تاریخچه ی:
نسبیت
تفاوت با نگارش: 7
| __نسبیت (Relativity)__ | | __نسبیت (Relativity)__ |
| |
| | __فهرست مقالات نسبیت__ | | __فهرست مقالات نسبیت__
| | | |
| | __مباحث علمی__ | | | __مباحث علمی__ |
| | __مباحث کاربردی و تجربی__
| | | __مباحث کاربردی و تجربی__
|
| | | |
| | ((نسبیت خاص)) | | | ((نسبیت خاص)) |
| | ((پدیده دوپلر نسبیتی)) | | | ((پدیده دوپلر نسبیتی)) |
| | | |
| | | |
| | ((نسبیت عام)) | | | ((نسبیت عام)) |
| | ((بادهای خورشیدی)) | | | ((بادهای خورشیدی)) |
| | | |
| | | |
| | ((دستگاه لخت)) | | | ((دستگاه لخت)) |
| | ((حرکت فضایی ماهواره)) | | | ((حرکت فضایی ماهواره)) |
| | | |
| | | |
| | ((ناوردایی قوانین فیزیک در دستگاههای لخت|ناوردایی قوانین فیزیک)) | | | ((ناوردایی قوانین فیزیک در دستگاههای لخت|ناوردایی قوانین فیزیک)) |
| | ((تحولات خورشید و ستارگان)) | | | ((تحولات خورشید و ستارگان)) |
| | | |
| | | |
| | ((تبدیلات گالیله)) | | | ((تبدیلات گالیله)) |
| | ((آزمایش مایکلسون- مورلی)) | | | ((آزمایش مایکلسون- مورلی)) |
| | | |
| | | |
| | ((تبدیلات لورنتس)) | | | ((تبدیلات لورنتس)) |
| | ((کیهان شناسی)) | | | ((کیهان شناسی)) |
| | | |
| | | |
| | ((انرژی نسبیتی)) | | | ((انرژی نسبیتی)) |
| | ((انفجار بزرگ)) | | | ((انفجار بزرگ)) |
| | | |
| | | |
| | ((انرژی جنبشی نسبیتی)) | | | ((انرژی جنبشی نسبیتی)) |
| | ((انبساط جهان)) | | | ((انبساط جهان)) |
| | | |
| | | |
| | ((فرم نسبیتی قوانین حرکت)) | | | ((فرم نسبیتی قوانین حرکت)) |
| | ((انقلاب نسبیت)) | | | ((انقلاب نسبیت)) |
| | | |
| | | |
| | ((اصل ثبات سرعت نور)) | | | ((اصل ثبات سرعت نور)) |
| | ((نظریه نسبیت)) | | | ((نظریه نسبیت)) |
| | | |
| | | |
| | ((اتساع زمان)) | | | ((اتساع زمان)) |
| | ((هم ارزی جرم و انرژی)) | | | ((هم ارزی جرم و انرژی)) |
| | | |
| | | |
| | ((انقباض طول)) | | | ((انقباض طول)) |
| | ((سرعتی بالاتر از سرعت نور)) | | | ((سرعتی بالاتر از سرعت نور)) |
| | | |
| | | |
| | ((جدایی فضا- زمان)) | | | ((جدایی فضا- زمان)) |
| | ((کاهش سرعت نور)) | | | ((کاهش سرعت نور)) |
| | | |
| | | |
| | ((مخروط نوری)) | | | ((مخروط نوری)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | ((فضای نور گونه)) | | | ((فضای نور گونه)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | ((فضای زمان گونه)) | | | ((فضای زمان گونه)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | ((دینامیک نسبیتی)) | | | ((دینامیک نسبیتی)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | ((جرم نسبیتی)) | | | ((جرم نسبیتی)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | ((انرژی سکون)) | | | ((انرژی سکون)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | ((جرم سکون)) | | | ((جرم سکون)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | ((سرعت فرین نسبیتی)) | | | ((سرعت فرین نسبیتی)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | ((انرژی منفی)) | | | ((انرژی منفی)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | ((سیتمهای مقید و غیرمقید)) | | | ((سیتمهای مقید و غیرمقید)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | ((تبدیل جرم به انرژی)) | | | ((تبدیل جرم به انرژی)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | ((گالیله)) | | | ((گالیله)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | ((آلبرت انیشتین)) | | | ((آلبرت انیشتین)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | ((انقلاب نسبیت)) | | | ((انقلاب نسبیت)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
- | | |
+ | | ((سفر در زمان)) |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | |
| | | | |
|
|
| |
|
| !نگاه اجمالی | | !نگاه اجمالی |
| *نسبیت یکی از شاخههای مهم ((فیزیک)) است که جنبههای نظری و عملی آن از قرن گذشته توجه ((فیزیکدانان)) را به خود جلب کرده است. نظریههایی مانند ((مکانیک)) و ((الکترومغناطیس)) که قبل از ((نظریه نسبیت)) ظهور یافتند و یا نظریههایی مانند ((مکانیک کوانتومی)) و ((نظریه ریسمان)) که بعد از نسبیت پدید آمدند در فرمول بندیهای مناسب با نسبیت سازگاری پیدا کردهاند. ضرورت این سازگاری به دلیل شمول فراگیر نظریه نسبیت پیش آمده است و خوشبختانه تا این زمان بین نظریههای دیگر تضاد یا سازگاری مشاهده نشده است.
