||نام میتوکندری ترکیبی است از دو کلمه یونانی __Mito__ به معنای __رشته__ و __Chandrion__ به معنی __دانه__. چون این اندامک اغلب رشته‌ای یا به صورت دانه‌های کوچک در ((سیتوپلاسم)) همه سلولهای یوکاریوتی وجود دارد.|| !نگاه کلی میتوکندریها در تمام سلولها دارای ((تنفس هوازی)) به جز در ((باکتریه|باکتریها)) که ((آنزیم|آنزیمهای تنفسی)) آنها در ((غشای سلولی|غشای سیتوپلاسمی)) جایگزین شده‌اند وجود دارند. این اندامکها ، نوعی دستگاه انتقال انرژی هستند که موجب می‌شوند انرژی شیمیایی موجود در مواد غذایی با عمل فسفوریلاسیون اکسیداتیو ، به صورت پیوندهای پرانرژی فسفات (((آدنوزین تری فسفات|ATP))) ذخیره شود. !تاریخچه اولین بررسیهای انجام شده بر روی میتوکندریها ، در سال 1894 بوسیله __آلتمن__ صورت گرفت که آنها را __بیوپلاست__ یا __جایگاههای زنده__ نامید. و نظر داد که بین واکنشهای اکسایش و کاهش سلول و میتوکندری وابستگی وجود دارد. در سال (1897) __بتدا__ با بررسیهای بیشتر آنها را میتوکندری نامید و در 1900 ، __میکائیلیس__ به کمک معرف رنگی سبز ژانوس میتوکندری را در سلولهای زنده مشاهده کرد. __واربورگ__ در سال 1913 آنزیمهای تنفسی را در این اندامک نشان داد. سرانجام برای اولین بار ، در سال 1934 ، __بنسلی__ و __هر__ ، توانستند آنها را از ((کبد|سلولهای کبدی)) جدا کرده و بعد آن بررسیهای بیشتر و عملی‌تر روی آن صورت گرفت.
{img src=img/daneshnameh_up/a/ad/میتوکندری 2.jpg}
!شکل و اندازه میتوکندری و تغییرات آنها !!شکل شکل میتوکندریها متغیر اما اغلب رشته‌ای یا دانه‌ای می‌باشند. میتوکندریها در برخی مراحل عمل خود می‌توانند به شکلهای دیگری درآیند. مثلا ، یک میتوکندری طویل ممکن است در یک انتهای خود متورم شده و یه صورتی شبیه گرز درآید. (مثلا در سلولهای کبدی چند ساعت بعد ورود غذا) یا ممکن است میان تهی شده و شکلی شبیه راکت تنیس به خود بگیرد. گاهی میتوکندریها حفره مانند شده و دارای بخش مرکزی روشنی می‌شود. اما بعد از مدتی ، تمام این تغییرات به حالت اول برمی‌گردد. !!اندازه ابعاد میتوکندریها نیز متغیر است و در بیشتر سلولها ضخامت آنها __50µm__ و طول تا __7µm__ می‌رسد. اما متناسب با شرایط محیطی و نیز مرحله عمل سلول ، فرق خواهد کرد. در سلولهایی که هم نوع هستند یا دارای عمل مشترک می‌باشند دارای اندازه ثابت می‌باشند. !ساختمان میتوکندری !!غشای خارجی حدود 75 - 60 آنگستروم ضخامت دارد و از نوع ((غشای سلولی|غشاهای زیستی)) با ساختمان سه لایه‌ای می‌باشد. این غشا صاف و فاقد چین خوردگی است و هیچ ((ریبوزوم|ریبوزومی)) به آن نچسبیده، گاهی توسط ((شبکه آندوپلاسمی)) احاطه می‌شود اما هیچگاه پیوستگی بین این دو دیده نشده است. !!اطاق خارجی زیر غشای خارجی ، فضایی در حدود 200- 100 آنگستروم وجود دارد که به آن اطاق خارجی گفته می‌شود. که شامل دو بخش است: فضای بین دو غشا و فضای درون تاجها یا کریستاها یا کرتها. اما در برخی جاها غشای داخلی و خارجی بهم چسبیده و اندازه این فضا تقریبا صفر می‌شود. در این مناطق در مجاورت دو غشا ، تراکمی از ریبوزومهای سیتوپلاسمی دیده می‌شود. به خاطر همین در نظر گرفته شده که این مناطق ، محل عبور ((پروتئین|پروتئینهای)) مورد نیاز از ((سیتوپلاسم|سیتوزول)) به میتوکندری می‌باشند. در این اطاق ، ترکیباتی مثل ((آب)) ، نمکهای کانی و یونها ، پروتئینها ، ((کربوهیدرات|قندها)) ، و ((چربی|چربیها)) ~~green:SO2~~ ، ~~green:O2~~ ، ~~green:ATP ~~و ~~green:ADP~~ وجود دارند. مقدار آب ، بر اندازه کریستاها و در نتیجه بر ساخت ATP تاثیر گذار است. !!