ابوکالیجار گرشاسب

پسر امیر علی
«513 - 488 ق / 1119 - 1095 م»

علاء الدوله ابوکالیجار گرشاسب بن علاء الدوله امیر علی مشهور به گرشاسب دوم و امیر خاصبک بود که پس از کشته شدن پدرش، از سوی سلجوقیان به فرمانروایی یزد برگزیده شد. گرشاسب اندکی پس از به دست گیری زمام امور، یکی از دختران ملکشاه سلجوقی را که خواهر تنی سلطان محمد و سنجر سلجوقی بود به عقد نکاح خود درآورد و بدین ترتیب رابطه او با سلجوقیان استحکام بیشتری یافت. بر اثر درگیری هایی که میان گروه های مختلف دودمان سلجوقی وجود داشت، سلطان محمود بن محمد بن ملکشاه سلجوقی، گرشاسب را از فرمانروایی یزد برکنار کرد، لیکن گرشاسب از طرفداران سلطان سنجر درآمد و همو بود که سنجر را در 513 ق / 1119 م در نزدیکی ساوه روی داد و علاء الدوله نیز در رکاب سنجر بود. روایت مورخان در مورد پایان زندگی گرشاسب مبهم است. علاء الدوله گرشاسب فرمانروایی دانش دوست و مشوق اهل علم بود. وی گروهی از دانشمندان را در دستگاه خود گرد آورده بود و به تشویق او کتاب هایی تألیف گردید. از جمله شمه مردان ابی الخیر، از دانشوران اواخر سده 5 ق / 11 م کتاب نزهت نامه علائی را به سبک دانشمنامه علائی ابن سینا به نام او نوشت. این کتاب در دانش های گوناگون و همانند کتب دائرة المعارف و از آثار ارزشمند نثر کهن پارسی است.