| | *نسبیت یکی از شاخههای مهم ((فیزیک)) است که جنبههای نظری و عملی آن از قرن گذشته توجه ((فیزیکدانان)) را به خود جلب کرده است. نظریههایی مانند ((مکانیک)) و ((الکترومغناطیس)) که قبل از ((نظریه نسبیت)) ظهور یافتند و یا نظریههایی مانند ((مکانیک کوانتومی)) و ((نظریه ریسمان)) که بعد از نسبیت پدید آمدند در فرمول بندیهای مناسب با نسبیت سازگاری پیدا کردهاند. ضرورت این سازگاری به دلیل شمول فراگیر نظریه نسبیت پیش آمده است و خوشبختانه تا این زمان بین نظریههای دیگر تضاد یا سازگاری مشاهده نشده است.
|
| *نظریه نسبیت از نقش ((چارچوب مرجع|چارچوبهای مرجع)) که در توصیف ((قوانین طبیعت)) بکار میروند، نهایت استفاده را میکند. استفاده از ((هندسه تحلیلی|هندسه مختصاتی)) ، برای بیان موثر قوانین معلوم ، و نیز استنتاج ((قوانین فیزیک جدید|قوانین فیزیکی جدید)) تعمیم داده میشود. هدف نسبیت این است که برای بیان قوانین فیزیک روشهایی بدست آورد به طوری که قوانین مزبور توسط مختصات چارچوب مرجعی که در آن نوشته میشوند تغییر نیافته یا متمایز نشوند. اصلی که فرض میکند چنین روشهای بیان لازم بوده و میتوانند بدست آیند، ((اصل ناوردایی قوانین فیزیک|اصل ناورلایی)) است. | | *نظریه نسبیت از نقش ((چارچوب مرجع|چارچوبهای مرجع)) که در توصیف ((قوانین طبیعت)) بکار میروند، نهایت استفاده را میکند. استفاده از ((هندسه تحلیلی|هندسه مختصاتی)) ، برای بیان موثر قوانین معلوم ، و نیز استنتاج ((قوانین فیزیک جدید|قوانین فیزیکی جدید)) تعمیم داده میشود. هدف نسبیت این است که برای بیان قوانین فیزیک روشهایی بدست آورد به طوری که قوانین مزبور توسط مختصات چارچوب مرجعی که در آن نوشته میشوند تغییر نیافته یا متمایز نشوند. اصلی که فرض میکند چنین روشهای بیان لازم بوده و میتوانند بدست آیند، ((اصل ناوردایی قوانین فیزیک|اصل ناورلایی)) است. |
| !تاریخچه | | !تاریخچه |
| در اواخر قرن نوزدهم ، بعد از اینکه نظریه ((الکترومغناطیس کلاسیک)) به صورت کنونیاش توسعه یافت، نیاز به یک نظریه نسبیت رضایتبخش در ((فیزیک)) احساس شد. در آن زمان آشکار شد که مشاهدات تجربی ((انتشار نور)) در ارتباط با اثرهای حرکت ناظر نسبت به محیطی که فرض میشد نور در آن حرکت کند، تناقصهایی با عقاید رایج آن زمان دارد. برای داشتن توصیفی از ((حرکت مسقیم الخط نور|حرکت نور)) که با تجربه سازگار باشد، لازم شد ((تبدیلات لورنتس|قانون تبدیل پیشنهادی لورنتس)) که مختصات | | در اواخر قرن نوزدهم ، بعد از اینکه نظریه ((الکترومغناطیس کلاسیک)) به صورت کنونیاش توسعه یافت، نیاز به یک نظریه نسبیت رضایتبخش در ((فیزیک)) احساس شد. در آن زمان آشکار شد که مشاهدات تجربی ((انتشار نور)) در ارتباط با اثرهای حرکت ناظر نسبت به محیطی که فرض میشد نور در آن حرکت کند، تناقصهایی با عقاید رایج آن زمان دارد. برای داشتن توصیفی از ((حرکت مسقیم الخط نور|حرکت نور)) که با تجربه سازگار باشد، لازم شد ((تبدیلات لورنتس|قانون تبدیل پیشنهادی لورنتس)) که مختصات |
| چارچوبهای دارای ((حرکت یکنواخت|حرکت نسبی یکنواخت)) را به هم مربوط میسازد، پذیرفته شود. | | چارچوبهای دارای ((حرکت یکنواخت|حرکت نسبی یکنواخت)) را به هم مربوط میسازد، پذیرفته شود. |
