ذهن بشر از دیر باز متوجه نظم عالم گردیده، نظمی که عموم انسانها علیالخصوص دانشمندان را در برابر خودش وادار به تسلیم کرده تا جائیکه ناخواسته سرتعظیم در برابر این نظم و نظام عالم نمودهاند، وقتی که نظمی را که در
طلوع و غروب خورشید حاکم هست، را دیدهاند، نظمی که در فصلها هست، نظمی که در کهکشانها هست، و اینکه تا بحال دیده نشده این نظم بهم بخورد، اینکه بلافاصله پس از بهار پاییز شود یا بر عکس، اینکه در فصل خاصی بعضی حیوانات به جایی کوچ کنند و در فصلی دیگر عزم دیار خود کنند و به محل سابق خود بازگردند بدون گم کردن مسیر حرکتشان، و هزاران نمونه دیگر. ذهن بشر همیشه سوالگر این مطلب بوده که چه ارادهای در پشت اینهمه کارهاست که کوچکترین خللی در آن بوجود نمیآید؟ البته مکاتب مختلفی در صدد پاسخگویی بر این سوال بر آمدهاند که هر کدام تنها پاسخگوی بخشی از سوالات بوده، و فقط این سوالات را ولایتتکوینی پاسخ قطعی داده که در این مقال به بیان آن میپردازیم، باشد که پاسخگوی برخی سوالاتمان باشد.
تعریف ولایت تکوینی
ولایت تکوینی به معنی تصرف در عالم وجود و قانونمندیهای آن میباشد، یعنی تصرف در
قوانین علی و معلولی جهان،به این مفهوم که برای اینکه حادثهای در جهان اتفاق افتد نیازمند علت خاص خودش میباشد، مثلا علت بوجود آمدن مار، تلقیح دو مار نر و ماده میباشد که پس از تلقیح مار نر با مار ماده، نطفه بچهمار تشکیل گردیده و ماری بدنیا میآید. که این همان قانون علت و معلول میباشد، لقاح مارها علت و تولد بچه مار هم معلول آن میباشد. اما اگر کسی آمد و با دست زدن بر چوبدستیاش ،چوبدستی خود را تبدیل به مار واقعی کرد، این شخص دارای اراده تکوینی میباشد که این اراده اساساً مربوط به خدای متعال است که خالق هستی و
نظام خلقت و قوانین حاکم بر آن است. بر این اساس خداوند با قوانینی که بر عالم حاکم کرده آنها را اداره میکند و
چون نسبت به همه آنها محبت دارد، اداره، سرپرستی، دخل و تصرفش نیز در عالم از سر محبت است.
دارندگان ولایت تکوینی
البته یادآوری این نکته نیز ضروری به نظر میرسد که خداوند این نوع ولایت را به هر کسی که بیشتر دوست داشته باشد عطا میفرماید تا آنها نیز بتوانند به توسط این ولایت (ولایت تکوینی) دخل و تصرفاتی در موجودات عالم انجام دهند. نمونه بارز آنها
معجزه پیامبران و
کرامت ائمه اطهار و اولیای الهی میباشد. فلذا وقتی
پیامبران بزرگ الهی و پیامبر اکرم و جانشینانش چنین ولایتی را دریافت داشتند، مرده را زنده میکنند، کور را شفا میدهند، در عالم ملک و ملکوت تصرف میکنند،
شق القمر از آنها سر میزند. بر این اساس در روایات اسلامی آمده است که:
اِنّ لَنا مع اللهِ حالات لایسعه ملک مقرب و لا بنیٍّ مرسل یعنی برای ما حالاتی با خداوند است که هیچ
فرشته مقرب و پیغمبر مرسلی به آن نمیرسد.
برای مطالعه بیشتر مراجعه شود به
منابع
- محمد مهدی نادری حتمی، نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه، برگرفته از مباحث مصباح یزدی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، تابستان 79.
- سیدعلی مقدم قوچانی، درسهائی از توحید، انتشارات مسجد علوی صد دستگاه، فروردین 1361.
- کتاب دین و زندگی، سال سوم دبیرستان- علوم انسانی.