| ذرات دانه ریز (رسی) پس از رسوبگذاری دارای مقدار زیادی آب در خلل و فرج خود می‌باشند. چنانچه این رسوبات از آب خارج گردند و در معرض هوا قرار گیرند، رفته رفته آب خود را از دست می‌دهند. حال در اثر انقباض و کشش ، در سطح این رسوبات ترکهایی ایجاد می‌گردد که به نام ترکهای خشک شده بر اثر تابش آفتاب یا ترکهای آفتابی (desiccation crack or sun crack) گفته می‌شود. |
شکل ترکهای گلی
ترکهای گلی وقتی تشکیل می‌شوند باعث می‌شوند تا سطح رسوبات بر قطعات چند وجهی تقسیم گردند. این ترکها در مقطع عرضی به شکل V است که معمولا عرض آنها در حدود چند میلیمتر و عمق آنها در حدود چند سانتیمتر می‌باشد.
ترکهای سین آریس (syneresis crack)
ممکن است ترکهایی در سطح رسوبات گلی موجود در زیر توده‌های آبی تشکیل شود. این ترکها نیز در اثر از دست دادن آب موجود در رسوبات به دلیل اتصال ذرات رسی به یکدیگر و یا این که تغییرات درجه شوری آب بوجود می‌آید که به نام ترکهای سین آریس (syneresis crack) گفته می‌شود. ترکهای مزبور به مراتب از ترکهای گلی که بر اثر خشک شدن رسوبات در معرض هوا تشکیل شده‌اند، کوچکتر بوده و منقطع عرضی آنها به شکل V نمی‌باشد.
ضمنا این ترکها به توسط گلهایی که اندازه ذرات آنها با رسوبات ترکدار یکی بوده و یا کمی درشت‌تر است، پر می‌شوند. مسلم است که ترکهای گلی با عمق زیاد در رسوباتی که در معرض هوا قرار گرفته‌اند، تشکیل می‌شود و وجود آنها در رسوبات بیانگر
رسوبگذاری در محیطهای حد واسط یا قاره‌ای می‌باشد.
کاربرد ترکهای گلی
اگر منطقه‌ای نا آشنا و وضعیت کلی
چینه شناسی آن روشن نباشد، برای تشخیص بالا و پایین لایه بایستی از بعضی نشانه‌ها کمک گرفت، یکی از این نشانه‌ها ترکهای گلی می‌باشند. وقتی ترک گلی در اثر انقباض ناشی از خشک شدن ، تشکیل شد، ممکن است بوسیله
رسوبات ماسه‌ای و یا
رسوبات رسی با ترکیبهای متفاوت پر شود. بدین ترتیب ، به کمک این ترکهای پر شده ، می‌توان بالا و پایین طبقه را مشخص کرد.
ترک گلی که در مقطع عرضی به صورت V می‌باشد نوک آن همیشه به سمت پایین لایه می‌باشد. بدیهی است لازمه ایجاد چنین ساختی ، پرشدن سریع شکافها بوسیله رسوبات بعدی می‌باشد. بعد از اینکه فشار طبقات بالایی زیاد شد، شکافهای پر شده از ماسه ، تحت تاثیر این فشارها ، از حالت مستقیم خارج خواهند شد.
مباحث مرتبط با عنوان
