جامعه انسانی از افراد گوناگون تشکیل شده است. اعضای یک جامعه همه به نحوی با هم پیوند دارند. عوامل گوناگونی مانند فرهنگ ملی، منابع مشترک، نیازهای فردی و خانوادگی و اجتماعی، نیازهای اقتصادی و مالی. . . باعث اتحاد و همکاری و رابطه افراد جامعه با یکدیگر می‌شود.
اما وحدت و پیوند دیگری نیز وجود دارد که بسیار برتر و عالی‌تر از پیوندهای معمولی اجتماعی است. عوامل و انگیزه‌های این وحدت نیز از انگیزه‌های آن اتحاد برتر است؛ وحدتی شکوهمند، پیوندی مقدس، رفاقتی صادقانه، رفت و آمدی بی تکلف و رابطه‌ای صمیمانه و بر مبنای ارزش‌های معنوی.
زیر بنای این وحدت و پیوند، عقیده است و ایمان. عقیده به مکتب اسلام و ایمان به خداوند و قیامت و پاداش های الهی و دیگر ارزش های متعالی اسلام.
جامعه مطلوب اسلامی جامعه‌ای است پویا، بالنده، و رو به کمال. اعضای این جامعه انسان‌هایی هستند مؤمن، پارسا، متعهد، شکیبا، صادق، رازدار، ایثارگر، خیرخواه، امین و هر کس در اندیشه بهره رسانی به دیگران و نه بهره بری از آنان، مشکل گشای یکدیگر، مرهم زخم‌های هم و آینه همدیگر.
روابط اجتماعی در قلمرو اسلام و در فضای عطرآگین ایمان بر پایه معیارهای الهی و تعهد دینی استوار است نه بر پایه لرزان منافع مادی و سود شخصی. این پیوند پیوندی مؤمنانه است نه قراردادی و سوادگرانه. وحدتی خالصانه است نه اتحاد زیرکانه و سودجویانه.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به عنوان بهترین الگوی جامعه انسانی و اسلامی در مسیر هدایت دیگران و دلسوزی برای آنان از هیچ کوششی دریغ نمی کرد. قرآن کریم در سوره توبه آیه 128 می‌فرماید:«
لقد جائکم رسول من انفسکم عزیز علیه ماعنتم حریص علیکم بالمؤمنین روف رحیم» (فرستاده‌ای از جنس خود شما برایتان آمده که سختی‌ها و مشقات شما بر او ناگوار است، نسبت به هدایت شما حریص است و نسبت به انسان‌های باایمان دلسوز و مهربان است.)
جامعه اسلامی که باید پیرو الگوی کامل و ارزشمند رسول اکرم باشد، یعنی باید گذشته از تلاش و جدّیّت برای هدایت خویشتن، نسبت به هدایت دیگران نیز دلسوز باشد.
امام صادق علیه السلام فرمود:«
یحب للمومن علی المومن ان نیاصحه» (بر انسان باایمان واجب است که نسبت به مؤمن دیگر، خیرخواه و دلسوز باشد.)
نصیحت یعنی خیرخواهی و دلسوزی خالصانه. به عسل خالص نیز «عسل نصوح» می‌گویند و دوختن پارچه و رفوی لباس را نیز «نصیحت» می‌گویند. مؤمن نیز نسبت به مؤمن دیگر باید این چنین باشد که نقاط ضعف او را جبران و او را به مصالح دنیا و دینش ارشاد کند. اگر نادان است او را آگاه کند، اگر غافل است او را متوجه سازد و به طور کلی هر ضرری را از او دور و هر نفعی را متوجه او کند.
امام صادق علیه السلام فرمود:«بر شما باد که نسبت به خلق خدا به خاطر خدا دلسوز و خیرخواه باشید. شما خداوند را با هیچ کاری بهتر از دلسوزی برای خلقش ملاقات نخواهید کرد.»
منابع:
قرآن کریم؛ بحارالانوار، ج 74، ص 357، حدیث 4 و 9 از کافی
مراجعه شود به:
نکات تربیتی
