ابوالعباس محمد بن میکال
«362 270 ق/ 973 883 م»
ابوالعباس اسماعیل بن عبدالله بن محمد بن میکال، فرزند عبدالله بن محمد بود که در نیشابور زاده شد. در آن شهر و شهرهای فارس و
اهواز به کسب دانش پرداخت. او حدیث را از عبدان اهوازی، ابوالعباس محمد بن اسحاق صراج، ابوبکر محمد بن اسحاق بن خزیمه، علی بن سعید عسکری و ابوالعباس احمد بن محمد الماسوجسی و گروهی دیگر فرا گرفت. در فارس، نزد ابن درید به آموزش پرداخت و مدتها از محضر استاد کسب فیض کرد. چون پدرش به حکومت اهواز رسید او هم بدانجا رفت. یاقوت به نقل از ابوعبدالله حاکم، صاحب تاریخ نیشابور گفته است که ابن درید در فارس مدتها به ابوالعباس دانش میآموخت و چون () مقصودی() شعر خود را در وصف آل میکال سرود، 300 دینار صله گرفت.
ابوالعباس میکالی، فردی وارسته و آزاده بود. چون پدرش درگذشت،
مقتدر همه مشاغل را به عهده وی نهاد و خلعتش داد و نواخت. اما ابوالعباس از پذیرفتن آن همه به این بهانه که آهنگ خراسان دارد و در آنجا مالی برای گذران زندگی هست، امتناع ورزید و به سوی نیشابور شتافت. با ورود به شهر به نزد احمد بن اسماعیل دومین فرمانروای سامانی که این هنگام در
هرات بود رفت و مورد استقبال امیر سامانی واقع شد و هدایایی دریافت داشت. این آغاز وابستگی آل میکال به
سامانیان بود. پس از چندی به پیشنهاد ابو جعفر احمد بن حسین عقبی وزیر ، ریاست
دیوان رسائل به او واگذار گردید. به این ترتیب میکالیان از زمان ابوالعباس در نیشابور سکنی گزیدند و ظاهرا" او نخستین کسی از آنان است که به ریاست نیشابور رسید. ذهبی از او به عنوان رئیس خراسان یاد کرده است.
ابوالعباس دانشمندی برجسته بود. گذشته از دانشهای دینی ، در ادبیات عرب، شعر و نثر ، دستی توانا داشت و آثاری در این زمینهها از او به جا مانده است . نمونه اشعار او را میتوان در یتمه الدهر () ثعالبی () موجود ابوالعباس در 92 سالگی در نیشابور درگذشت و در مقبره باب معمر به خاک سپرده شد.