند و حفر ترعهای در عراق را به مسیحیان سپردند و همچنین ریاست خادمان خلیفه در کاخش به عهده شخصی مسیحی بود. |
| | + | با آن که متوکل سیاست دینی مخالف با پیشینیان خود را اختیار کرده بود، اما از پیروی ذوق و سلیقه آنان برای ساختن بناهای با شکوه دست برنداشت. |
| | + | !!سران ترک دردربار متوکل |
| | متوکل سخت متوجه شکوه و جلال بود و در حکومت نیز، جنبه کاملاً استبدادی داشت. او از جمله معدود خلفای عباسی است که مدت چند سال از این که وزیری به خدمت برگزیند، خودداری کرد و شخصاً به کارهای کشور میپرداخت. | | متوکل سخت متوجه شکوه و جلال بود و در حکومت نیز، جنبه کاملاً استبدادی داشت. او از جمله معدود خلفای عباسی است که مدت چند سال از این که وزیری به خدمت برگزیند، خودداری کرد و شخصاً به کارهای کشور میپرداخت. |
| | با وجود این در کاخش در کنار سران ترکی که منصب حاجبی داشتند، ترکان به عنوان ندیم و دبیر مورد مهر قرار می گرفتند، از جمله فتح بن خاقان معروف، و نیز مدیر و مدبری همچون عبیدالله بن یحیی بن خاقان که سبب شد بار دیگر سنت وزارت تجدید شود. | | با وجود این در کاخش در کنار سران ترکی که منصب حاجبی داشتند، ترکان به عنوان ندیم و دبیر مورد مهر قرار می گرفتند، از جمله فتح بن خاقان معروف، و نیز مدیر و مدبری همچون عبیدالله بن یحیی بن خاقان که سبب شد بار دیگر سنت وزارت تجدید شود. |
| | موقعیتی که سران ترک در دربار داشتند، همراه با رقابتی که میان پسران خلیفه وجود داشت، سبب مرگ فرمانروایی شد که یکی از مستبدترین و در عین حال مقتدرترین شخصیت های سلسله عباسی بود. | | موقعیتی که سران ترک در دربار داشتند، همراه با رقابتی که میان پسران خلیفه وجود داشت، سبب مرگ فرمانروایی شد که یکی از مستبدترین و در عین حال مقتدرترین شخصیت های سلسله عباسی بود. |
| | متوکل در شوال 247 ق / دسامبر 861 م، به دست سران ترکی که به هوا خواهی یکی از پسران او که نزدیک بود از جانشینی محروم شود، برخاسته بودند، به قتل رسید. | | متوکل در شوال 247 ق / دسامبر 861 م، به دست سران ترکی که به هوا خواهی یکی از پسران او که نزدیک بود از جانشینی محروم شود، برخاسته بودند، به قتل رسید. |
| | + | منابع: |
| | + | مروج الذهب مسعودی، ج 4، ص 3. |
| - | ((مطلب مرتبط با موضوع :)) | |
| - | منب:
مروج اله معوی ج 4 3. |
+ | !~~blue:همچنین بینی:~~
*((کاهی ملل و ه جفیه)) |
