منو
 صفحه های تصادفی
‌جام گل
باباآدم «داروئی»
طوایف قزلباش در عهد شاه عباس بزرگ
ساردوئین
انرژی و غذا
رویارویی داعی علوی با امیر اسماعیل سامانی
پنیر
صفات قلوب کفار از دیدگاه قرآن
جغرافیای زیستی
حبابهای صابون
 کاربر Online
230 کاربر online

تصوف در دوره سلجوقی

تازه کردن چاپ
جامعه و علوم اجتماعی > تاریخ > تاریخ ایران
جامعه و علوم اجتماعی > تاریخ > دوره های تاریخی > اولین امپراطوری ها
جامعه و علوم اجتماعی > تاریخ > مناطق تاریخی > ایران > سلسله ها
(cached)



تصوف در دوره سلجوقی

هماهنگی با علمای مدارس

تصوف هم که اساس آن الزام تسامح را اقتضا می‏کرد، تحت تأثیر احوال مذهبی عصر از لوازم تسامح دور شد و با ایجاد سلسله‏ها و تعدد آداب خانقاهها، به تدریج دچار روحیه تفرقه جویی و فرقه گرایی گردید.

خاصه آن که چون صوفیه از جانب علمای مدارس غالباً به تمایلات الحادی متهم بود، برای رفع این اتهام ،مشایخ غالباً به ترویج، یا دست کم به هماهنگی با روحیه تعصب رایج در بین اهل عصر ناگزیر می‏شد.

از جمله برای رفع اتهام گرایشهای الحادی در مخالفت با فلسفه و اهل حکمت، ناچار به افراط شدند. کسانی از آنها، که در رفع این اتهامات از خود و از ساختار تصوف موفق نشدند، مثل

عین القضاة همدانی معروض حبس و قتل گردید یا مثل

شیخ عبدالسلام گیلانی دچار عقوبت و اهانت متعصبان گشتند.

شیخ اشراق، شهاب الدین یحیی بن حبش سهروردی، که آثار او رنگ تصوف داشت نیز تا حدی به خاطر همین گونه اتهامات به فتوای فقهای شام کشته شد.

ابوالفرج بن الجوزی مؤلف کتاب بلقیس ابلیس را به گرایشهای الحادی منسوب کردند.

بی‏شک تا حدی همین جو اتهام و تحطئه موجب شد تا

شهاب الدین عمر سهروردی - شیخ الشیوخ بغداد - خود را به تألیف رساله رشف النصایح الایمانیه، در نقد و ردّ فلسفه و اهل حکمت یونان موظف دید.

پراکندگی فرقه های تصوف

به هر حال، هر چند برخی سلاطین و امیران عصر و حتی اقلیت قابل ملاحظه‏ای از طبقات عوام در این ایام به تصوف علاقه نشان دادند،

اکثریت عامه و بیشترین بزرگان و حکام عصر، نسبت به تصوف نظر مساعد نداشتند. تعدد سلسله‏های قوم هم که به تدریج مشایخ را معارض یکدیگر ساخت، افکار عامه را بر ضد آنها برانگیخت.

روحیه فرقه گرایی، سلسله‏های معروف رایج در عصر همچون:

قادریه،
سهروردیه،
کبرویه،
چشتیه

و امثال آنها را غالباً رقیب و تا حدی معارض و مزاحم یکدیگر می‏ساخت و رفته رفته صوفیه عصر را به حالتی درآورد که بعدها سعدی بر سبیل طنز و انکار در باب آنها گفت

«پیش از این طایفه‏ای بودند به ظاهر پریشان و در معنی جمع و اکنون قومی هستند به ظاهر جمع و در معنی پریشان».

به علاوه روحیه تعصب گرایی عامیانه، بعضی از مشایخ این طایفه را به شدت از تسامح دور کرد و کسانی چون

خواجه عبدالله انصاری،
شیخ ابواسحق کازرونی، و
شیخ احمد جام،

در امر به معروف و نهی از منکر، حتی از فقیهان متشرعه هم پیش افتادند.

تعداد بازدید ها: 13300


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..