منو
 کاربر Online
915 کاربر online

جنس

تازه کردن چاپ
جامعه و علوم اجتماعی > فلسفه > منطق
جامعه و علوم اجتماعی > فلسفه > اصطلاحات فلسفی
(cached)

جنس در اصطلاح فلسفه و منطق در مورد مفهومی کلی به کار می رود که مشترک میان انواع متفاوت یا به عبارت دیگر میان افرادی است که حقیقتشان با هم تفاوت دارد.( افراد مختلف الحقیقه )

مثلا انسان، مرغابی و زرافه هر کدام یک نوع هستند. حال اگر بپرسیم:
این سه موجود، چه چیزی هستند؟ در جواب باید وجه مشترک اساسی میان این سه را پیدا کرد که حیوانیت خواهد بود. هرسه، حیوان هستند. بنابراین، حیوان، جنسِ هر یک از این موجودات خواهد بود.
افراد و موجوداتی که حیوان بر آنها اطلاق می شود، از لحاظ ذاتیات یا حقیقتشان با هم اختلاف دارند؛ حقیقت انسان با ماهی وزرافه فرق دارد؛ اما در عین حال که با هم تفاوت دارند، در امری دیگر با هم مشترکند.(در حیوان بودن.) به این وجه مشترک،(یعنی حیوان) جنس می گوییم. حیوان برای هر یک از این موجودات، جنس می باشد.

در مثالی دیگر می پرسیم:
درخت، انسان و سنگ چیستند؟ پاسخ این سوال، چیزی است که وجه مشترک هر سه را در نظر بگیرد. اما این وجه مشترک، باید شامل اجزاء ذاتی و اساسی هر سه این انواع باشد.
اگر دقت کنیم، می بینیم که هر سه، جسم هستند؛ به این ترتیب جسم برای آنها، جنس است.

و مانند شکل که مربع و دایره و مثلث را شامل می شود. هر سه این اشکال، اگرچه هر کدام خاصیتی ذاتی دارند که متفاوت از دیگری است(و بر همین اساس، هر کدام یک نوع هستند)، اما در جنبه شکل بودن فرقی با همدیگر ندارند.
همچنین درخت برای چنار و بید و سرو، بیماری برای سرماخوردگی و سل و آسم و فلز برای آهن و مس و نقره، جنس می باشد.

پس هر جنسی شامل چندین نوع از موجودات مختلف می شود و تمام حقیقتِ مشترک میان آنهاست:
وقتی می گوییم انسان و ماهی هر دو حیوان هستند، تمام مشترکات ذاتی میان آنها بیان شده است.

جنس یکی از اقسام سه گانه کلی ذاتی است. یعنی قسمتی از حقیقتِ ذاتی و اساسی موجودات و ماهیات مختلف را بیان می کند.
به عنوان مثال، انسان مقومات و ذاتیاتی دارد که از آن ها تشکیل شده است.مانند: جسم داشتن، رشد و نمو داشتن، حواس داشتن، نطق داشتن و غیره... . جنس قریب انسان یعنی حیوان، تمام این ذاتیات را بجز ناطق بودن انسان در خود دارد و بنابراین، قسمتی از حقیقت ذاتی انسان را بیان می کند.
به عبارت دیگر، جنس، جزو ذات این افراد و موجودات است و تنها آن جنبه ذاتی و اساسی مشترک میان آنها را بیان می کند.

بنابر آنچه تا این جا گفته شد، در می یابیم که برای هر موجود، چندین جنس وجود دارد و فقط بستگی به این دارد که این موجود را با چه موجودات دیگری بسنجیم.
مثلا اگر انسان را کنار اسب قرار دهیم، جنسشان حیوان است. اگر با درخت چنار بسنجیم، جنسشان جسم نامی(رشد کننده) است. و اگر او را با سنگ بسنجیم، جنس این دو چیزی جز جسم نخواهد بود.
نزدیک ترین جنس به موجود را جنس قریب آن و اجناس دیگر را جنس بعید آن می نامند.

جنس یکی از اقسام کلیات خمس می باشد.
در ادامه این مبحث نگاه کنید به:

منابع


  • کلیات منطق صوری، صفحه 114
  • شرح اصطلاحات فلسفی، صفحه 61


تعداد بازدید ها: 67471


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..