غشای داخلی ضخامتش مثل غشای خارجی است اما ترکیب شیمیای آن فرق می‌کند. دارای چین‌خوردگیهای فراوانی است که به چینها ، تاج یا کریستا گفته می‌شود. این چینها برخلاف ((سلول گیاهی|سلولهای گیاهی)) ، در ((سلول انسانی|سلولهای جانوری)) منظم قرار گرفته‌اند. !!اطاق داخلی فضای درونی میتوکندری که بوسیله غشای داخلی دربرگرفته شده، اطاق داخلی گویند. که از ماده زمینه‌ای با بستره دربر گرفته شده است که ترکیب و ویژگیهای کلی آن ، شبیه سیتوزول می‌باشد و دارای آنزیمهای خاص و ((ریبوزوم)) خاص خود (70S شبیه سلولهای پروکاریوتی) می‌باشد. تعداد ((ساختمان DNA|DNA)) ، بر حسب نوع و سن سلول فرق می‌کند و مثل پروکاریوتها ، دارای __سیتوزین__ و __گوانین__ زیادی است در نتیجه در مقابل گرما مقاوم می‌باشد.
{img src=img/daneshnameh_up/7/79/میتوکندری 3.jpg}
!!ژنوم میتوکندری بررسیها نشان می‌دهد که DNA سازی در میتوکندری صورت می‌گیرد. طبق این بررسی به وجود DNA در میتوکندری پی می‌بریم. علاوه بر همانند سازی RNA و ((همانند سازی ماده ژنتیکی|DNA سازی)) ، ((ترجمه یا بیوسنتز انواع پروتئین|پروتئین سازی)) هم در میتوکندری صورت می‌گیرد. این فراینده توسط آنزیمها و ملکولهای خاص خود اندامک صورت می‌گیرد. DNA میتوکندری اغلب موجودات حلقوی است. جایگاه DNA در ماده زمینه میتوکندری و بعضی مواقع چسبیده به غشای داخلی میتوکندری است. ژنوم میتوکندری سلولهای اغلب جانوران از 20 - 15 هزار جفت ((اسید نوکلئیک|نوکلئوتید)) تشکیل یافته است و ژنوم میتوکندری در ((پستانداران)) حدود 105 برابر کوچکتر از ((ساختمان DNA|ژنوم هسته‌ای)) است.
محصولاتی که توسط DNA میتوکندری رمز می‌شوند شامل ((ساختمان RNA|RNAهای ریبوزومی)) میتوکندری tRNA ها و برخی از پروتئینهای مسیر تنفس می‌باشد. بعضی از پروتئینهای میتوکندری نیز در هسته رمز می‌شوند و پس از ساخته شدن در ((سیتوپلاسم|سیتوزول)) وارد اندامک می‌شوند. مثال مفروض از صفتی که توسط ژنوم میتوکندری تعیین می‌شود، جهت پیچش صدف در ((حلزون)) است که از وراثت سیتوپلاسمی تبعیت می‌کند. در حقیقت این صفات توسط ژنوم میتوکندری که همراه میتوکندریهای موجود در سیتوپلاسم وارد سلول تخم می‌شوند، انتقال می‌یابد و توارث به صورت تک والدی در اکثر آنها می‌باشد. !نقش زیستی میتوکندری !!تنفس هوازی سلولها تمام مواد انرژی‌زا ، ضمن تغییرات متابولیکی درون سیتوپلاسمی با واسطه ناقلین اختصاصی به بستره میتوکندری می‌رسد. ((قند خون|گلوکز)) بعد از تبدیل به __استیل کو آنزیم A__ طی ((گلیکولیز)) به میتوکندری وارد می‌شود تا در ((چرخه کربس)) استفاده شود و ((اسید چرب|اسیدهای چرب)) بوسیله __کارنی تین__ به داخل میتوکندری حمل شده که اینها هم سرانجام به استیل کو آنزیم A تبدیل می‌شوند. ((اسید آمینه|اسیدهای آمینه)) بعد از ورود به بستره به استیل کو آنزیم A تبدیل می‌شوند.
