در مجاورت میدان مغناطیسی خارجی ، در مواد دیا مغناطیس ، گشتاور دو قطبی القا میشود که مخالف میدان خارجی است. لذا این مواد باعث تضعیف میدان مغناطیسی میشوند. در واقع همه مواد در میدان مغناطیسی از خود خاصیت دیا مغناطیس نشان میدهند، ولی این خاصیت در مواد فرو مغناطیس و پارا مغناطیس نامحسوس است. |
|
اطلاعات اولیه
مواد مختلف بر اساس خاصیتی که در میدان مغناطیسی از خود نشان دهند، به چند گروه
مواد پارا مغناطیس ،
مواد دیا مغناطیس و
مواد فرو مغناطیس تقسیم میشوند. مواد دیا مغناطیس باعث تضعیف
شار مغناطیسی میگردند. به بیان دیگر ، جهت جریانهای بنیادی در دیا مغناطیس واقع در میدان مغناطیسی خارجی چنان است که میدان مغناطیسی آنها مخالف میدان خارجی است. در نتیجه اثر میدان مغناطیسی خارجی روی دیا مغناطیسها مخالف اثر آنها روی مواد فرو مغناطیس و پارا مغناطیس است، یعنی مواد دیا مغناطیسی با
آهنربا دفع میشوند.
مشابه الکترواستاتیکی خاصیت دیا مغناطیس
قدیمیترین مشاهده مربوط به
الکترواستاتیک این است که خردههای کاغذ بدون بار قرار داده شده در
میدان الکتریکی غیر یکنواخت نزدیک سر یک میله باردار توسط میله جذب میشوند. مولکولهای کاغذ
گشتاور دو قطبی الکتریکی ذاتی ندارند و این خاصیت جذب شدن ناشی از گشتاور دو قطبی القا شده در کاغذ ، بر اثر میدان الکتریکی خارجی است.
در
مغناطیس نیز اثری قابل مقایسه با آنچه گفته شد، بروز میکند. بعضی مواد که دیا مغناطیس نامیده میشوند،
دو قطبی مغناطیسی ذاتی ندارند (یعنی پارا مغناطیس نیستند)، اما بر اثر میدان مغناطیسی خارجی ممکن است در آنها گشتاور دو قطبی القا شود. اگر نمونهای از چنین مادهای را در میدان مغناطیسی غیر یکنواخت نزدیک یک قطب آهنربای قوی قرار دهیم، یک نیروی بسیار ضعیف به نمونه اثر خواهد کرد. اما بر خلاف حالت الکتریکی نمونه به جای جذب شدن به طرف قطب آهنربا ، از آن دفع میشود.
خاصیت دیا مغناطیسی کی ظاهر میشود؟
خاصیت دیا مغناطیسی ظاهرا در تمام انواع ماده یافت میشود، ولی اثر آن غالبا بوسیله آثار قویتر پارا مغناطیسی و یا فرو مغناطیسی که میتوانند با این خاصیت همراه باشند، مخفی میشود.
خاصیت دیا مغناطیسی خصوصا در مواردی بارز است که کلا از اتمها یا یونهایی با پوستههای بسته الکترونی تشکیل شده باشند، زیرا در این موارد تمام تاثیرات پارا مغناطیسی حذف میشوند.
منشأ دیا مغناطیسی
اختلاف رفتار در حالتهای الکتریکی و مغناطیسی از این واقعیت ناشی میشود که دو قطبیهای الکتریکی القایی و
میدان الکتریکی خارجی هم جهت هستند، اما دو قطبهای مغناطیسی القایی در خلاف جهت میدان مغناطیسی خارجی قرار میگیرند. خاصیت دیا مغناطیسی نمودی از
قانون القای فاراده روی الکترونهای اتم است. این واقعیت که گشتاور میدان مغناطیسی القا شده در خلاف جهت میدان مغناطیسی القا کننده است، نتیجهای از اثر
قانون لنز در مقیاس اتمی است.
مباحث مرتبط با عنوان