- | *__شکست ((مکانیک کلاسیک)) :__ مکانیک کلاسیک نیوتن تا زمانی که توصیف درست و ذاتا سازگاری از حرکت ذرات مادی در طبیعت را میداد که دامنه کاربردش محدود به ذرات مادی و چارچوبهای مرجعی بود که سرعتهای نسبی آنها کسر کوچکی از ((سرعت نور)) بود. اما در ((سرعت فرین نسبیتی|سرعتهای نزدیک به سرعت نور)) با شکست مواجه شد. موفقیت بزرگ مکانیک کلاسیک نیوتنی در پیشگویی دقیق رویدادهای زمینی و ((مکانیک سماوی|حرکتهای کیهانی)) ، موضعی برای تردید در اعتبار مکانیک کلاسیک باقی نگذاشت، به گونهای که درست بعد از زمانی که ((تبدیلات لورنتس)) برای توصیف صحیح انتشار نور از نظر ناظر در حال حرکت پذیرفته شد، دقت و نوع تقریبی که در ((قوانین نیوتن)) وجود داشت صرفا به عنوان نتیجهای از کشف تبدیلات لورنتس بدست آمد.
*__ظهور ((بعد چهارم)) :__ با توجه به رابطهای که انتخاب چارچوب مختصات با شکل قوانین فیزیکی دارد، ((دستگاه مختصات|خواص دستگاههای مختصات)) و تبدیلاتشان جایگاه مهمی در مطالعه نسبیت دارد. در جهان فیزیکی موقعیت فضایی توسط سه ((مختصه مکان)) ، مانند (X ، Y ، Z ) (در ((دستگاه مختصات دکارتی))) مشخص میشود، ولی با بسط ((نظریه نسبیت)) معلوم شد که پارامتر زمان نیز بطور طبیعی با اهمیت مشابهی به صورت مختصه پنجم ، در فضای رویداد چهاربعدی ظاهر میشود. در این فضای چهاربعدی مختصه عمومی با ((اندیس یونانی|شاخص یونانی)) نوشته میشود. |
+ | !!شکست ((مکانیک کلاسیک)) />مکانیک کلاسیک نیوتن تا زمانی که توصیف درست و ذاتا سازگاری از حرکت ذرات مادی در طبیعت را میداد که دامنه کاربردش محدود به ذرات مادی و چارچوبهای مرجعی بود که سرعتهای نسبی آنها کسر کوچکی از ((سرعت نور)) بود. اما در ((سرعت فرین نسبیتی|سرعتهای نزدیک به سرعت نور)) با شکست مواجه شد. موفقیت بزرگ مکانیک کلاسیک نیوتنی در پیشگویی دقیق رویدادهای زمینی و ((مکانیک سماوی|حرکتهای کیهانی)) ، موضعی برای تردید در اعتبار مکانیک کلاسیک باقی نگذاشت، به گونهای که درست بعد از زمانی که ((تبدیلات لورنتس)) برای توصیف صحیح انتشار نور از نظر ناظر در حال حرکت پذیرفته شد، دقت و نوع تقریبی که در ((قوانین نیوتن)) وجود داشت صرفا به عنوان نتیجهای از کشف تبدیلات لورنتس بدست آمد. !!ظهور ((بعد چهارم)) />با توجه به رابطهای که انتخاب چارچوب مختصات با شکل قوانین فیزیکی دارد، ((دستگاه مختصات|خواص دستگاههای مختصات)) و تبدیلاتشان جایگاه مهمی در مطالعه نسبیت دارد. در جهان فیزیکی موقعیت فضایی توسط سه ((مختصه مکان)) ، مانند (X ، Y ، Z ) (در ((دستگاه مختصات دکارتی))) مشخص میشود، ولی با بسط ((نظریه نسبیت)) معلوم شد که پارامتر زمان نیز بطور طبیعی با اهمیت مشابهی به صورت مختصه پنجم ، در فضای رویداد چهاربعدی ظاهر میشود. در این فضای چهاربعدی مختصه عمومی با ((اندیس یونانی|شاخص یونانی)) نوشته میشود. |
| !شاخههای مختلف نسبیت | | !شاخههای مختلف نسبیت |
| نظریه نسبیت در سیر تاریخی خود ، در دو زیر گروه اصلی موسوم به ((نسبیت خاص)) و ((نسبیت عام|عام)) توسعه یافته است. این ، نظریههای مجزا نبوده ، هر دو بخشهایی از یک نظریه واحد میباشند. در واقع نسبیت خاص مورد خاص از نسبیت عام است. | | نظریه نسبیت در سیر تاریخی خود ، در دو زیر گروه اصلی موسوم به ((نسبیت خاص)) و ((نسبیت عام|عام)) توسعه یافته است. این ، نظریههای مجزا نبوده ، هر دو بخشهایی از یک نظریه واحد میباشند. در واقع نسبیت خاص مورد خاص از نسبیت عام است. |
- | *__((نسبیت خاص)) :__ این نظریه با چارچوبهای مرجع لخت سروکار دارد و بر دو اصل زیر استوار است:
**کلیه قوانین فیزیکی در تمام ((چارچوب لخت|چارچوبهای مرجع لخت)) یکسان هستند و هیچ چارچوب مرجع اولویت وجود ندارد. **سرعت نور در کلیه چارچوبهای مرجع یکسان است.