با انجام هر چرخه کربس که با استفاده از یک استیل کوآنزیم A در بستره میتوکندری آغاز می‌شود، علاوه بر CO2 و H2O سه مولکول نیکوتین آمید آدنین دی نوکلئوتید و یک مولکول FADH2 و یک مولکول GTP تولید می‌شود. این ناقلین انرژی در زنجیره انتقال الکترون استفاده شده و موجب تولید ATP می‌شوند. !!سنتز اسیدهای چرب یکی از راههای تولید ((اسید چرب)) ، سیستم میتوکندریایی می‌باشد که عکس اکسیداسیون یا تجزیه آنها می‌باشد. !!دخالت میتوکندری در گوارش چربیها در هنگام گرسنگی ، میتوکندریها به طرف ذرات چربی حرکت کرده و روی ذرات چرب خم شده و آنزیمهای میتوکندریایی شروع به هضم چربی و آزادسازی انرژی می‌کنند. !!ذخیره و تجمع مواد در میتوکندریها میتوکندریها می‌توانند در اطاق داخلی خود مواد مختلف را انباشته کنند که این مواد عبارتند از: ترکیبات آهن‌دار ، چربیها ، پروتئینها ، کاتیونها و آب. در اثر ذخیره این مواد ، میتوکندریها اغلب به حالت یک غشایی و شبیه باکتریهای کوچک دیده می‌شوند و به تدریج ، کریستاها محو می‌شوند اما بعد از حذف این مواد ، دوباره همه به حالت اول برمی‌گردد. !محل میتوکندریها در سلول اغلب در اطراف ((هسته سلول|هسته)) دیده می‌شوند اما در شرایط مرضی در حواشی ((سیتوپلاسم)) ظاهر می‌شوند. این پراکنش ، تحت تاثیر مقدار ((گلیکوژن)) و اسید چرب می‌تواند قرار بگیرد. در طول ((میتوز)) میتوکندریها در مجاورت دوک جمع می‌شوند و وقتی تقسیم پایان می‌یابد، در دو سلول دختر ، پراکنش تقریبا یکسانی پیدا می‌کند. پراکنش میتوکندریها را می‌توان بر حسب عمل آنها از نظر تامین انرژی ، مطرح کرد که میتوکندریها در داخل سلولها جابجا شده و خود را به جایی که نیاز به ATP بیشتر است می‌رسانند.
{img src=img/daneshnameh_up/b/b0/میتوکندری 1.jpg}
!تعداد میتوکندریها در سلول تشخیص ارزش میتوکندریایی یک سلول دشوار است. اما اغلب بر حسب نوع سلول مرحله عمل سلول متفاوت می‌باشد. در یک سلول معمولی ((کبد)) بیشترین تعداد و در حدود 1000 تا 1600 عدد وجود دارد که در اثر تحلیل رفتن سلول و نیز سرطانی شدن آن کاهش می‌یابد. و در مقابل ، تعداد میتوکندری در بافت لنفی ، خیلی کمتر است. در سلولهای گیاهی ، کمتر از جانوری می‌باشد چون بسیاری از اعمال میتوکندریها ، بوسیله ((کلروپلاست)) انجام می‌شود. !منشا میتوکندری دو نظریه بیان شده است: یکی اینکه میتوکندریها ممکن است از قالبهای ساده‌تری ساخته شوند (__تشکیل Denovo__) و دیگر اینکه میتوکندریهای جدید از تقسیم میتوکندریهای قبلی بوجود می‌آیند. به این صورت که تعداد آنها ، در طول میتوز و نیز در اینترفاز افزایش یافته و بعد بین دو سلول دختر ، پراکنش می یابند. !!خاستگاه پروکاریوتی میتوکندری فرضیه‌ای در این صدد مطرح شده است که: در گذشته بسیار دو ر، ((جو زمین)) فاقد ((اکسیژن)) بوده و جاندارانی که در آن زمان می‌زیسته‌اند بیهوازی بودند. با گذشت زمان و ضمن واکنشهای شیمیایی ، جو زمین دارای اکسیژن شده و به تدریج جانداران آن زمان و بویژه پروکاریوتها به علت ساختمان ساده خود ، هوازی شده‌اند. بعدها این پروکاریوتها هوازی شده ، توسط سلولهای یوکاریوتی بلعیده شدند و از این همزیستی سلولهای یوکاریوتی هوازی ایجاد شدند. پس اجداد میتوکندری براساس این فرضیه ، ((باکتری|باکتریها)) می‌باشند. !مباحث مرتبط با عنوان *((آنزیم)) *((دستگاه گلژی)) *((ریبوزوم)) *((سلول انسانی)) *((سلول گیاهی)) *((سیتوپلاسم)) *((شبکه آندوپلاسمی)) *((غشای سلولی)) *((کلروپلاست)) *((هسته سلول))
از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
