شبهه تعارض عقل و دين

ممکن است گفته شود: دین نه تنها عقلی نیست بلکه در مقابل عقل است زیرا بعضی از دستورهای دین، قابل دفاع عقلی نیست. عقل در بسیاری از احکام کیفری مانند اعدام و رجم فتوا به خلاف می دهد در حالی که دین می گوید: اعدام، رجم و قصاص باید باشد بنابراین دین با عقل تعارض دارد. پاسخ یک – عدم راهیابی عقل به جزئیات دین: گویندگان سخن بالا اولاً با قلمرو عقل و محدوده ی آن آشنایی ندارند. ثانیاً عقلی که دلیل اثباتی دین است، هر عقلی نیست زیرا عقل می داند که از درک بسیاری از امور عاجز است و می فهمد که نیاز به راهنما دارد. پاسخ دوم – فرق گذاشتن میان و هم و عقل: جواب دیگر قائلان به تعارض دین و عقل این است که باید بین عقل و هم فرق گذاشت. گاهی وهم به جای عقل می نشیند از این رو چیزهای بدلی را به جای امور حقیقی می نشاند. کم فروشی و احتکار و تبدیل کالا، کار شیطان است و اگر انسان با او معامله کند مقداری از دین خود را به او خواهد داد و او نیز کم تر از آنچه را که وعده اش را داده به انسان می دهد و چون طرف مقابلش شیطان است در صورت درک مغبون شدن خویش باز مشکل است که بتواند معامله را اقاله و فسخ کند. از اینرو در تشخیص حق دچار اشتباه می شود و بر اثر ابتلای به خطا توان معتول کردن یافته های خود را ندارد یا دین را با عقل ناهماهنگ می بیند. یادسپاری – 1- گاهی شیطان با مغالطه اش انسان مغالطه زده از وادار می کند تا عدم علم به چیزی را علم به عدم آن بداند. 2- مغالطه، اقسام فراوانی دارد که بدترین صنف آن مغالطه در اصل هویت انسان است یعنی شیطان خود را به جای انسان می نشاند و تمام خواسته های خود را از زبان او بازگو می کند.