منو
 کاربر Online
949 کاربر online

علم وسیله است یا هدف ؟

تازه کردن چاپ
دانشنامه
(cached)



بدون شک بعضی از علوم هدف است مثل معارف ربوبی‏ و خداشناسی ، و آنچه از شؤون خداشناسی شمرده می‏شود مثل معارف مربوط به‏ خودشناسی و معاد . از اینها که بگذاریم سایر علوم وسیله‏اند نه هدف .

یعنی هر علمی از آن جهت لازم و مفید است که مقدمه و وسیله انجام یک عمل‏ و یک وظیفه است .

علوم هدف و علوم وسیله


همه علوم دینی - به استثنای معارف الهی - از قبیل‏ علم اخلاق و فقه و حدیث همین طورند یعنی همه وسیله‏اند نه هدف تا چه رسد به مقدمات ادبی و منطق معمولی که در مدارس دینی خوانده می‏شود .

لهذا فقها و علمای دینی اصطلاحی دارند می‏گویند وجوب علم ، تهییوی است ، یعنی از آن جهت واجب است که آمادگی و تهییو می‏دهد برای کاری که موافق‏ با منظور اسلام است . حتی خود یاد گرفتن مستقیم مسائل عملیه یعنی احکام و مسائل نماز و روزه و خمس و زکات و حج و طهارت که معمولا در رساله‏های‏ عملیه ذکر می‏شود ، فقط برای این است که شخص بتواند و آماده بشود که‏ وظیفه دیگری را درست انجام دهد . مثلا یک نفر مستطیع که می‏خواهد به حج‏ برود باید یاد بگیرد تا آمادگی و تهیؤ پیدا کند که مراسم حج را درست‏ انجام دهد .

وقتی که این اصل را دانستیم ، نوبت به اصل دیگر و مطلب دیگر می‏رسد و آن اینکه اسلام چگونه دینی است و چه هدفهایی دارد و چگونه جامعه‏ای‏ می‏خواهد ؟

منظورهای اسلامی چه اندازه وسعت دارد ؟


آیا اسلام تنها به‏ چهارتا مسائل عبادی و اخلاقی قناعت کرده ، یا دامنه و دستورهای این دین‏ گسترش یافته است در همه شؤون حیاتی بشر ، و به همه شؤون حیاتی و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی بشر نظر دارد و در همه آنها منظور و هدفهایی دارد که باید تأمین گردد ؟

آیا اسلام می‏خواهد که جامعه مسلمان مستقل باشد ، یا اهمیت نمی دهد که زیر دست و محکوم باشد ؟

بدیهی است که اسلام جامعه‏ای می‏خواهد مستقل ، آزاد ، عزیز ، سربلند و مستغنی .

علم مقدمه جامعه غنی ،مستقل و آزاد


و باز مطلب سومی را هم باید بشناسیم و توجه کنیم و آن اینکه امروز دنیا بر پاشنه علم می‏چرخد ، کلید همه حوایج ، علم و اطلاع فنی است ، بدون‏ علم نمی توان جامعه‏ای غنی ، مستقل ، آزاد ، عزیز و قوی به وجود آورد .

خود به خود نتیجه می‏گیریم که در هر زمانی خصوصا در این زمان فرض و واجب‏ است بر مسلمین که همه علومی را که مقدمه رسیدن به هدفهای اسلامی است‏ فراگیرند و کوتاهی نکنند .

با این مقیاس می‏توانیم همه علوم مفید را علوم دینی بدانیم ، می‏توانیم‏ بشناسیم چه علمی واجب کفایی است و چه علمی واجب عینی ، می‏توانیم‏ بفهمیم که در یک زمان ممکن است خواندن یک علمی از اوجب واجبات باشد و در زمانی دیگر آن طور نباشد .

این دیگر بستگی دارد به میزان هوشیاری و توجه کسانی که در هر زمانی اجتهاد می‏کنند و به استنباط احکام می‏پردازند .


منبع: بیست گفتار
نویسنده: شهید مطهری
صفحه264-265



تعداد بازدید ها: 11323


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..