مقدمه
این نوع
رژیم غذایی به منظور لاغر شدن و سالم ماندن طرح ریزی شده است. در این رژیم، با کاهش مصرف مواد
غذایی دارای
هیدرات کربن، فرد لاغر می شود. تحقیقات نشان می دهد که هر چه میزان مصرف هیدرات کربن
بیشتر باشد میزان ترشح
انسولین بالا می رود و هر چه ترشح انسولین
بالا برود، فرد
چاق تر می شود.
در این نوع رژیم، فرد باید مصرف مواد غذایی حاوی هیدرات کربن(مثل
قند،
غلات و
نشاسته) را محدود نموده و در عوض، از
پروتئین و
چربی بیشتری استفاده نماید. هر نوع برنامه غذایی که ترشح هورمون انسولین را کاهش دهد جزو این
رژیم غذایی قرار می گیرد؛ چون کم شدن میزان انسولین در بدن سبب می شود که بدن چربی اندوخته ای خود را به قصد تولید
انرژی مورد نیازش بسوزاند و فرد لاغر شود.
در قدیم، اصول علمی نهفته در رژیم ها را نمی دانستند. بلکه تنها بر اساس شواهد و تجربیات افرادی که رژیم غذایی خاصی می گرفتند، متوجه می شدند که عدم مصرف برخی غذاها، مثلاً عدم مصرف غذاهایی که مقادیر زیادی هیدرات کربن دارند باعث
لاغری می شود و با توجه به تجربیات خود، از رژیم های غذایی خاص پیروی می کردند. امروزه هر نوع رژیمی توجیح علمی دارد. اما تاریخچه برخی از این رژیم ها به زمان های خیلی قدیم بر می گردد.
اگرچه در مورد رژیم کم هیدرات کربن تحقیقات بسیاری صورت گرفته و آزمایشات زیادی، به اثبات رسانیده اند که این رژیم سبب
لاغر شدن می شود، برخی متخصصین
تغذیه هنوز در ایمن بودن این رژیم و اینکه آیا خطری برای
سلامتی دارد یا خیر شک دارند.
تفاوت بین رژیم های کم هیدرات کربن
رژیم های غذایی این گروه معمولاً بر اساس میزان مصرف هیدرات کربن و روش هایی که مشخص کنند کدامیک از منابع هیدرات کربن دار باید مورد مصرف قرار گیرند و از مصرف کدامیک از آنها باید اجتناب نمود، دسته بندی می شوند. در تمام انواع رژیم های کم هیدرات کربن،
شکر را باید حذف نمود و میزان مصرف
سبزیجات،
میوه و
غلات هم دقیقاً تعیین شده است. در هر صورت باید بدانیم که میوه ها بیشتر ازسبزیجات و غلات بیشتر از میوه ها هیدرات کربن دارند، بنابراین مصرف سبزیجات از دیگر مواد غذایی مفید تر به نظر می رسد.
بحث و جدل در مورد رژیم های کم هیدرات کربن
برخی از طرفداران این رژیم باور دارند که بدن انسان برای خوردن غذاهای امروزی که متکی به غلات،
نشاسته و شکر می باشد تکامل نیافته است. مصرف این مواد، تاثیرات نا خواسته ای را بر بدن می گذارد. به خصوص گفته شده که مصرف این مواد غذایی، سبب می شود که بدن مقادیر اضافی از هورمون انسولین را ترشح کند که این ماده باعث می شود که چربی به جای سوختن، ذخیره شود. در نتیجه
چاقی و به دنبال آن
بیماری قلبی،
سرطان،
دیابت و... بروز می کند.
حامیان این رژیم ادعا می کنند که تنها تمرکز بر کاهش چربی بدن، ساده انگاشتن موضوع است و بسیاری از رژیم های غذایی کم چربی به طور خودکار سبب سلامتی نمی شوند و در کنار آن، باید به مصرف مواد غذایی دیگری هم توجه نمود.
مشکل جوامع امروزی، تنها
ورزش نکردن و نداشتن فعالیت بدنی نیست؛ بلکه مصرف بیش از اندازه هیدرات کربن که خود باعث تحریک
اشتها و زیاده روی در
خوردن می شود، مشکلات ناشی از چاقی را به وجود آورده است.
مشکل چاقی در جوامع امروزی به دلیل پیروی از رژیم های غذایی کم چربی که میزان هیدرات کربن آنها بالاست پدید آمده است. بر خلاف تصور مردمان قدیم، مصرف چربی زیاد نسبت به مصرف زیاد هیدرات کربن (مخصوصاً شکر) کمتر سبب چاقی، بیماری های قلبی و... می شود؛ به شرطی که مقدار مصرف انرژی و میزان ورزش کردن یکسان باشد.
