4-23 واکنشهای مولکولهای کایرال. شکستن پیوند
Reactions of chiral molecules. Bond breaking
پس از تهیه ترکیب کایرال، بوتیل کلرید نوع دوم، اجازه دهید ببینیم وقتی که این ترکیب تحت شرایط کلردار شدن رادیکال آزاد قرار میگیرد چه اتفاقی میافتد. تعدادی از ایزومرهای دیکلروبوتان تشکیل میگردند که مربوط به حمله کلر به مواضع مختلف مولکول است(مسأله| این ایزومرها چه هستند؟)
CH110.Gif
اجازه دهید به عنوان مثال (S)- بوتیل کلرید نوع دوم را دیدیم که این ترکیب نور را به سمت راست میچرخاند) در نظر گرفته و فقط قسمتی از واکنش را بررسی کنیم که تولید 1، 2- دیکلروبوتان مینماید. اجازه دهید مدلی از مولکول آغازگر (I) را با استفاده از یک توپ به جای C2H5- و توپهای دیگر به جای هر اتم CH3- بسازیم. مطابق با مراحل شناخته شده مکانیسم، یک H- را از CH3- جدا نموده و به جای آن Cl- قرار میدهیم. از آنجا که ما در هیچ مرحله پیوندی را به مرکز کایرال نشکستهایم، مدل به دست آمده ضرورتاً دارای کنفیگوراسیون II است که در آن آرایش فضایی حول مرکز کایرال بدون تغییر باقی مانده است- یا، میتوان گفت، کنفیگوراسیون حفظ شده است-CH2Cl
جائی را اشغال نموده که قبلاً به وسیله –CH3 اشغال شدن بود. این یک قاعده کلی از شیمی فضایی است که مولکلولها
CH111.Gif
نیز به همین نحو عمل میکنند و واکنشی که شامل شکستن پیوند متصل به مرکز کایرال نباشد با حفظ کنفیگوراسیون حول آن مرکز کایرال انجام میشود.
(چنانچه در واکنشی پیوند متصل به مرکز کایرال شکسته شود، نمیتوان به طور کلی درباره شیمی فضایی آن اظهار نظر نمود، به جز این که کنفیگوراسیون میتواند به احتمال زیاد تغییر نماید. همان طور که بحث شد، آنچه اتفاق میافتد بستگی به مکانیسم واکنش خاص دارد).
حال اجازه دهید ببینیم که چگونه قاعده کلی درباره شکستن پیوند، برای نسبت دادن کنفیگوراسیون. یک ترکیب کایرال به دیگری مورد استفاده قرار میگیرد.