منو
 کاربر Online
706 کاربر online

عمرولیث صفاری

تازه کردن چاپ
جامعه و علوم اجتماعی > تاریخ > تاریخ ایران
جامعه و علوم اجتماعی > تاریخ > دوره های تاریخی > عصر دین های جهانی
جامعه و علوم اجتماعی > تاریخ > مناطق تاریخی > ایران > سلسله ها
(cached)



عمرو لیث صفاری

«265 - 289 ق / 879 - 902 م»

جانشینی عمرو لیث صفاری

عمرو، برادر یعقوب که در آخرین سفر از وی رنجشی به دل گرفته بود، با ترک برادر به سیستان بازگشت. ولی هنگامی که یعقوب در جندی شاپور، در بستر بیماری افتاد، عمرو پوزش خواهانه به نزد برادر بازگشت.
یعقوب که از آزردگی عمرو، اندوهگین و اندیشمند بود، از این اقدام خشنود شد و او را مورد مهر و نوازش فراوان قرار داد.

عمرو تا هنگام مرگ برادر، مراقت از وی را بر عهده گرفت. یعقوب نیز او را به جانشینی خود برگزید و به یاران خویش توصیه نمود که از وی پیروی کنند.
ولی با این وجود، علی برادر کوچکتر عمرو، به وی تمکین نکرد و چون عمرو به تازگی از سیستان مراجعت کرده بود و مدتها در میان لشکریان حضور نداشت، بیشتر افراد یعقوب پیرامون علی گرد آمدند. اما عمرو در اندک مدتی، توانست به یاری تدبیر و شایستگیهای شخصی‏اش، افراد سپاه را با خویش همدل کند و به این ترتیب مورد پذیرش آنان قرار گرفت.

عمرو اهداف یعقوب را دنبال نکرد

ولی در این میان عمرو بن لیث، نتوانست نقشه‏های رویارویی برادرش یعقوب را با خلیفه و براندازی خلافت، دنبال کند زیرا همت نستوه و جسارت بی مانند یعقوب را نداشت و همچنین سپاه شکست خورده‏اش را هم برای از سر گیری منازعات آماده نمی‏دید.
از این رو از روی مصلحت و برای آن که لشکر خود را در خطر تعقیب و تفرقه نیندازد، نسبت به خلیفه اظهار اطاعت نمود. در این میان خلیفه که از تهدید یعقوب که شدیدا سر سخت بود ، رهایی یافته بود و همچنین در آن ایام هنوز در نواحی بصره و آبادان درگیر قیام صاحب الزنج بود، چاره‏ای جز آن که حکمرانی عمرو را در فارس، خراسان و سیستان به رسمیت بشناسد، نداشت.

از سوی دیگر، عمرو نیز از جانب خلیفه ایمن نبود، اما برای تأمین مخارج لشکر کشیها پرداخت مال به سپاه خویش ناچار بود تا با خلیفه از در سازش درآید و با اظهار اطاعت نسبت به وی، موضع لشکر سیستان را در آن نواحی حفظ و تحکیم نماید.

تنشهای میان عمرو و خلیفه

تنش بر سر امارت خراسان

عمرو بن لیث به رغم طاعتی که نسبت به خلیفه ابراز می‏داشت، در باطن کینه و نفرت یعقوب را نسبت به دستگاه خلیفه همچنان نگه داشته بود.
وی از همان آغاز مصالحه با خلیفه، کوشیده بود تا تمام آن چه را که یعقوب با قدرت شمشیر از قلمرو خلیفه، جدا کرده بود، به هر قیمتی برای خود حفظ کند و استقلالی را که یعقوب برای سیستان و خراسان به دست آورده بود، از دست ندهد.

از طرفی دیگر خلیفه نیز سازش و استمالتی که در حق او روا کرد، ظاهری بود و می‏خواست تا با منصرف کردن او از تهدید بغداد، به برادر خود، موفق، فرصت بیشتری برای دفع صاحب الزنج بدهد.
از این رو به مجرد آن که کار صاحب الزنج به سعی «موفق» خاتمه یافت «270 ق / 883 م» خلیفه، عمرو را از فرمانروایی خراسان معزول و او را طرد کرد، به این ترتیب حکومت آن ولایت را مجدداً به محمد بن طاهر والی مخلوع که در این ایام در بغداد می‏زیست، واگذار کرد «271 ق / 884 م».

محمد بن طاهر به خراسان نیامد، اما نایب او، رافع بن هرثمه، چندی بعد در خراسان یاغی شد و به علویان طبرستان که از دشمنان بزرگ خلافت عباسی بود، پیوست.
عمرو لیث که به دنبال خلع شدن از حکومت خراسان ، ولایت فارس را هم از دست داده بود «274 ق / 887 م» چون در سیستان می‏زیست با غلبه بر رافع بن هرثمه و دفع فتنه او در خراسان و ری «279 ق / 893 م»، خرسندی خلیفه را به دست آورد.

بعدها هم سر رافع را برای خلیفه - معتضد - به بغداد فرستاد. به این ترتیب با دفع و قتل رافع، خلیفه که از دغدغه توسعه قدرت علویان، خواب آرام نداشت، آسوده خاطر شد و امارت خراسان و فارس را به عمرو لیث پاداش داد.

تنش بر سر ولایت ماوراءالنهر

در مقابل این خدمت که عمرو از اهمیت آن در نزد خلیفه به خوبی آگاه بود، از خلیفه درخواست کرد تا ولایت ماوراءالنهر که در گذشته تحت حکم طاهریان بود، بدو واگذار کند.

معتضد که هرگز اعتماد و وفاداری صفاریان را باور نداشت، با او از در نیرنگ و فریب درآمد.
به این ترتیب فرمان آن ولایت را برای عمرو فرستاد، اما در مقابل به فرمانروای ماوراء النهر - اسمعیل بن احمد سامانی - پیغام فرستاد که آن فرمان لازم الاجراء نیست و وی باید در مقابل عمرو مقاومت نماید.

از این رو، چون عمرو برای تصرف ماوراء النهر لشکر به نواحی جیحون برد، اسمعیل با او در صدد مقابله برآمد و بالاخره از نخستین برخورد که بین دو سپاه روی داد، عمرو به دست سپاه ماوراء الانهر به اسارت افتاد و سپاه او منهزم شد «ربیع الاول 287 ق / آوریل 900».

حکومت خراسان هم هدیه ارزنده‏ای بود که در این پیروزی به امیر ماوراء النهر رسید. امیر سامانی، عمرو را به بغداد نزد خلیفه فرستاد. خلیفه نیز که همواره از آزادی او بیمناک بود، او را به زندان انداخت تا در همانجا به سال 289 ق / 902 م، وفایت یافت و یا به قولی به دستور خلیفه به قتل رسید.


تعداد بازدید ها: 18765


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..