اوکتای قاآن
«639 - 626 ق / 1241 - 1229 م»
پس از مرگ چنگیز، چون پسرانش در مورد گزینش جایگزین ، دستورهای پدر را ارج نهادند، از این رو مشکل خاصی در جانشینی چنگیز روی نداد و
قوریلتای - مجلس بزرگان مغول -،
اوکتای پسر چنگیز را به فرمانروایی برگزیدند و او را
قاآن لقب داد.
خان جدید برای نگه داری کشورهای تسخیر شده و پیگیری نقشه جهانگیری چنگیز، سه اردوی بزرگ نظامی تشکیل داد.
به طوری که
- اردوی نخست موظف به تسخیر برخی از نواحی چین شمالی شد، به فرماندهی خان بزرگ اوکتای قاآن
- اردوی دوم عازم فتح روسیه شد به فرماندهی باتو و
- اردوی سوم، پیگیری کار سلطان جلال الدین خوارزمشاه و فتح نواحی غربی ایران شد به فرماندهی جرماغون نویان در رأس سپاهی پنجاه هزار نفری .
اردوی عازم روسیه توانست به پیشرفتهای زیادی نایل شود و قسمت اعظم آن کشور را تصرف کرده تا
لهستان و
مجارستان پیشروی کند.
اردوی ارسالی به ایران به فرماندهی جرماغون در «629 ق / 1232 م» وارد گرجستان شد و
ارمنستان را نیز تصرف کرد. در 630 ق / 1233 م، شهر گنجه که به دست مغولان افتاد، به کلی ویران شد.
سپاه مغول در کرانههای کوهستانی گرجستان به کشتار و چپاول پرداخت تا آن جا که به کلیساها هم ارجی ننهاد و بسیاری از روحانیون مسیحی را از دم تیغ گذراند.
در 631 ق / 1233 م به دستور
اکتای قاآن و با کمک مهندسان و معماران چینی در
یورت اردو بالیغ در شمال مغولستان شهری ساختند که به مناسبت نزدیکی آن به
کوههای قوروم ، به همین نام خوانده شد و از آن پس پایتخت مغولان شد.
اکتای قاآن چندی پیش از مرگش در پنجم جمادی الثانی 639 ق / 10 دسامبر 1241 م اداره هر بخش از امپراتوری را به یک امیر مغول سپرد.