*__((نسبیت عام)) :__ این نظریه با چارچوبهای نالخت سروکار دارد و در ((کیهان شناسی)) و ((گرانش)) کاربرد دارد. /> |
+ | !!((نسبیت خاص)) />این نظریه با چارچوبهای مرجع لخت سروکار دارد و بر دو اصل زیر استوار است:
*کلیه قوانین فیزیکی در تمام ((چارچوب لخت|چارچوبهای مرجع لخت)) یکسان هستند و هیچ چارچوب مرجع اولویت وجود ندارد. *سرعت نور در کلیه چارچوبهای مرجع یکسان است. !!((نسبیت عام)) />این نظریه با چارچوبهای نالخت سروکار دارد و در ((کیهان شناسی)) و ((گرانش)) کاربرد دارد. > > |
| فرض اساسی نسبیت عام این است که تمام ((دستگاههای مختصات)) که در حالتهای حرکت اختیاری هستند، برای بیان ریاضی ((قوانین فیزیک)) باید به یک اندازه مناسب باشند. بنابراین ، باید برای نوشتن قوانین فیزیک روشهایی یافت، بطوری که تحت هر تبدیل مختصات دلخواه ، تغییری در شکل آنها حاصل نشود. | | فرض اساسی نسبیت عام این است که تمام ((دستگاههای مختصات)) که در حالتهای حرکت اختیاری هستند، برای بیان ریاضی ((قوانین فیزیک)) باید به یک اندازه مناسب باشند. بنابراین ، باید برای نوشتن قوانین فیزیک روشهایی یافت، بطوری که تحت هر تبدیل مختصات دلخواه ، تغییری در شکل آنها حاصل نشود. |
| نقش تساوی ((جرم گرانشی)) و ((جرم اینرسی|جرم لختی)) در پیشرفت نسبیت مساوی بودن جرم گرانشی و جرم لختی نقش اساسی در پیشرفت تاریخی نسبیت عام داشت. منشا تساوی مزبور در این نکته است که ((قانون دوم نیوتن)) f=ma برای ((شتاب گرانشی|شتابهای گرانشی)) در میدان گرانشی با شدت g، به صورت mGg=mAa در میآید. چون مشاهده میشد که در یک میدن گرانشی هر اشیاء به یک میزان شتاب میگیرند، یعنی g=a ((انیشتین)) به تحقیق دریافت که گرانش اساسا یک پدیده سینماتیکی است که شامل تغییر در ((مختصات فضا و زمان)) در همسایگی منبع ((میدان گرانشی)) است. | | نقش تساوی ((جرم گرانشی)) و ((جرم اینرسی|جرم لختی)) در پیشرفت نسبیت مساوی بودن جرم گرانشی و جرم لختی نقش اساسی در پیشرفت تاریخی نسبیت عام داشت. منشا تساوی مزبور در این نکته است که ((قانون دوم نیوتن)) f=ma برای ((شتاب گرانشی|شتابهای گرانشی)) در میدان گرانشی با شدت g، به صورت mGg=mAa در میآید. چون مشاهده میشد که در یک میدن گرانشی هر اشیاء به یک میزان شتاب میگیرند، یعنی g=a ((انیشتین)) به تحقیق دریافت که گرانش اساسا یک پدیده سینماتیکی است که شامل تغییر در ((مختصات فضا و زمان)) در همسایگی منبع ((میدان گرانشی)) است. |