منو
 کاربر Online
780 کاربر online

آل کاکویه

تازه کردن چاپ
جامعه و علوم اجتماعی > تاریخ > دوره های تاریخی
جامعه و علوم اجتماعی > تاریخ > تاریخ اسلام
(cached)



آل کاکویه

«536- 398 ق / 1141 - 1007 م»

سلسله‏ای از امیران دیلمی نژاد که در آغاز سده 5 ق / 11 م تحت حمایت آل بویه شاخه وی درآمدند و امارتهای مستقل و نیمه مستقلی در مرکز و غرب ایران پی افکندند. نخستین شاخه آل کاکویه تا انقراض آن به دست طغرل سلجوقی در 443 ق / 1051 م دوام آورد و در همان سال حکومت دومین شاخه این سلاله در یزد آغاز شد که بعدها به دولت اتابکان یزد انجامید.

نیای این سلسله، رستم دشمنزیار یا چنان که بر سکه‏ها نقش بسته، دشمنزار بود که از سوی آل بویه شاخه ری بر شهریار کوه فرمان می‏راند. نسب مرزبان پدر رستم دشمنزیار، که با سیده، همسر فخرالدوله و مادر مجدالدوله دیلمی نسبت خویشاوندی داشته است، به درستی معلوم نیست. برخی احتمال داده‏اند که برادر سیّده بوده باشد و برخی او را دایی زاده سیده دانسته‏اند و به همین سبب به کاگو «در گویش دیلمی به معنی دایی است» شهرت پیدا کرد. به هر حال رستم بن مرزبان از سوی مجدالدوله بر شهریار کوه فرمان می‏راند تا آن که اسپهبد شهریار بن شروین با حمایت قابوس وشمگیر او را از آن منطقه بیرون راند. این اقدام باعث جنگ و گریزهایی میان رستم بن مرزبان، به پشتیبانی نصر بن حسن فیروزان و مجد الدوله، با شهریار بن شروین شد تا سرانجام به سبب طغیان شهریار بر قابوس، رستم بر شهریار کوه چیره گشت و چون از مجدالدوله بیمناک بود به قابوس پیوست. اگرچه خبری از گرایش مجدد رستم به آل بویه ذکر نشده، اما بعید به نظر می‏رسد که وی به این خاندان پیوسته باشد. زیرا سیده خاتون، حکومت اصفهان را به پسر او ابوجعفر محمد داد و اگر پدر مخالف آل بویه بود، این اقدام که امکان مخالفت پسر را در بر داشت، شگفت به نظر می‏آید. شاید از همین رو مورخان گفته‏اند که مراد از رستم بن مرزبان، در واقع مرزبان بن رستم «صاحب مرزبان نامه ?» بوده است، خاصه آن که بر سکه‏های ضرب شده در فریم «محلی نزدیک ساری» در 371 و 374 ق / 981 و 984 م نام مرزبان بن رستم امیر فریم نقش شده است. با این همه دور نیست که این مرزبان بن رستم، پدر رستم بن مرزبان بوده و سپس به آل بویه گرویده باشد. از پایان کار رستم خبری در دست نیست و بازماندگان او که در ایران مرکزی و غربی حکم راندند به دو شاخه کاکوییان همدان «398 - 443 ق / 1007 - 1051 م» و اصفهان «443 - 536 ق / 1051 - 1141 م» تقسیم شدند.

فرمانروایان کاکویه :


رستم بن مرزبان دشمنزیار 400 ق / 1009 م
ابوجعفر محمد بن رستم دشمنزیار 398 - 433 ق / 1007 - 1041 م
ابوکالیجار گرشاسب 433 - 443 ق / 1041 - 1051 م
ابومنصور فرامرز 443 - 455 ق / 1051 - 1063 م
علاء الدوله امیر علی بن فرامرز 455 - 488 ق / 1063 - 1095 م
ابوکالیجار گرشاسب پسر امیر علی 488 - 513 ق / 1095 - 1119 م
فرامرز پسر امیر علی 513 - 536 ق / 1019 - 1141 م

آثار و ابنیه عهد کاکویه در یزد

فرمانروایان این دودمان پس از استقرار در یزد، در آبادانی آن اهتمام بسیار کردند، چنان که یزد در این دوره از نظر رونق و آبادانی، نمونه‏ای کوچک از شیراز عهد عضدالدوله دیلمی بود ظهیرالدوله فرامرز، نخستین فرمانروای این سلاله، پس از ورود به یزد، برای خود کاخی عالی ساخت و چهار تن از سرهنگان او، بارویی گرد شهر کشیدند و چهارده دروازه با درهای آهنین بر آن نهادند. یکی از درهای دروازه حظیره که آنان ساخته‏اند، اکنون بر جای مانده و نام امیر مسعود بهشتی امیر مظفر ابویعقوب و اسحاق فرزند نیال بر آن منقرض است. دیگر نزدیکان فرامرز نیز هر یک بنایی در شهر بر افراشتند. یکی از سرهنگان او در محله سر ریگ، مدرسه‏ای ساخت. ابویعقوب قناتی حفر کرد و بناهایی در آن محل بر آورد و آن جا را آبادان کرد و نام «یعقوبی» بر آن نهاد. گرشاسب بن امیر علی، در یزد، مسجد جمعه‏ای بنا کرد و در کنار آن کتابخانه و جماعتخانه‏ای ساخت و نهر آب در آن جاری ساخت. از آثار دیگر گرشاسب، باغ گرشاسبی است که در محله اهرستان قرار داشت و ساباطی در این باغ بنا شده بود. برخی از بناهایی که این دودمان در یزد ساختند، اکنون نیز پا برجاست. از جمله؛ قدمگاه که مجموعه بنایی است واقع در کنار جاده تفت به ده شیر و در مرکز فراشا، مردم آن را قدمگاه حضرت رضا «ع» می‏دانند. این بنا با توجه به کتیبه سنگی آن در 512 ق / 1118 م به دستور گرشاسب ابن علی ساخته شده است. آبادی گِرد فرامرز را که فرامرز بن امیر علی بنا کرد، امروزه بر جای آن است و نام آن «کفله مرز» است. ده یعقوبی که آن را ابویعقوب، از سرهنگان فرامرز بنیاد نهاد، اکنون با گسترش شهر یزد، جزو محلات داخلی شهر شده است. مدرسه دو مناره نیز که از بناهای احداث شده کاکوییان بود تا چندی پیش هنوز پا بر جا بود.




تعداد بازدید ها: 13986


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..