بازیهای 1940ـ در
توکیو و
هلسینکی و 1944 ـ
لندن به علت
جنگ جهانی دوم انجام نشد. و لندن میزبانی را در روزهای 29
جولای تا 14
آگست پذیرا گردید. شرایط برای همه کشورهای
اروپائی دشوار بود،
انگلیسیها هنوز جیرهبندی داشتند و خرابیهای جنگ دوم ترمیم نشده بود. بودجه برگزاری بازیها اندک و ناچیز پیش بینی شده و بر رویهم 4100 نفر ورزشکار از پنج
قاره جهان حضور داشتند.
ورزشکاران
آلمان و
ژاپن را شرکت ندادند که کشورهای آنان عامل اصلی جنگ بودند و
شوروی هم بعضویت
کمیته بینالمللی المپیک پذیرفته نشده بود. سطح رکوردها پائین بود. ظهور «امیل زاتوپک» دوندة معروف دوهای طولانی از
چکسلواکی و «باب متایاس»
آمریکائی که 17 سال داشت و فاتح
ده گانه گردید از شگفتیها بود. البته نمیتوان نام خانم «فانی پلانکرز»
هلندی مادر دو کودک را از یاد برد که چهار مدال
طلا بدست آورد.
روز 19 ماه جولای در هلسینکی که پانزدهم المپیک آغاز میشد در زیرباران هفتاد هزار نفر «پاوونورمی» Paavo Nukmi پنجاه و پنج ساله، افتخار مردم
فنلاند را دیدند که بدور پیست دوید و
آتش المپیک را به آذرگاه آورد.
قهرمانان
سیاهپوست «
جامائیکا» پیروزیهای بزرگی را صاحب شدند، «زاتوپک» در اوج قدرت خود در پنج و ده هزار متر طلا گرفت و در «ماراتن» پیروزی خود را تکمیل نمود و همسرش در پرتاب نیزه قهرمان شد، این خانواده با چهار مدال طلا و چند رکورد جهانی به «پراگ» بازگشتند. تنها ورزشکار «لوکزامبورگ» بنام «بارتل» Barthel در 1500 متر به عنوان قهرمانی دست یافت و بعد از پیروزی از شوق اشک ریخت.
«چریس چاتوی» دوندة معروف انگلیسی در 5000 متر در اخرین لحظات رقابت با «زاتوپک» نقش زمین شد. کشتیگیران ایرانی درخشیدند. شادروان
تختی و گیوهچی مدال
نقره گرفتند.
ورزشکاران
شوروی برای نخستین بار پس از
انقلاب اکتبر 1917 به بازیهای المپیک قدم نهادند؛ یک
ژیمناست شوروی بنام «چوکارین» برنده چهار مدال طلا شد و دو مدال نقره بدان افزود. این بازیها اصالت مردم فنلاند، علاقمندی آنانرا به زندگی صلحآمیز و تلاش روزافزون برای جامعهای ساخته و پرداخته نشان داد.
1956ـ
ملبورن: برای نخستین بار بازیهای المپیک از اروپا و ایالات متحده سفر کرد و به
استرالیا رفت. زنان استرالیائی در دوهای سرعت و
شنا درخشش داشتند. از آن جمله بود «بتی کاتبرت» که در 100 و 200 متر و امدادی زنان سه مدال طلا گرفت.
دونده دوهای طویل شوروی «ولادیمیر گوتس» با شیوة دویدن خاص خود قدرتی نشان داد و دوندههای معروف انگلیسی را پشت سر نهاد او در پنج و ده هزار متر به مدال طلا رسید.
مشتزنان مجارستانی برای سومین بار پی در پی مقام خود را حفظ کرد و مدالهای طلای لندن، هلسینکی را با مدال طلای ملبورن وصل نمود.
«آلن میمن» تنها
فرانسوی بود که در
ماراتن مدال طلا گرفت و این پایان کار «زاتوپک» بود که دیگر برای «ماراتن» دویدن هم پیر شده بود و در ردیف ششم بخط پایان همه چیز رسید!
«
بابی مورو» با سه مدال طلا در دوهای سرعت و امدادی مردی آرام و کم حرف بود و پیروزیهایش جلب توجه نمود. شادروان
غلامرضا تختی و
امامعلی حبیبی دو مدال طلا گرفتند و قدرت خود را در
کشتی آزاد نشان دادند.
«هارولدکونلی» صاحب مدال طلای
المپیک ملبورن در رشته
پرتاب چکش عاشق «انگافیکوتوا» قهرمان پرتاب دیسک زنان چکسلواکی که بر کرسی اول ایستاده بود شد و سرانجام عشق و عاشقی ایندو به ازدواج انجامید که در
پراگ شکل گرفت.
1960 ـ رم:
ایتالیائیها 5000 ورزشکار طراز اول جهان را پذیرفتند و از 25 اوت تا 11
سپتامبر شهر «
رم» پر هیاهوترین شهر جهان بود.
«بیکلا آبب» Abeb Bikila یک سیاه اهل «اتیوپی» با پای برهنه بر اسفالت و سنگهای آفتاب خورده 42195 متر دوید و قهرمان ماراتن شد. جوانمردی سیاه از ایالات متحده به نام «رافر جانسن» در «دکاتلن» اول شد و در ضمن مسابقه در لحظات حساس «یانگ چوآن» اهل «
فرمز »را که رقیبش بود راهنمائی فنی مینمود و این در جهان رقابت و ورزش در روز مبارزه کم نظیر بود. در همین بازیها بود که «
هند» پس از 32 سال در
هاکی با دریافت یک گل از
پاکستان مقام خود را از دست داد.
«کاسیوس کلی» که بعدها: «
محمدعلی» شد در
مشت زنی نیم سنگین به مقام قهرمانی رسید وجاده را برای آینده هموار ساخت. شادروان تختی مدال طلای خود را با نقره عوض کرد، در حالیکه شایستگی بیشتری داشت.
یک دختر سیاهپوست، بنام «ویلما رودلف» در دوهای سرعت درخشید و دوندة آلمانی «آرمین هاری» 100 متر را در 10 ثانیه دوید. در این بازیها «لیویو بروتی» از ایتالیا در 200 متر اول شد و در
پرش با اسب ایتالیا برتری خود را به ثبوت رسانید.
در آن سوی آسیا شهر توکیو میهماندار نخستین المپیک
آسیا شد. پس از 24 سال که از 1940 گذشت و جنگ جهانی اجازه نداد ژاپنیها به آرزوی خود رسیدند و کشور زیبا، خصلت کوشش مدام و صبر و تحمل و کاردانی خود را به تماشا نهادند.
93 کشور جهان بیش از 5000 ورزشکار خود را به آنسوی جهان فرستادند. تجهیزات مسابقهها و سالنهای نوبنیاد بیسابقه بود.
ژاپنیها در حدود 200 میلیون
لیره استرلینگ خرج بازیها کردند. «
هیروهیتو»
امپراطور (برآفتاب) بازیها را گشود. شگفتی فراوان بود، مردی صاحب رکوردهای جهانی دوهای استقامت «رُن کلارک» شکست خورد. «آبب» در توکیو با کفش «ماراتن» را دوید و مدال طلا گرفت.
«یوری ولاسف»
وزنه بردار شوروی که پدیدهای بود در المپیک 1960 ـ رم در سنگین وزن رکوردی کم سابقه بجای نهاده بود به هموطن خود باخت. «ولاسف» که در «رم» 5/537 کیلو گرم در سه حرکت وزنه برداشته بود، با اینکه حد نصاب خود را به 570 کیلوگرم ترقی داد به مدال نقره رسید و ژابوتینسکی با 5/572 کیلوگرم از شوروی مدال طلا گرفت.
ژاپنیها بسیار خوب درخشیدند، در
ژیمناستیک،
والیبال،
کشتی و
وزنه برداری مبارزه کردند و با شایستگی ارزش خود را نشان دادند. « آنتون گیزینک» غول هلندی در
جودو در رشته سنگین وزن مدال طلا گرفت. ورزشکاران
اندونزی و
کره شمالی از شرکت در المپیک محروم ماندند.
شهری که بیش از دو هزار و دویست متر از سطح دریا ارتفاع دارد .تمدن و فرهنگ کهن خود را در کشورهای
آمریکای لاتین حفظ کرده است میهماندار شد. بلندی این شهر و هوای رقیق یک مسئله شد. خیلی از قهرمانان دچار تنگی نفس شدند ولی ورزشکاران کشورهای «
کنیا» و «
اتیوپی» ناراحتی نداشتند، زیرا تمرین خود را در ارتفاع طبیعی و بلند وطن خود انجام داده بودند. علاوه بر این مسئله، ناراحتی سیاسی هم بچشم میخورد که ورزشگاه بزرگ در روز آغاز بوسیله سربازان اداره میشد. از عجایب این بود که چند رکورد بدست آمد که هنوز پابرجا هستند و کسی را یارای شکستن آن نبوده است. این رکوردها را بیاد میآوریم:
«باب بیمن» Bob Beamon سیاه آمریکائی 90/8 متر در
پرش طول!
«ت ـ اسمیت» T. Smith 200 متر را در 8/19 ثانیه دوید!
«الی ـ ایونز» L.Evans یک سیاه دیگر از امریکا در
400 متر رکورد باور نکردنی 42 ثانیه را بجای نهاد!
«جیم ـ هاینز» Jimhines
سیاه آمریکائی 100 متر را در 9/9 ثانیه طی کرد!
«اورتر» Oerter پیروزی چهارمین بار خود را در مکزیکوسیتی جشن گرفت، قهرمان
پرتاب دیسک ایالات متحده در سالهای 1956 در ملبورن، 1960 در رم، 1964 در توکیو و 1966 در مکزیکوسیتی در رشته اختصاصی خود چهار مدال طلا گرفت او از 36/56 متر آغاز نمود و به 78/64 متر رسید!
ورزشکاران سیاهپوست آمریکائی بر روی کرسی قهرمانی با دستکش سیاه و جوراب سیاه ایستادهاند، به سرود ملی ایالات متحده احترام نگذاردند و به
تبعیض نژادی و ظلم به سیاهان اعتراض کردند!
در این بازیها
پرش ارتفاع از پشت را «دیک فآسبوری» به نمایش گذاشت و مدال
طلا گرفت. «وراچا سلاواسکا» Vera Caslavska از چکسلواکی در ژیمناستیک بانوان تسط کم سابقهای نشان داد و برنده چهار مدال طلا گردید.
عبدالله موحد در کشتی آزاد و
محمد نصیری در
وزنهبرداری صاحب مدال طلا شدند. کشور میزبان
مکزیک سه مدال طلا سه نقره و سه
برنز گرفت.
آلمانیها تلاش میکردند تا خاطره المپیک 1936 ـ
برلین را منهای خیرهسریهای «
هیتلر» زنده سازند.
7000 ورزشکار از 122 کشور جهان به
مونیخ آمدند. تشکیلات عالی بود، 20 میلیون لیره استرلینگ هزینه سقف شفاف و بینظیر استادیوم اصلی شده بود، «
کامپیوتر» در همه جای بازیها و در استادیومها رسوخ کرده و قدرت
ماشین و
مغز الکترونیک کاملاً مشخص بود.
همة رکورد شکستنها و تشکیلات مرتب تحت تأثیر حملة
فلسطینیها به خوابگاه ورزشکاران و مربیان
اسرائیل قرار گرفت. صبح روز سهشنبه 5 سپتامبر 1972 با حملهای که صورت گرفت و دو اسرائیلی کشته شدند و بقیه را به گروگان گرفتند و در نیمه شب در فرودگاه همة آنان کشته شدند.
«اوری براندیج» Avery Brundage رئیس کمیته بینالمللی المپیک پس از پایان این بازیها بازنشسته شد و جای خود را به «کیلانین» ایرلندی داد.
ورزشکاران شوروی با 50 مدال طلا، 27 نقره و 22 برنز به مقام نخستین رسید، ایالات متحده،
آلمان شرقی،
آلمان غربی،
ژاپن و
استرالیا در ردیفهای بعدی ایستادند.
«مارک اسپیتز» Mark Spitz شناگر ایالات متحده هفت مدال طلا گرفت « چهار مدال در
شنای انفرادی و سه مدال در
امدادیها» همة مدالها از این نظر ارزش بیشتری داشتند که رکوردهای جهان را بجای نهاده بودند.
دوندة روسی «والری بورزف» مدالهای طلای 100 متر و 200 متر را صاحب شد. مقابل قهرمان دوهای طویل فنلاند «لاسه ویرن» Lass Viren مدال طلای پنج و ده هزار متر را به یادگار برد. در «دکاتلن» آویلف از شوروی با (8454) امتیاز آمریکائیها را شکست داد و به مقام قهرمانی رسید.
«دبی بیاسی» ایتالیائی برای دومین بار فاتح
شیرجه از سکو شد و پیروزی مکزیک را در مونیخ تکرار کرد!
«تسوکاهارا» ، «کاتو» و دیگر قهرمانان ژاپنی در
ژیمناستیک خداوندان قدرت؛ کار و مقاومت بودند. هنر آنان در حرکات نمونه شد و میبینیم که بعضی از حرکات پر ارزش امروز به نام «تسوکاهارا» نامیده میشود. محمد نصیری در وزنه برداری به مدال نقره رسید.
«الکساندر مدوید»
کشتی گیر روسی در کلاس فوق سنگین مدال طلا گرفت.
با همة پیشبینیها و تأکیدها که کمیته بینالمللی المپیک میکرد که «
سیاست» در بازیها دخالتی ندارد. به جهانیان ثابت شد که چنین نیست، اینها شعار است و هرجا که زندگی هست «
سیاست» هم وجود دارد. مسائل زیادی وجود داشت همانند ادعای «
چین» در مورد «
تایوان»، تماس ورزشی «