طبقه بندی ساختمانی چینها
- تاقدیس (Antichinal) :
عبارت است از چینی که تحدب آن به طرف بالا باشد. در این چین طبقات قدیمیتر در مرکز آن قرار دارند و یا به عبارت دیگر از مرکز تاقدیس به خارج طبقات جوانتر میشود.
- ناودیس (Synchinal) :
چینی است که تحدب آن به طرف پایین باشد و یا به عبارت دیگر تقعری به طرف پایین داشته باشند. در این چین طبقات جوانتر در مرکز آن قرار میگیرند و یا اینکه از مرکز ناودیس به طرف خارج طبقات قدیمیتر میگردند.
طبقه بندی چینها بر مبنای شکل هندسی
- چینهای متقارن : به چینهایی اطلاق میشود که صفحه محوری آنها قائم و همچنین هردو دامنه چین دارای شیب مساوی باشند.
- چینهای نامتقارن : به چینهایی گفته میشود که در آن صفحه محوری مایل و دامنه چین در دو جهت و دارای شیبهای نامساوی است.
- چین مایل : در این چین صفحه محوری مایل شده و با سطح افقی زاویهای بیش از 90ْ درجه میسازد (البته کمتر از 180ْ)
- چین برگشته : چینهای برگشته نیز صفحه محوری مایل است ولی شیب دو دامنه آنها در یک جهت و معمولا نامساوی است.
- چین خوابیده : که در آن صفحه محوری به موازات سطح افق است.
- چین بادبزنی : به چینی گفته میشود که هر دو دامنه آن برگشته باشد و بسته به اینکه صفحه محوری آن قائم و مایل و یا افقی باشد. این چین بادبزنی راست ، مایل و یا بالاخره خوابیده است.
- چین مرکب : اگر چینی از تعداد زیادی چینهای کوچکتری تشکیل شده باشد به آن چین مرکب میگویند که میتواند بصورت سنکلینوریم و یا آنتی کلینوریم باشند.
- سنکلینوریم : به مجموعهای از چینهایی میگویند که وضعیت قرار گرفتن آنها در مجموعه بصورت ناودیس باشد. در حالت عکس به آن آنتی کلینوریم میگویند.
- چین همشیب یا ایزوکلین : به چینی اطلاق میشود که هر دو دامنه چین در یک جهت و دارای شیب مساوی میباشد و یا به عبارت دیگر هرگاه دو دامنه چین (به غیر از ناحیه چرخش چین) به موازات هم قرار گیرند و همچنین شیب آنها مساوی باشد تشکیل چینهای هم شیب و یا ایزوکلین را میدهند. در این چینها نیز ممکن است صفحهمحوری قائم ، مایل و یا افقی باشد.
- چین جناعی : چینی است که زاویه انحنای آن خیلی تیز باشد.
- چین جعبهای : چینی است که قسمت انحنای چین تقریبا مسطح میباشد.
- چین دیاپیری : این نوع چین معمولا در سنگهای تبخیری مخصوصا نمکها پدید میآید. نمکها به علت وزن کم و خاصیت کشسانی خون و همچنین تحت تاثیر فشارهای کوهزایی شروع به حرکت به طرف بالا کرده و در نتیجه طبقات روی خود را محدب و به صورت کنبد در میآورد که چنین چینی را گنبد نمکی و یا چین دیاپیری مینامند.
بعضی اوقات نیز نمکها طبقات رویی خود را قطع کرده و در سطح زمین ظاهر میشوند. البته بعضی از زمینشناسان علت تشکیل چینهای دیاپیری را وزن مخصوص کم نمکها و همچنین خاصیت انعطافپذیری آنها وعده دیگر فشارهای کوهزایی میدانند. البته عدهای نیز بر این عقیدهاند که هر دو عامل باعث بوجود آمدن چینهای دیاپیری میگردد.
- چینهای ناهماهنگ : از آنجایی که واکنش هر یک از لایههای رسوبی به علت داشتن کانیهای مختلف (در نتیجه مقاومتهای مختلف) در برابر فشارهای تکتونیکی با سایر لایهها متفاوت است، لذا شکل چینخوردگی در یک سری لایههای رسوبی یکسان نمیباشد و یا به عبارت دیگر اگر در یک سری چینخوردگی توازی طبقات حفظ نشود. چنین چینی را چین ناهماهنگ مینامند.
طبقه بندی چینها بر مبنای زاویه دو وجهی چین
با استفاده از این زاویه، شکل چین را می توان به نحو دقیقتری توصیف نمود. که بصورتهای زیر تقسیم می شوند.
طبقه بندی چینها بر مبنای تغییرات عمقیشان
بر مبنای تغییرات عمقی انواع چینهای زیر قابل تشخیص است:
طبقه بندی چینها بر حسب ضخامتشان
بر اساس ضخامت لایه ها در جهات موازی با سطح محوری در قسمتهای مختلف چین ، چینها را بصورتهای زیر تقسیم مینماید:
طبقه بندی چین ها بر اساس خطوط هم شیب
در این روش، نقاطی از یک لایه چین خورده که نسبت به یک سطح اساس دارای شیب های یکسانند را به هم وصل نموده و خطوط هم شیب را بدست می آورند. سپس بر اساس خطوط هم شیب، چینها را تقسیم بندی می کنند. به طور غالب خطوط هم شیب نسبت به هم به صورت موازی (Parallel)، همگرا (Convergent) و یا واگرا (Divergent) قرار می گیرند. و بر اساس نحوه قرارگیری آنها نیز چینها به سه رده (Class) و چند زیر رده (Sub-Class) تقسیم می شوند.
چینهای متفرقه
تعدادی از چینها را علت تنوع و پیچیدگی شکل، نمی توان در محدوده طبقه بندی خاصی قرار داد.
مباحث مرتبط با عنوان