طرفداران این رژیم با بیان دلایل علمی و انجام تحقیقات مختلف، نشان داده اند که رژیم کم هیدرات کربن، برای لاغر شدن بسیار مفید است. نتایج این رژیم را بر روی افرادی که در کوتاه مدت از این رژیم استفاده نمودند بررسی کرده اند. در هر صورت، محققان به این نتیجه رسیدند که گرفتن این رژیم برای مدت کوتاه، خطر ابتلا به بیماری های قلبی و دیابت (با توجه به میزان
کلسترول و انسولین) را کاهش می دهد؛ اگر چه با پیروی از این رژیم میزان چربی های اشباع شده و کلسترول مصرفی زیادتر می شود.
تحقیقی که در سال
1965م در یک
بیمارستان انجام شد نشان داد که داشتن یک رژیم غذایی 1000 کالری در روز، که میزان چربی آن بالا بوده و میزان هیدرات کربن آن 10 گرم (معادل با 40 کالری از 1000 کالری مصرفی) باشد، سبب می شود که بدن در طول 10 روز معادل این که این 10 روز را روزه گرفته باشد چربی از دست بدهد. از این جهت، متخصصین تغذیه همواره به مزیت های سوخت و ساز بدن در این رژیم اشاره می کنند.
اثرات جانبی
منتقدان این رژیم غذایی اعتقاد دارند که رژیم کم هیدرات کربن نمی تواند کاملاً بی ضرر باشد. مصرف بسیار کم هیدرات های کربن سبب
سردرد،
خستگی،
گیجی،
تهوع و
احساس بوی شیرینی هنگام تنفس می شود. کاهش مصرف فیبر غذایی که معمولاً به دنبال مصرف کم هیدرات های کربن حادث می شود، باعث
یبوست می گردد؛ مگر اینکه از
مکمل های غذایی استفاده شود.
جایگزین نمودن مواد غذایی دیگر به جای هیدرات های کربن، مصرف کلسترول و چربی های اشباع شده را بالا برده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد. همچنین برخی محققان این فرضیه را ارائه داده اند که در این رژیم غذایی، کلیه ها بیش از اندازه کار می کنند و سبب تغییر در
پ هاش خون می شوند. این تغییر پ هاش باعث مشکلات استخوانی می شود. البته هنوز هیچ آزمایشی، درستی این فرضیه را که رژیم کم هیدرات کربن به کلیه یا استخوان آسیب می رساند به اثبات نرسانیده است.
اثرات این رژیم غذایی بر محیط زیست
منتقدان این رژیم غذایی اعتقاد دارند که مصرف بیش از اندازه
پروتئین حیوانی که در این رژیم غذایی مهم است، مانع بزرگی بر منابع طبیعی است که این منابع قابل برگشت نمی باشند. این منتقدان خاطر نشان می کنند که جمعیت رو به رشد کره زمین در طی چند قرن گذشته، تنها به دلیل استفاده از غلات
گرسنه نمانده است.
مشکلات کارخانجات تولید مواد غذایی
تولید کنندگان مواد غذایی، اثرات افزایش طرفداران این رژیم را بر صنعت غذا در سال های اخیر عنوان می کنند. برای مثال، صنعت تولید
پاستا ادعا می کند که رژیم غذایی کم هیدرات کربن، سبب کاهش مصرف انواع پاستا شده است. کارخانجات تولید کننده
کیک و
کلوچه، بسیار از درآمد خود ناراضی هستند و این رژیم غذایی را مقصر اصلی کاهش تقاضای محصولاتشان می دانند.
البته برخی تولید کنندگان، کاملاً از این رژیم غذایی سود برده اند. برخی کارخانجات اقدام به تهیه غذاهایی که مقدار هیدرات کربن آنها کم باشد نموده اند و بعضی
رستوران ها هم در لیست غذای خود، انواع غذاهای کم هیدرات کربن دار را عرضه می کنند. آنها در تهیه غذاهای خود، به جای
آرد گندم که مقدار هیدرات کربن آن بسیار بالاست، از آرد سویا که میزان پروتئین آن بالا می باشد استفاده می کنند. به جای شکر هم از
شیرین کننده های مصنوعی همچون
سوکرالوز استفاده می کنند.
همچنین ببینید:
